به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون خبرگزاری برنا، مدت هاست که تلویزیون در صدد پرکردن ساعت های شبانه مردم با پخش سریال های خود است مجموعه های نمایشی که با پایان شان جایگزین خواهند داشت و با تبلیغات ریز و درشت گاهی شکیل و گاهی هم سطحی وضعیف به استقبال پخش مجموعه های جدید می روند. اما مردم تا چه حد در انتظار پخش این سریال ها می نشینند؟ آیا اصلا روی سریال های تلویزیونی حساب می کنند که بخواهند منتظر پخش بقیه مجموعه های تلویزیونی باشند؟ چقدر صدا و سیما و تلویزیون انرژی، سرمایه، وقت و دقت خود را به رضایت مخاطبانش در پخش سریال ها اختصاص می دهد؟
در دهه هفتاد سریال ها هر شب پخش نمی شد اما آنقدر در کشش داستان، بعد سرگرمی و به روز بودن جریان اصلی داستان هایش موفق بود که مردم بی صبرانه به انتظار شب نمایش سریال ها می نشستند البته درست است که درآن سال ها تلویزیون حرف اول وآخر را می زد و جایگزینی هم برای آن وجود نداشت و هیچ کدام از شبکه های ماهواره ای، اینترنت و یا وسایل ارتباطی مثل تلگرام و واتس آپ و ...وجود نداشتند و یا هنوز جایگاهی در خانواده های ایرانی پیدا نکرده بودند با این حال وقتی هر کدام از این سریال ها امروزه در شبکه های مختلف سیما و یا آی فیلم بازپخش می شوند مردم همچنان مایل به تماشای این مجموعه های تلویزیونی هستند.
باید دید چه مولفه های در سریال های گذشته وجود داشته که می توانست حس هم ذات پنداری را در خانواده های ایرانی برانگیزد. خیلی از بازیگران و هنرمندان و حتی مخاطبان تلویزیون کمبود فیلمنامه مناسب و عدم جذابیت و کشش داستان را از مهمترین عوامل ضعف مجموعه های تلویزیونی می دانند اما حل این مسئله چقدر می تواند به افزایش مخاطبان بی انجامد؟ با نگاهی ساده و گذرا به سریال های پرمخاطب و با کیفیت پخش شده در این سال ها شاید اندازه و حدود تاثیر این عامل را متوجه شویم.
"پدرسالار" بعد آگاهی بخشش به دور از هرگونه شعار بود
در دهه هفتاد مجموعه های نمایشی ازجمله "پدرسالار"، "خانه سبز"، "پهلوانان نمی میرند"، "همسایه ها" ، "خانه ما"و... تولید شد حال به جز سریال "پهلوانان نمی میرند" که به یک برهه از زمان قاجار برمی گشت و با استقبال خوب مردم هم روبه رو شد بقیه مجموعه های نمایشی مسائل و مشکلات روزمره زندگی خانواده های ما ایرانیان بود مسائل و مشکلاتی که از دل جامعه می آمد نه خیلی تخیلی و دور از واقعیت بود و نه خیلی ضعیف و کسل کننده. سریال "پدرسالار" که بازی ها و عوامل خیلی خوبی هم داشت اما داستان آن در درون هر خانواده ایرانی می توانست وجود داشته باشد و چه بهتر که جنبه بخش آگاهی دادن آن را به زیبایی و در بطن داستان و به دور از هرگونه شعار بیان می کرد. این دسته از این سریال ها در این دهه خیلی داستان عجیب و غریبی نداشتند تنها زندگی روزمره و نحوه درست زندگی کردن را روایت می کرد روایتی که با سرگرمی و جذابیت داستانی همراه بود نه با شعار و زندگی دور از واقعیت.
دهه هشتاد همراه با تنوع موضوعات و منویات "خط قرمز" تا "شب دهم"
دهه هشتاد هم با تغییر روابط در خانواده و جامعه خیلی از کارگردانان نکته بین و باهوش این تغییرات را نادیده نگرفتند و جریان سریال سازی هایشان را در جهت این تغییرات به پیش بردند به عنوان مثال سریال "خط قرمز" توانست ساختار شکنی در موضوعات مجموعه های تلویزیونی باشد و یا مجموعه نمایشی "نرگس" که در سال 85 تولید شد، توانست بالاترین رضایت مخاطبان را در بین مردم در آن سال ها به دست آورد.
این سریال ها تلنگری به حضورجامعه، جوانان و خانواده ها بود و تغییر نگرش در برابر تغییرهای روابط اجتماعی. چگونه سریال "مرگ تدریجی یک رویا" که با ساختار وموضوع نو و بدیع و زیبا توانست مردم را به پای تلویزیون بکشاند و یادآور شود که می توان در تلویزیون هم حرفه ای بود. شاید بتوان گفت که در این دهه مخاطب با بیشترین تنوع در مجموعه های نمایشی مواجه شد سریال "مدارصفر درجه" که به قصه عشقی در طی جنگ جهانی دوم می پردازد سریالی تمام عیار که توانست از منتقدین نمره عالی بگیرد یا مجموعه تلویزیونی "شب دهم" که مناسبتی برای دهه محرم بود این سریال توانست دوباره قدرت تلویزیون را بر همگان ثابت کند مجموعه ای نمایشی که همه مردم آن را دنبال می کردند و به آن علاقه داشتند و هنوز هم با گذشت چندسال جایگاهش را در میان مخاطبانش داردریزش مخاطبان همراه با رنگ و لعاب بیشتر همراه با سیاست گذاری و هزینه های بیشتر.
کاهش مخاطبان همراه با افزایش رنگ ولعاب سریال های ماهواره ای
در اواخر همین دهه بود که حضور پررنگ شبکه های ماهواره ای در میان خانواده ها نمایان شد کم کم اسم و زمان پخش سریال های این شبکه جایگزین انتظاربرای دیدن مجموعه های نمایشی تلویزیونی شد و تعریف و پیش بینی ادامه داستان در این مجموعه ها بحث همه مهمانی خانواده های ایرانی شد.
وجود زندگی های مرفه و رویایی، رنگ و لعاب جامعه مصرف گرایی، داستان های ساده با موضوع های نه چندان پیچیده نظیر عشق و خیانت و از همه مهمتر سیاست گذاری ها و هزینه های زیادی که پشت تولید این گونه سریال ها قرار گرفته بود پتانسیل این را داشت که جایگاه تلویزیونی که به سبب سردرگمی و تکرار در موضوع های سریال ها یا مینی سریال هایی که جذابیت موضوعی و نمایشی را نداشتند از بین ببرد.
نکته مهمی که وجود دارد این است که متاسفانه سریال های ما تنها به بیست یا سی قسمت یا در بهترین حالت نود قسمت تولید می شوند این خود یکی از عوامل دنبال نکردن سریال های تلویزیونی تلقی می شود، تولید خیلی از مجموعه های نمایشی موفق در دنیا بیشتر از چند سال هم تولید می کشد مجموعه هایی نمایشی که از صد و بیست قسمت هم می گذرد.
این خود عاملی است برای دنبال کردن سریالی که در آن می تواند آبستن تغییرات بسیاری برای شخصیت های آن شود و همراه آن وابسته شدن مخاطب به داستان و ان مجموعه نمایشی است که در سریال سازی ما متاسفانه هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است البته به تازگی برخی از کارگردانان این تلاش را کرده اند که با تولید سریال هایی با بیش از نود قسمت و کشش داستانی در آن بتواند از ریزش مخاطبان تلویزیون جلوگیری کنند.