به گزارش خبرگزاری برنا، موقوفه آستان قدس رضوی، «تک اثر؛ شاهنامه چاپ سنگی» و «هفت اقلیم؛ جغرافیا به روایت نسخه‌های خطی کتابخانه و موزه ملی ملک»، فرصتی برای آشنایی بیش‌تر علاقه‌مندان با تاریخ و فرهنگ ایرانی- اسلامی از دریچه گنجینه نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران به شمار می‌آید. نمایشگاه «تک اثر؛ شاهنامه چاپ سنگی» به نمایش شاهنامه چاپ سنگی اثر میرزا علی‌قلی خویی اختصاص دارد و نمایشگاه «هفت اقلیم» نیز نمایشی از جغرافیای تاریخی ایران و جهان به روایت نسخه‌های خطی است و به بررسی کتاب «المسالک و الممالک» اثر ابواسحاق محمد اسطخری اختصاص دارد.
در جست‌وجوی راه‌های خودشناسی
در آغاز آیین گرامی‌داشت میلاد امام حسین علیه‌السلام، حجتالاسلام والمسلمین سیدعلی‌اکبر حسینی به عنوان نخستین سخنران، درباره خودشناسی در اسلام گفت: قرآن کتاب انسانشناسی است. اگر انسان بخواهد خود را بشناسد یکی از راهها این است که کتاب قرآن را مطالعه کند. فراز و نشیب زندگی، خلق‌وخوی زشت و زیبای انسان و شیوه تربیت و اهداف او، همه در قرآن بیان شده است.
وی افزود: انسان به گفته قرآن موجودی است که وقتی چیزی به او میرسد آن خیر را از دیگران دریغ ورزیده، هنگامی که شر و ضرری به او میرسد بسیار بیتابی میکند. این طبعِ نخستین انسان است و همه می‌توانند این موضوع را در راه و رفتار خود و دیگران ببینند. از سوی دیگر قرآن کسانی را که اهل نمازند از زشتی چنین رفتاری مصون میداند. اینها نمونه آیاتی در قرآن است که می‌تواند راه‌های خودشناسی را به ما نشان دهد و اگر کسی بخواهد خود را بشناسد می‌تواند به آن‌ها رجوع کند.
نسخه‌های خطی، هریک می‌توانند موضوع نمایشگاهی باشند
در این آیین گرامی‌داشت همچنین سیدمجتبی حسینی مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با اشاره به برآوردن نیات واقف در برگزاری آیین‌های وقف‌نامه‌ای و نیز گشایش دو نمایشگاه در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی همزمان با جشن میلاد امام حسین علیه‌السلام افزود: در تالار تک اثر کتابخانه و موزه ملی ملک، نسخهای از شاهنامه فردوسی به شیوه چاپ سنگی، اثر میرزا علی‌قلی خویی به نمایش گذاشته شده است، نمایش این اثر به ما نشان میدهد چگونه یک هنرمند ایرانی دستان خود را با ابزار نوآمده چاپ دستی هماهنگ کرده، میراث کتابآرایی نوین ایرانی را برای آیندگان به یادگار میگذارد.
وی یادآور شد: نمایشگاه «هفت اقلیم» نیز با نمایش کتاب «المسالک و الممالک» برگزار می‌شود. این کتاب اثری از ابواسحاق محمد اسطخری است که از افتخارات متون تاریخی ما به شمار می‌آید زیرا از جمله نوشتارهایی است که نشان میدهد ایرانیان به کروی بودن زمین اعتقاد داشته‌اند؛ موضوعی که ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی نیز در آثار خود به آن اشاره کرده است. دانشمندان ایرانی با همین دیدگاه هفت اقلیم خود را ترسیم کردهاند که امروز ما نیز این عنوان را برای نمایشگاه برگزیده‌ایم.
به روایت وی، کتابخانه و موزه ملی ملک کوشیده است در این دو نمایشگاه نشان دهد که یک کتاب چگونه می‌تواند یک نمایشگاه باشد.
شریفزاده: سرو؛ معشوق زیبا و شهید آزاده فرهنگ ایران است
در ادامه برنامه عبدالمجید شریفزاده، پژوهشگر هنرهای سنتی و رییس موزه ملی فرش، درباره «سرو در هنر ایران» سخن راند. او در این‌باره گفت: بررسی سرو در هنر ایران موضوعی بسیار مفصل است که می‌تواند به کتاب تبدیل شود. سرو نقشی قدیمی به شمار می‌آید که به عنوان یکی از نمادهای فرهنگ ایرانی در نقش و نگارههای فراوان دیده شده است.
وی افزود: وقتی از سرو سخن می‌رانیم در واقع از درخت حرف میزنیم، موجودی که در فرهنگ‌های گوناگون یکی از مهمترین نمادها به است. به عنوان مثال «درخت زندگی» یکی از این نمادها است که در هر فرهنگی شکلی مختلف دارد؛ در مصر به شکل نخل و در یونان در قامت زیتون دیده می‌شود و در ایران نیز سرو به عنوان این نماد برگزیده شده است.
او با اشاره به این که درخت در همه جنبههای فرهنگ ایرانی اهمیت بسیار داشته است، عنوان کرد: در زبان فارسی واژه پردیس به معنای بهشت وجود دارد که در فارسی باستان یک عبارت دوبخشی به معنای «فضایی با درختانی در پیرامون» معنا میدهد؛ به این ترتیب حتی مکانی مانند بهشت نیز از نظر ایرانیان با درخت پیوند خورده است. این موضوع ما را به نمونههای مختلف درخت در ایران میرساند. درخت در ایران ویژگیهایی مثبت دارد. به عنوان مثال سرو در تخت جمشید یکی از مهمترین نمونههایی است که سرو به عنوان درخت در نگارههای آن به چشم میخورد.
این پژوهشگر هنرهای سنتی یادآور شد: سرو، زیبا و خوشقامتترین درختان است. بار نمیدهد اما آزاده است. در برابر خشک‌سالی مقاوم است و روبه‌روی توفان به سادگی نمیشکند؛ به همین دلیل میتوان آن را نماد تاریخ ایران دانست، که در دوره‌های مختلف مورد هجوم فرهنگ‌های مختلف قرار داشته، اما نشکسته است.
شریفزاده خاطرنشان کرد: در یزد نمادی با عنوان نخل وجود دارد که البته به شکل سرو طراحی شده است، نشانهای که در مراسم سوگواری امام حسین علیه‌السلام به میان مردم آورده می‌شود. این درخت نشانهای از سیدالشهدا است و نشان میدهد سروی که در ایران نماد معشوق بوده، اینجا نماد مظلومی آزاده شده است.
رونمایی از کتاب «سکه‌های ایران» به کوشش بهرام علاء‌الدینی، بخشی دیگر از آیین گرامی‌داشت میلاد امام حسین علیه‌السلام در کتابخانه و موزه ملی ملک بود. همچنین در پایان این برنامه، نقالی و پرده‌خوانی واقعه کربلا با اجرای مرشد مجتبی حسنبیگی برای میهمانان مراسم اجرا شد.