به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، زهرا رضایی ملکوتی کارشناس ثبت میراث طبیعی اداره کل در این خصوص گفت: در دامنه ارتفاعاتی در منطقه ای از بیرجند رخنمون‌های منحصر به‌فردی از مجموعه سنگ‌های موسوم به فیلیش دیده می‌شود.
وی افزود: درون این طبقات سنگی که به دوران سوم زمین تعلق دارند ردپاى حیوانات عظیم الجثه به صورت حفره هاى بیضى شکل مشاهده می شود. این ردپاها تداعی کننده عبور این جانوران روى لایه هاى نازکى از رسوبات آن زمان هستند.
کارشناس ثبت میراث طبیعی اداره کل میراث فرهنگی استان گفت: این آثار نخستین بار در سال 1376 در بررسی های باستان شناسی و سپس در سال 1377توسط اساتید زمین شناسی از دانشگاه‌های بیرجند، مشهد و سازمان زمین شناسی کشور و دانشمندان آمریکایی و کانادایی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفتند.
بررسی‌ها و تحقیقات کارشناسان کانادایی بیانگر موارد زیر است:
- مطالعه میزان قرابت این مجموعه با دیگر مجموعه‌های ردپایی شناخته شده حاکی از آن است که مجموعه ردپاهای مهره‌داران در شمال بیرجند به میزان قابل توجهی منطبق با مجموعه ردپاهای سازند اوئینتا ( Uinta) در یوتای آمریکا می‌باشد.
- ردپاهای مذکور که اثر بیش از چهل اثر دست و پا است که بر لایه ای از ماسه سنگ های تیره رنگ قهوه ای مایل به سیاه قرار گرفته اند. سطح این لایه با شیبی در حدود 50 درجه قرار گرفته است.
- اولین نکته ای که از بررسی ردپاها به‌دست می آید دایره ای یا بیضی شکل بودن ردپاهاست و اثری از پنجه و چنگال در آنها مشاهده نمی شود بدین ترتیب تنها وجود سم می تواند باعث ایجاد چنین شکل‌هایی شود.
- نکته دوم تداخل بعضی از آثار دست و پا درون یکدیگر و یا تغییر شکل اثر دست به‌خاطر قرارگرفتن اثر پا در نزدیکی آن است. این امر حاکی از آنست که موجودات مزبور حرکتی چهارپا داشته اند چرا که تنها در موجودات چهار دست و پا چنین اشکالی از ردپاها دیده می شود.
ملکوتی بیان داشت: در سال 2000 جمعی از دانشمندان مطالعات جامع تری در این خصوص انجام داده و این آثار ردپاها را به پستانداران بزرگ ائوسن که موجوداتی فرد سم بوده اند نسبت داده اند.( پری سوداکتیل ها ) مطالعات در این زمینه نشان می دهد که در این منطقه ردپاها متعلق به دو راسته از علفخواران منقرض شده به نام‌های پانتودونتها و دینوسراتاها هستند.