به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، این میزان تاخیر در برابر تاخیرهای طولانی‌تر دولت‌های نهم و دهم چندان قابل توجه به حساب نمی‌آید؛ بعلاوه اینکه باید توجه داشت که امسال دولت برنامه ششو توسعه را نیز همزمان تدوین و تقدیم مجلس کرد که خود این کار زمان‌بر است؛ ضمن اینکه رئیس‌جمهور در روز تقدیم لایحه بودجه به مجلس گفت که دوت ترجیح داد بودجهرا بعد از لغو تحریم‌ها ارائه کند. به هر حال، لایحه بودجه 95 به عنوان اولین بودجه بعد از لغو تحریم‌ها به مجلس داده شد و حالا این نمایندگان مجلس نهم هستند که باید آخرین بودجه این دوره کاری را بررسی کنند. اما چه بایدها و نبایدهایی در این بودجه گنجانده شود یا نشود؟ این پرسشی است که شبکه مجازی آستان از چند کارشناس و نماینده مجلس مطرح کرده است.
برای طرح‌های نیمه‌تمام فکری شود
جعفر قادری نماینده مجلس شورای اسلامی، انتظار ما این بود که قبل از اینکه بودجه ارائه شود برنامه ششم توسعه توسط دولت ارایه می شد اما متاسفانه دولت در این زمینه اقدام خاصی انجام نداد. طبیعتا بودجه باید برشی یکساله از برنامه پنجساله باشد. دولت باید بودجه را واقعی پیش‌بینی کند زیرا غیر واقعی پیش‌بینی کردن بودجه توقعاتی را ایجاد می‌کند و بعد هم اتفاق خاصی نمی‌افتد. دولت باید موضوع طرح‌های نیمه‌تمام و طرح‌هایی که در راستای اقتصاد مقاومتی است و می‌تواند کمک کند که وابستگی ما به خارج کم شود را در نظر بگیرد و همچنین باید پروژه‌هایی را که در جهت محرومیت‌زدایی و حل مشکلات اساسی باشند را در بودجه 95 موردتوجه قرار دهد.
متناسب با هزینه و درآمد، بودجه‌ریزی شود
غلامعلی جعفرزاده نماینده رشت در مجلس و از جانبازان دفاع مقدس، دولت باید در تدوین بودجه از کتاب آرزوها خارج شود و متناسب با واقعیت و درآمد کشور و آن چیزی که می‌تواند عمل کند بودجه را برنامه‌ریزی کرده باشد. گاه برخی موارد را در بودجه می آوریم و بر روی آن مانور می دهیم و پز آن را نیز می دهیم اما نمی توانیم آن را اجرا کنیم. باید در بودجه از اینگونه موارد پرهیز کنیم. بودجه باید براساس اقتصاد مقاومتی نوشته شده باشد. باید هزینه‌ها را کاهش دهیم. دولت باید کوچک شود و به مشاغل غیر اصلی نیز باید بیشتر پرداخته شود و بتوانیم برخی امور را واگذار کنیم.
به برنامه پنجساله توسعه توجه شود
پیمان فروزش استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی، دولت باید بودجه‌ای ارایه دهد که براساس درآمدهای پایدار خودش باشد یعنی بودجه ای را ببندد که هزینه‌های پایدار و عملیاتی خودش را پوشش دهد. هرساله اینگونه وانمود می شود که بودجه عملیاتی نوشته می شود اما چون براساس درآمدهای پایدار وناپایدار نوشته می شود لذا همواره در هزینه‌ها شاهد انحراف بوده ایم. دولت باید رابطه ای بین درآمد و هزینه اش در بودجه ایجاد کند و رابطه بین درآمد خوش‌بینانه و بدبینانه را نیز ببیند و با نگاه به بودجه‌های سال‌های قبل و برنامه پنجساله باشد.
از استخدام‌های دولتی جدید پرهیز شود
آرمان خالقی عضو هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت، در دو سال قبل دولت بودجه را به موقع به مجلس ارایه داد و مجلس نیز به موقع بررسی کرد و شاهد یک نوع انضباط قانونی در بررسی بودجه بودیم که امسال اینگونه نشد. به هر حال، دولت باید بودجه 95 را براساس واقعیات بسته باشد و اسناد بالادستی نظیر برنامه پنجساله و چشم‌انداز و همچنین سیاست های اقتصاد مقاومتی را دیده باشد. دولت اگر خواستار کاهش اتکا به درآمدهای نفتی است باید بحث توجه و حمایت از مودیان مالیاتی را نیز مورد توجه قرار دهد زیرا بدون پوشش حمایتی از مودیان نمی توانیم تقاضای مالیات داشته باشیم. در ضمن دولت باید در بودجه هرسال نسبت به بازخرید کردن تعدادی ازنیروهای خود پیش برود و از استخدام‌های جدید پرهیز کند.
مرتضی خلیلی کارشناس اقتصادی، دولت باید در لایحه بودجه 95 را به گونه ای کرده باشد که کمترین انحراف در آن دیده شود و در عین حال به سیاست های کلی نظام یعنی بستن بودجه ای متکی بر اقتصاد بدون نفت تاکید کند. کم کردن هزینه های پرسنلی و سازمانی باید در اولویت دولت باشد و از ارایه بودجه به برخی نهادها که عملکرد بودجه ای شفاف ندارند با ملاحظه وارد شود. توجه به پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی در مناطق مختلف کشور باید در رأس توجهات دولت در بودجه 95 باشد.
با وجود بدهی دولت قبل، منبع چندانی برای توسعه باقی نمانده
حسین راغفر اقتصاددان و استاد دانشگاه، به نظرم دولت بعدها زمینه‌های لازم را برای تغییر نرخ دلار بودجه 1395 فراهم می‌کند چون در شرایط کنونی دولت بدهی‌های زیادی دارد و یکی از منابع تامین بدهی‌های دولت، منابع ارزی است. به نظر من بودجه کشور معمولا نمی‌تواند نقش قابل توجی را در برنامه‌های توسعه ایفا کند، زیرا رابطه بودجه و توسعه در کشور ما یک رابطه تعریف شده نیست. بودجه تعهدات تعریف شده دولت است که بخش قابل توجهی از آن به هزینه‌های خودش مربوط می‌شود و افزایش بودجه هم پوشش تورمی است که هزینه‌های دولت را تامین می‌کند. یکی از کارکردهای بودجه در ایران این است که باید برشی از برنامه پنج ساله کشور باشد ولی متاسفانه رابطه بودجه و برنامه‌های توسعه در ایران رابطه معناداری نبوده است و در سال‌های اخیر هر روز گسستگی بودجه و برنامه بیشتر شده و به نظر می‌رسد که بودجه سال آینده نیز همین وضعیت را دارد. از سوی دیگر باید درباره بودجه سال 1395، در نظر داشت بودجه‌ای که دولت برای سال آینده تصویب می‌کند با توجه به بدهی‌های بزرگی که از قبل به این دولت رسیده است، عملا منبعی برای فعالیت‌های توسعه‌ای دولت باقی نمانده و اگر هم باشد بسیار محدود است.