به‌ویژه، برکت و نعمت این ماه سراسر رحمت، هر روزه فزون تر از روز قبل می گردد تا سرانجام درلیالی شگفت انگیزتر قدر، از شمار فزون می شود و از اندازه برون می گردد و آنگاه که پس از یک ماه دهان فرو بستن از طعام دنیوی و ذکر و تسبیح خداوندی، عید فطر از راه می رسد در این روز مومنان آنچنان تطهیر و پاکیزه می شوند که جز، انوار حاصل از فطرت خداوندی را در آنان نمی توان نشان کرد. فی الواقع ، آنان پس از سی روز زیبایی عبادت و روزه داری پیاپی، همگان به تمامی به فطرت خداوندی خویش باز می گردند.
گرچه بی هیچ گفتگو و استدلالی نخستین و مهمترین اثر و پیامد ماه بی بدیل رمضان " تعالی روحی " و " رشد و فرابالیدن معنوی" است اما بی تردید آثار و پیامدهای مطلوب متعدد و پرشمار دیگری را نیز می توان برای آن شمار کرد. یکی از آن پیامدهای خواستنی و شگرف ، افزایش تراز " امنیت روانی " در شهروندان جامعه است.
این بیان برگرفته از شمار زیادی شواهد و یافته پژوهشی است. آن شواهد نشان از آن دارند که میانگین نمره شهروندان جامعه در مقیاس های استاندارد سنجش امنیت روانی در روزهای پایانی ماه مبارک به صورت معنی داری بیش از میانگین نمره آنان در روزهای قبل از این ماه است. این افزایش بدان معنا است که در این ماه به تدریج دلهره ها، تشویش ها، ترس ها، نگرانی ها و غم ها و اندوه ها جای خود را به آرامش و آسودگی و اطمینان و امید و خوش بینی داده اند. به تعبیر دیگر، افزون شدن امنیت روانی در ماه مبارک رمضان بدان سبب است که هیجانات منفی ( نظیر خشم و نفرت و کینه و غباد و خودخواهی و ترس و ... ) در نظام روانی شهروندان تعدیل و تلطیف گشته اند و هیجانات مثبت ( نظیر شادابی ، خوش خلقی، خوش بینی، آرامش و اطمینان و ... ) بیش از پیش مجال و فرصت بروز و شکوفایی یافته اند. پیامد این اتفاق مبارک نیز افزایش سلامت جسمانی، بهبود سطح روانی و ارتقای کارآیی اجتماعی است.
اما، از این نکته پر اهمیت نیز نباید غافل بود که " امنیت روانی " شقی از شقوق چندگانه " امنیت اجتماعی " است و لاجرم بیش و کم شدن آن از عوامل متعدد درون جامعه، بویژه روابط انسانی و تعاملات بین فردی، نیز تاثیر می پذیرد. از همین روی، آنگاه که "روابط انسانی" دستخوش کژکاری می شود و در تعاملات بین فردی صمیمیت، یکرنگی و اعتماد رو به نقصان و کاستی می نهد، احساس امنیت روانی و البته سایر مولفه های امنیت اجتماعی دستخوش آسیب می شود. روابط و تعاملات انسانی نیز از شمار زیادی عوامل تاثیر می پذیرد. یکی از مهمترین آن عوامل پاسداشت شعار دینی و ارج نهادن ارزش‌های معنوی و مذهبی حاکم بر جامعه است.
یعنی آنگاه که همگان شعائر و ارزش ها را محترم می شمارند و کنش ها و رفتارهای اجتماعی خود را در چارچوب آنها تنظیم می‌کنند، روحیه برادری و احساس اعتماد عمومی بسط می یابد و در نتیجه آن اطمینان و امنیت درونی و روانی افزایش می یابد.
ماه مبارک رمضان نزد هر مسلمانی از قداست و حرمت و احترام ممتازی برخوردار است و لاجرم در جوامع اسلامی هر رفتاری که نشان از عدم حرمت گذاری و محترم شماری این ماه عزیز داشته باشد روح و روان مسلمانان را می آزارد و نقشی عمیق در ذهن آنان پدید می آورد. از همین روی انتظار این است که یکایک ما در این ماه مبارک آنگونه رفتار نماییم که در شأن چنین ماه بزرگی است. مطمئناً پاسداشت قداست این ماه به ویژه با اخلاقی رفتار کردن و واکنش عاطفی و ایمانی نشان دادن، سودهای فراوانی نصیب هر یک از ما خواهد ساخت که کمترین آن افزایش امنیت روانی است.
معاون اجتماعی ناجا
دکتر سعید منتظرالمهدی