به گزارش گروه خبر خبر گزاری برنا، از سال جاری میلادی مرحله سوم سیاست های جمعیتی روسیه برای ارتقای سطح زندگی و افزایش جمعیت در این کشور آغاز شده است. روسیه که در سال های نخست دهه 1990 میلادی پس از فروپاشی شوروی سابق همواره با معضل کاهش پرشتاب جمعیت مواجه بود، با در پیش گرفتن راهکارهای تشویقی توانست این روند را متوقف کرده و حتی به رشد تبدیل کند.
دولت روسیه در برنامه ملی و مصوب «سرمایه مادری» در سال 2007 با هدف رشد جمعیت و تولد فرزندان دوم و سوم، جوایز فرزندآوری را افزایش داد و حتی برای تولد سومین فرزند افزون بر پرداخت معادل هشت هزار دلار کمک مالی، اهدای زمین به عنوان جایزه تا اعطای نشان دولتی «قهرمان ملی» را هم در نظر گرفته است.
طول عمر در روسیه به 74 سال می رسد
براساس تازه ترین اطلاعات انتشار یافته در پایگاه دولت فدراسیون روسیه، طبق تازه ترین نتایج سرشماری، روز اول ژانویه 2016 جمعیت روسیه 146،5 میلیون نفر اعلام شد. در حالیکه طول عمر افراد سال 2007 بین 61 تا 67 بوده، اکنون به 71 سال رسیده و انتظار می رود با توجه به دستاوردهای اجرای برنامه های بهداشتی و حمایتی تا پایان سال 2020 به 74 سال افزایش یابد.
همچنین براساس پیش بینی های انجام شده برآورد می شود، جمعیت روسیه از 146 میلیون و 500 هزار نفر کنونی تا سال 2020 به 147،5 میلیون نفر افزایش یابد و سهم مهاجران نیز در سبد افزایش جمعیت این کشور برای هر سال دست کم 200 هزار نفر پیش بینی شده است.
از سوی دیگر، براساس اطلاعات انتشار یافته از ابتدای سال 2010 روند نزولی جمعیت زنان در این کشور آغاز شده است. در حالیکه 60 درصد مسئولیت تجدید نسل بر دوش زنان گروه سنی 29-20 سال است که می تواند در هدف گذاری رشد کلی جمعیتی مورد نظر دولت روسیه تاثیر منفی بگذارد.
برنامه های روسیه برای افزایش جمعیت تا 2020
این کشور در نظر دارد برای افزایش جمعیت تا سال 2020، برنامه های کاهش علل قابل اجتناب در مرگ و میر، افزایش کیفیت ارائه کمک های پزشکی به سالخوردگان، ارتقای حفظ سلامت شهروندان با کم کردن استعمال دخانیات و الکل، تداوم سیاست های تشویقی اقتصادی برای تولد کودک دوم و بیشتر، حمایت از زنان جوان و خانواده های تازه تشکیل را به منظور بالا بردن زایش در سنین پایین تر اجرا کند.
از سوی دیگر روسیه از سال 2007 تاکنون برنامه کلان و ملی اعطای جوایز فرزندآوری را با عنوان «سرمایه مادری» همچنان ادامه می دهد.
کارشناسان مسائل اجتماعی با اشاره به کاهش جمعیت روسیه از 160 میلیون نفر هنگام فروپاشی شوروی سابق در دسامبر 1991 به حدود 142 میلیون نفر در سال های نخست هزاره سوم میلادی، می گویند که تجربه موفق مسکو در اجرای برنامه افزایش جمعیت نشان می دهد مهمترین و زودبازده ترین راهکار سیاست تشویق فرزندآوری بیشتر بین شهروندان، افزایش سطح رفاه خانواده ها و دسترسی به نیازها است.
براساس ارزیابی ها، اگر طرح تشویق فرزندآوری اجرا نمی شد احتمال سقوط جمعیت روسیه به حدود 130 میلیون نفر می رفت و در یک ارزیابی بدبینانه تر جمعیت می توانست به حدود 75 میلیون نفر در سال 2050 کاهش یابد.
در حالیکه تا یک دهه قبل در بیشتر خانواده های روس فقط یک فرزند وجود داشت و خانواده های دارای سه فرزند یا بیشتر فقط شش درصد کل جمعیت را تشکیل می دادند، اما در سال های اخیر به دنبال اجرای سیاست های تشویقی ، تولد فرزند دوم و سوم عادی شده است.
اعتبارات مربوط به برنامه تشویق رشد جمعیت روسیه تاکنون شامل صرفه جویی های دولتی یا کاهش نشده است و در چارچوب اجرای این برنامه برای فرزند اول ارائه خدمات پزشکی رایگان در دوران بارداری مادر و زایمان تا یک سال پس از تولد و پرداخت کمک هزینه ماهانه 80 دلار در سه سال نخست زندگی کودک در نظر گرفته شده است.
بر اساس مصوبه تکمیلی دولت روسیه، پاداش نقدی برای تولد فرزند دوم از 453 هزار روبل (معادل هفت هزار دلار) به 475 هزار روبل (معادل هفت هزار و 500 دلار) برای سال 2016 افزایش یافته است.
بیشترین جایزه مربوط به تولد فرزند سوم است که افزون بر پرداخت حدود هشت هزار دلار کمک، یک قطعه زمین به مساحت 600 تا 1000 متر مربع به خانواده اهدا می شود که خانواده ها می توانند جوایز مالی را برای بازپرداخت وام مسکن و هزینه تحصیل فرزندان دیگر در مدارس خصوصی و موسسات آموزش عالی صرف کنند.
هر چند اجرای سیاست های تشویقی با واکنش منفی برخی مقام های روس مبنی بر این که والدین کمک های تشویقی اعطایی را صرف نیازهای دیگر می کنند، مواجه شده، اما ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه با رد این انتقادها تاکید کرده است که خانواده ها در چگونگی هزینه کردن کمک های اعطایی دولت آزادند.
از سوی دیگر، همزمان با اجرای برنامه سرمایه مادری، دولت روسیه با اجرای یک طرح ملی دیگر، مهد کودک ها و درمانگاه های تخصصی کودکان را در مناطق مختلف بویژه روستایی راه اندازی کرده است تا شانس سلامت و ادامه حیات برای فرزندان تازه متولد شده افزایش یابد و همزمان نظام بهداشتی و درمانی نیز با هدف پیشبرد سیاست افزایش جمعیت، برای بارداری سالم و بی خطر، تولد ایمن، مراقبت از مادر و فرزند پس از تولد و حفاظت از سلامت کودکان بسیج شده است.
جامعه شناسان روس می گویند در خانواده های پر جمعیت، کودکان می آموزند چگونه باید از هم مراقبت کرده و این مسئولیت را جزو وظایف خود قبول می کنند که بر این اساس در آینده تعهدها و مسئولیت های مختلف اجتماعی را متقبل می شوند و متکی به نهادینه شدن مشارکت مسئولانه و لزوم بهره دهی در نوجوانی و جوانی، وارد بازار کار و مسئولیت پذیری می شود.
آناتولی آنتونوف مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه دولتی مسکو نیز اعلام کرده که هم اکنون 20 درصد خانوارها در روسیه مایل به آوردن فرزندهای سوم و چهارم هستند. 15 درصد قادر به همراهی هستند ولی این خواسته تنها در صورتی محقق می شود که استانداردهای زندگی در جامعه ارتقا یابد.