رفع نگرانی و حفظ صنعت هسته‌ای دو هدف عمده مذاکرات/ علت سفر آمانو به ایران

وی افزود: در مورد سوال شما که آیا این چیزی که توافق شده است، زمینه را ایجاد می کند تا صنعت هسته ای ما بتواند به آن سبک مورد نظر به توسعه خود ادامه دهد؟ باید بگویم بله. این در واقع اساس کار ما بوده است؛ یعنی استراتژی کار ما در مذاکره این بود که مطمئن بشویم که در جاهایی بایستیم و مذاکره بکنیم و ملاحظاتی را در نظر بگیریم که حتما در آن، نیازهای صنعت هسته ای ما باشد تا بتوانیم به آن اهداف بلندمدت برسیم.

ایران با تولید سوخت نیروگاهی فاصله نگرفته  است

کمالوندی تصریح کرد: مهمترین هدف بلندمدت ما در صنعت هسته ای که ویژگی اصلی آن غنی سازی هست، رسیدن به تولید سوخت نیروگاهی است. اگر الان سوال کنید که آیا با برجام؛ از این هدف فاصله گرفته یا به آن نزدیک شده اید، باید بگوییم که ما در رابطه با برجام، درحقیقت نه تنها فاصله ای با این هدف پیدا نکردیم بلکه حتی می توانیم بگوییم – به دلیل اینکه در ضمیمیه 3 پیش بینی شده که کشورهای 5+1 با ایران در رابطه با تولید سوخت نیروگاهی در داخل ایران کمک بکنند و همکاری داشته باشند، می توانیم بگوییم که ما حتی یک قدم هم به این طریق جلو رفته ایم. ضمن اینکه افق روشنی وجود دارد و ما برنامه خود را به آژانس ارایه داده ایم و در این برنامه هم دوره محدودیت دیده شده است و هم آن حرکت به سوی صنعتی شدن بعد از این دوره محدودیت. بنابراین اگر خواسته باشم در یک جمله بگویم، حتما صنعت هسته ای ما بالندگی و رشد و نشاط خودش را در سالهای آینده خواهد داشت.

وسعت برنامه هسته ای ایران کوچک نشده است

وی در پاسخ به این سوال که آیا می توانیم بگوییم که حجم یا وسعت برنامه هسته ای ما کوچکتر شده است اما در آینده می تواند فعالتر باشد، گفت: می خواهم بگوییم که کوچک هم نشده است. درست است که آمار و ارقام اینطور داده می شود که دو سوم سانتریفیوژهای ایران کاهش پیدا کرده است ولی ما عملا از این سانتریفوژهایی که داشتیم، نصف بلکه بیشتر آن –به دلایل سیاسی یا فنی- اصلا استفاده نمی شد. به لحاظ فنی، این نوع از ماشین های نسل اول "ِکرَش" زیادی داشت. کرش در اصطلاح، حالت عدم تعادل است. این کرش 40 تا 50 درصد بود. الان ماشین های جدید ما که تست هم شد و بخشی از اینها کار می کرد و در همین ایام هم خاموش کردیم، کرش اینها تقریبا صفر بود.ما دو مدل ماشین داریم که ظرفیتی حدود پنج برابر تا شش برابر همین ماشین های نسل اول دارند. به عبارت دیگر، اگر قرار بود، برجام هم نبود و ما کار خودمان را ادامه می دادیم، قرار نبود که متکی به این تعداد سانتریفیوژ و این نوع سانترفیوژ کار خودمان را ادامه بدهیم. قطعنا، ما بدنبال این بودیم که از این سانترفیوژها کم کنیم و سانترفیوژهای مدرن تر و جدیدتر را بکار بگیریم.

وی خاطرنشان کرد: پس بنابراین اگر قرار بوده است که ما دو گام را برداریم، که گام اول کم کردن از اینها و بیرون آوردن (آنها) از چرخه تولید و گام دوم استفاده از سانترفیوژهای جدید، باید بگویم که قدمی در راستای گام اول برداشته باشیم، گام دوم را نیز که اطمینان یافتن از اینکه این ماشین ها، قابل اعتماد و اتکا هستند، داریم برمی داریم. تحقیق و توسعه ما صدمه ای ندیده است و تحقیق و توسعه ما مشخص می کند. همین الان اگر بخواهیم استفاده بکنیم، طبیعتا ماشین های با وضعیت بهتری هست که حدود پنج برابر نسبت به نسل قبلی ظرفیت دارد اما بدنبال ماشینی هستیم که 20 برابر داشته باشد.

افق زمانی ایران برای جایگاه صنعتی سوخت تغییر نکرد

وی بیان کرد : ما عجله ای هم در این زمینه نداریم. حتی اگر برجام هم نبود، قرار نبود ما به سرعت دنبال تولید سوخت صنعتی برویم چون این سوخت صنعتی یک الزاماتی دارد که باید مقداری فرصت داد تا زمان حل بکند؛ بخصوص در کیفیت و نحوه تولید. تولید شما باید متکی به ماشین هایی شود که قابل اتکا باشند. این روش آزمون و خطا یا آزمایشات مربوط به تحقیق و توسعه - علی القاعده-  باید ادامه پیدا می کرد و الان هم دارد ادامه پیدا می کند. بنابراین به لحاظ زمانی چیزی را از دست نمی دهیم. اگر در دوره قبل هم نگاه می کردیم یک افق 15 ساله مدنظرما بود تا به آن جایگاه صنعتی سوخت برسیم. الان هم همین افق مورد نظر است و قرار است انشاءالله در انتهای 15 سال از تاریخ برجام، ما حداقل به حدود 190 هزار سو برسیم؛ یعنی بالای 200 هزار سو و امکان اینکه بتوانیم این را از این میزان هم افزایش بدهیم، هست.

کمالوندی یادآور شد: البته این را نمی توانیم الان بگوییم. از سالهای هشت و 9 یعنی زمانی که تست ماشین ها تقریبا بخواهد تمام شود، مشخص می کنیم که کدامیک از این ماشین ها با توجه به کارایی و بهره وری و ضریب خطای کمتری که دارد، می تواند در چرخه تولید سوخت قرار بگیرد. پس بنابراین ما به لحاظ زمانی هم عقب نیستیم. شما اشاره کردید که آیا به جای کمیت دنبال کیفیت می روید؟ باید بگوییم که درست است که کمیت –همانطور که اشاره کردم- خیلی تفاوت نکرده است اما از این به بعد هم اگر قرار بود که ادامه بدهیم، اینطور نبود که –حتی در نبود برجام- مثلا به این 10 هزار سانتریفیوژ گاز تزریق می کردیم بلکه حتما ما کار تحقیق و توسعه را ادامه می دادیم و بعد از آن بود که تصمیم می گرفتیم که چه نوع ماشین و چه تعدادی را استفاده کنیم. الان هم داریم همین کار را می کنیم، بنابراین می توانیم جمع بندی بکنیم که عقب نیفتاده ایم.

معاون بین الملل سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که آیا توافق با 5+1 به ایران اجازه میدهد که این مدت هشت سال را کم کند؟، بیان کرد:  بله در برجام این طور پیش بینی شده که گفته شده هشت سال یا کمتر - در شرایطی که آژانس بتواند تأیید کند که همه فعالیتهای هسته ای ایران صلح امیز است. بنابراین این هشت سال حداکثر است یعنی ممکن است.

چارچوب همکاری های هسته ای ایران و غرب

وی در باره امکان همکاری بین ایران و مجموعه غربی گفت : ضمیمه سوم برجام فرصتی ایجاد کرده برای همکاریهای بین الملل بین این کشورها و ایران درزمینه هایی اعم از ایمنی، ساخت نیروگاه پزشکی تولید سوخت و موضوعات مختلف دیگر که با همکاری کشورهای عضو 5+1 دنبال  شود.

وی افزود : پیش نویس یک سری اسناد تهیه شده که امضای نهایی آن به شروع برجام  موکول شده است. این فضا الان ایجاد شده، با کشورهای اروپایی ارتباطاتی داشته ایم سفرهایی ازجمله دیدار آقای صالحی از مجارستان پیش بینی شده است و بزودی اسناد خوب زیادی دراین زمینه امضاء می شود.

کمالوندی با بیان اینکه روابط و همکاری با روسیه دراین زمینه ادامه پیدا خواهد کرد، گفت : دو نیروگاه دیگر در ایام دهه فجر کلنگ زنی می شود.

وی به برنامه های همکاری همکاریهای بین المللی و وجود فضای مناسب همکاری درزمینه های مختلف هسته ای  اشاره کرد و یادآور شد :  برای انجام کارهای مشترک در کشورهای جهان سوم ازجمله در قالب کمکهای پزشکی، ریشه کنی مالاریا و بیماریهای بومی در آن کشورها ، مذاکراتی با نمایندگان اتحادیه اروپا داشته ایم . در حوزه کشاورزی امکانات و تجربیاتی داریم که می توانیم در کشورهای در حال توسعه به عنوان مثال افریقایی با همکاری اروپایی ها به صورت سه جانبه آن را به اجرا درآوریم.

بازرسی ها باید درچارچوب توافق با ایران باشد

سخنگوی سازمان انرژی اتمی  در باره پروتکل الحاقی گفت : پروتکل الحاقی درمقایسه با پادمان یک سری راستی ازمایی دقیقتر و جدیدتر را پیش بینی کرده که ما قرار است اجرا کنیم صبیعتا اینها ممکن است سازو کارهای بازرسی داشته باشد.

وی درباره نحوه ورود بازرسان آژانس به ایران تاکید کرد که ایران فرصت دقت دراین زمینه و پذیرش یا عدم پذیرش افراد معرفی شده را دارد و مادامی که بازرسی از سایت ها، و با دلایل و براساس روند تعریف شده دنبال شود ، با آن مشکلی نداریم و همکاری لازم دراین زمینه خواهیم داشت.