تحقق طرح های توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران

به گزارش خبرگزاری برنا از کرمان؛ سال 1394 برای ایران که بخش عمده ای از اقتصادش به محصولاتی وابسته است که از دل زمین برمی‌خیزد، سال خوبی نبود. با کاهش چشم‌گیر رشد اقتصاد چین، بهای محصولاتی چون نفت خام و مس در یک سال بیش از 40 درصد افت کرد. از همین رو این سال برای شرکت های تخصصی داخل کشور که وظیفه تولید این کالاها و محصولات را برعهده دارند سال پرفراز و نشیبی بود.

پیش به سوی اکتشاف:
دولت یازدهم با کاهش شدید قیمت نفت روبرو شد. کاهش شدید قیمت نفت سیاست های دولت را به سمت بهره گیری بیشتر از دیگر منابع به خصوص منابع معدنی معطوف کرد. با حمایت دولت بهره گیری از معادن و شکوفایی آن در دستور شرکت های صنعتی معدنی قرار گرفت. مسئله ای که وجود داشت این بود که در کنار حمایت های دولت و تصمیم شرکت‌ها برای افزایش بهره وری و ایجاد نقش حیاتی برای صنعت معدنی در کشور در اکثر بخش فلزات غیر آهنی قیمت‌های جهانی با کاهش حدود 40 تا 50 درصدی رو برو شد. در این میان شرکت مس در یک اقدام حساب شده و متناسب با یک سیاست اقتصادی در کنار پیشبرد امر تولید و تعریف طرح ‌های توسعه ای بی‌شمار به توسعه اکتشافات روی آورد. در حقیقت شرکت ملی صنایع مس با رجوع به تجربه دو دهه اخیر شرکت های معدنی و صنعتی بزرگ دنیا دریافت که پیروی از روندی منطقی در اجرای پروژه‌های اکتشافی و عدم تأثیرپذیری سریع این پروژه‌ها از بحران‌های مالی کوتاه مدت جهانی، معمولاً باعث ایجاد ارزش افزوده فراوان برای شرکت‌ها می‌شود آن‌هم در مقاطع زمانی که بهبود در اقتصاد جهانی روی می‌دهد. بنابراین این‌گونه شرکت‌ها رشد سریعی را در دوران پس از رکود تجربه می‌کنند.
از سوی دیگر کمبود مواد معدنی در جهان در کنار روند روبه رشد تقاضا و نوسان قیمت مواد معدنی موجب شده است که حجم سرمایه‌گذاری‌های مربوط به پروژه‌های معدنی و پروژه‌های اکتشافی افزایش یابد، به طوریکه سرمایه‌گذاری‌های مربوط به اکتشافات فلزات غیر آهنی از 2 میلیارد دلار در سال 2002 به 7 میلیارد دلار در سال 2006 و 6/12 میلیارد دلار در سال 2008 رسید و طی 7 سال اخیر به رشد خود ادامه داد.
با هدف پی‌گیری و پی ریزی این سیاست، شرکت ملی صنایع مس ایران برای سال 94، 55000 متر حفاری در نظر گرفت که با جدیت این موضوع پی گیری شد به طوری که تا پایان آذر ماه با رشد 22 درصدی در کل کشور  53209 متر حفاری انجام داد.
رشد تولید
هرچند قیمت جهانی مس در سال جاری کاهش یافت، اما شرکت ملی صنایع مس ایران با اولویت سنجی تولید و تغییر برنامه های تولید به 400 هزار تن مس محتوی تا پایان سال 98 نشان داد که بر اساس محاسبات دقیق فنی به جای تولید بیش از تقاضای داخلی و جهانی سعی در تحقق برنامه‌های تولیدی متناسب با ظرفیت و توانایی شرکت مس دارد. علاوه بر این سیاست افزایش تولید کنسانتره به جای پرداختن به تولید کاتد -که ارزش افزوده کمی دارد - در دستور شرکت مس قرار گرفت. بر این اساس شرکت ملی صنایع مس ایران تا پایان دی ماه موفق به رشد تولید و تحقق آن در مس محتوی، کاتد، کنسانتره و سنگ سولفوری شد به طوری که تا پایان دی ماهه 1394 تولید مس محتوی شرکت ملی صنایع مس ایران در مجموع 213 هزار و 948 تن بوده است که در مقابل برنامه تعریف‌شده 211 هزار و 706 تنی رشد 1 درصدی داشته است. همچنین تا پایان دی ماه کاتد تولیدی شرکت 153 هزار و 502 تن بوده است که در مقابل برنامه تعریف‌شده 150 هزار و 730 تنی از رشد 2 درصدی برخوردار بوده است.
تحقق طرح‌های توسعه‌ای
مشکلات مالی، کاهش نرخ‌های جهانی و به صرفه نبودن استحصال مس از عیارهای پایین تر از مهمترین دلایلی بود که شرکت مس طرح‌های توسعه ای خود را از 36 طرح به 18 طرح کاهش داد.
طرح معادن مس تفت، تجهیز معدن و احداث کارخانه تغلیظ درآلو کرمان، احداث کارخانه تغلیظ دره زار، تجهیز معدن و احداث کارخانه تغلیظ چهل کوره زاهدان، طرح توسعه ذوب سرچشمه، طرح توسعه ذوب خاتون‌آباد، طرح احداث کارخانجات اسید کرمان(سرچشمه/خاتون‌آباد)، هیدرومتالورژی سونگون(لیچینگ کنسانتره)، احداث کارخانه پالایشگاه خاتون آباد، احداث کارخانه تغلیظ چاه فیروزه ، احداث کارخانه تغلیظ چاه فیروزه، طرح جامع آب، طرح جامع برق، احداث کارخانه هیپ لیچینگ سونگون، احداث نیروگاه سیکل ترکیبی، احداث کارخانجات مواد ناریه و احداث کارخانه آهک اهر 18 برنامه مصوب شرکت مس برای تحقق تولید 400 هزار تنی مس محتوی است.
مشارکت با بخش خصوصی
مشکل تامین مالی طرح‌های توسعه‌ای شرکت مس را بر آن داشت تا برای جبران این کمبود مالی و پیشبرد طرح های توسعه‌ای معادنی مانند درآلو و چاه فیروزه که خارج از سایت شرکت بود و برداشت از آنها توجیه اقتصادی داشت، به مشارکت با بخش خصوصی بپردازد. این رویکرد از یک سو در راستای شکستن انحصاری بودن پروژه‌های شرکت مس و از سوی دیگر به دلیل نبود نقدینگی کافی و عدم امکان راه‌اندازی و تجهیز همه طرح‌ها، در دستور کار شرکت قرار گرفت. این سیاست در سال 94 با جدیت پیگیری شد و معدن درآلو و چاه فیروزه از طریق فراخوان در قالب شرکت- پروژه پیش برده شد و شرکت هایی نظیر میدکو و ماهان در مناقصه پذیرفته شدند و قراردادهای مربوطه به امضای طرفین رسید.
از نگاه شرکت مس پیگیری این سیاست فقط در حوزه واگذاری و راه‌اندازی واحدهای تغلیظ نیست، چرا که شرکت سیاست جذب سرمایه‌گذار برای ورزشگاه‌های 30 هزار نفری کرمان، 10 هزار نفری رفسنجان و 10 هزار نفری شهربابک، پروژه نیروگاه برق سیکل ترکیبی در سیرجان و واگذاری چند معدن کوچک و متوسط نظیر معدن ایجو را در مرحله بعدی سیاست های خود قرار داده است.
توسعه اشتغال زایی در مناطق محروم
یکی از سیاست‌هایی که شرکت مس در همه احوال، روزگار خوش و ناخوش اقتصادی، در دستور کار خود قرار داده است استفاده از توان شرکت در راستای توسعه اشتغال زایی در مناطق محروم است. در همین راستا طرح تجهیز معدن و احداث کارخانه تغلیظ چهل کوره زاهدان به منظور تجهیز و بهره برداری از معدن چهل کوره به ظرفیت 300 هزار تن خاک سولفیدی و تولید سالانه 16700 تن کنسانتره مس با متوسط عیار 20 درصد در سال با حدیت تمام در سال 94 پی گیری شد و خبر ها حکایت از افتتاح این پروژه در آینده ای نزدیک دارد.
از منظر شرکت ملی صنایع مس ایران این طرح با توجه به قیمت کنونی مس اگرچه جزو پروژه های ضررده شرکت است، اما با توجه به رویکرد شرکت مس در زمینه اشتغال زایی در مناطق محروم این پروژه باعث ایجاد اشتغال در منطقه و شکوفایی آن خواهد شد.
محیط زیست
سال 94 برای شرکت ملی صنایع مس ایران، سال بسیار خوبی به لحاظ اقدامات زیست محیطی بود. انجام فعالیتهای زیست محیطی تاثیر گذار و تلاش برای راه اندازی پروژه های سبز نظیر کارخا‌نه‌های اکسیژن، اسید سولفوریک و اصلاح و مدرنیزه کردن کارخانه ذوب از مهمترین اقدامات تاثیر گذار در این حوزه است که از سوی شرکت ملی صنایع مس ایران در حال انجام است. همچنین شرکت موفق شد قسمت اعظم آلودگی های منطقه خاتون آباد و شهربابک را که مربوط به غبار خروجی از ESP های کارخانه ذوب بوده است با ارتقای سیستم های ESP تا حد زیادی کنترل و بهبود ببخشد.
گواه تاثیرگذاری فعالیت های زیست محیطی شرکت ملی صنایع مس ایران کسب تقدیرنامه ها و گواهینامه معتیر از سوی مراجع و بنیادهای محیط زیستی است که فعالیت ها و اقدامات مدیرت سبز را در نقاط مختلف جهان رصد و بررسی می کنند. کسب گواهینامه گرید B در حوزه مدیریت انرژی، تقدیرنامه سطح 2 مدیریت سبز و دریافت نشان بلوغ HSE از سوی بنیاد جهانی انرژی، که هر ساله با هدف معرفی و تقدیر از طرح های برتر در پنج حوزه زمین، آب، هوا، انرژی و توسعه جوانان در یک کشور برگزار می‌شود و نمایندگان 177 کشور در آن حضور دارند، از جمله این دستاوردهاست.

جمع بندی:
مس پیش و پس از برجام: بهشت سرمایه‌گذاران معدنی ایران
در حال حاضر صنعت مس، اقتصادی‌ترین صنعت فلزات پایه و استراتژیک قرن بیست و یکم و بهشت سرمایه‌گذاران معدنی در دنیا و ایران است. مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار در انتخاب فیلد سرمایه‌گذاری در این حوزه پتانسیل‌های معدنی کشوراست.
در حوزه پتانسیل های معدنی مس، ایران با دارا بودن حدود 20 میلیون تن مس محتوی در حدود 3 تا 4 درصد ذخایر جهانی مس را در اختیار دارد و سهم ایران از تولید حدود 22 میلون تنی مس تصفیه شده دنیا در حدود 0.9 درصد است. در حال حاضر شرکت ملی صنایع مس ایران دارای ذخیره بیش از 1،2 میلیارد تنی در مس سرچشمه و سایر معادن از جمله معادن سونگون، میدوک است. از یک سو وجود این میزان ذخیره معدنی قطعی شده می تواند ضمانت خوبی برای سرمایه گذاری در این حوزه باشد و از سوی دیگر تقاضای روز افزون مس در صنعت جهانی می تواند امکان نگاه بلند مدت به سرمایه گذران را بدهد که با اطمینان خاطر بیشتری می‌توانند در این زمینه سرمایه‌گذرای کنند.
از سوی دیگر نگاهی به بازار مصرف این فلز  که حوزه انرژی و ساختمان به شدت به آن وابسته است نشان دهنده این است که در شرایط کنونی و آینده نیاز به این فلز همچنان وجود خواهد داشت و ارزش مس را که از آن به عنوان نبض توسعه یاد می کنند افزایش خواهد داد. نگاهی به رشد غول آسای چین طی 2 دهه اخیر اثبات کننده این موضوع است که مس بازیگر اصلی و حیاتی توسعه چین بوده است.
در مجموع می توان گفت که مس هم پیش و هم پس از برجام مهمترین فیلد سرمایه گذاری برای سرمایه گذران خواهد بود.