به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، در همه جوامع دنیا نوجوانان آسیب پذیرترین قشر در برابر پدیده مهلک اعتیاد هستند. به‌طور کلی دوران نوجوانی دورانی پر کشمکش و اغلب دشوار در زندگی هر فرد است، چرا که نوجوانی قبل از هر چیز دوران تغییرات در رشد جسمانی، روانی و شناختی و تغییرات در الزامات اجتماعی است. نبود شرایط مناسب بهداشتی، تربیتی، فرهنگی و اجتماعی برای گذر از چنین مرحله حساسی باعث ایجاد آسیبی نظیر اعتیاد می‌شود.
مساله اعتیاد در جهان امروز از مسایل مهم اجتماعی است که در بیشتر کشورها به صورت مشکل عمده‌ای مطرح شده و کشور ما نیز از این آسیب اجتماعی در امان نمانده است. از آن‌جایی که ایران از آمار بالای جمعیت نوجوان و جوان برخوردار است و در همسایگی بزرگترین کشور تولید کننده مواد مخدر(افغانستان) قرار دارد، توجه جدی متولیان امور و والدین نسبت به پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد ضروری است.
نقش خانواده در اعتیاد نوجوانان و جوانان
مریم یوسفی، جامعه‌شناس در خصوص نقش والدین در اعتیاد فرزندان به خبرنگار برنا گفت: جوان چه به‌صورت اکتسابی و چه ژنتیکی از والدین خود بیش از هر شخص دیگری تاثیر می‌پذیرد. خانواده اصلی‌ترین نقش را در تربیت فرزندان دارد و خانواده پایه اساسی و سازنده مهمترین بخش اجتماع است و وجود دیگر نظامات اجتماعی بستگی به مشارکت خانوادگی دارد.
یوسفی با تاکید بر اینکه رفتار ناشی از نقشی که در خانواده آموخته می‌شود سر مشق و نمونه رفتار در سایر قسمت جامعه قرار می‌گیرد، عنوان کرد: دوستان و محیط آموزشی در درجات بعدی اهمیت قرار دارند. به‌ویژه پدر برای پسران و مادر برای دختران، الگو و اسوه هستند. برای مثال مادری که سیگار می کشد یا پدری که مشروبات الکلی مصرف می‌کند نمی‌تواند از فرزندان خود انتظار داشته باشد که زندگی سالمی را در پیش بگیرند چرا که با رفتار خود، قبح اینگونه اعمال را نزد فرزندان از میان برده‌اند.
وی ادامه داد: برخی از معتادان معتقدند که تبعیض جنسیتی درخانواده آن‌ها را به این راه کشانده است. پدران و مادرانی که شاغل هستند و برای فرزندان خود وقت نمی‌گذارند نیز می‌توانند جوان خود را به اعتیاد بکشانند. چرا که جوان خلاء عاطفی خود را با دوستان جنس موافق و مخالف خود پر کرده و برای یک رنگ شدن با جماعت دوستانش حاضر به انجام هرکاری می‌شود.
این جامعه شناس در خصوص اعتیاد دختران نیز گفت: حدود 90 درصد از دختران معتاد می‌گویند برای پرکردن اوقات فراغت خود و کمبودهای محبت خانواده به سمت پسران کشیده شده و توسط آن‌ها معتاد شده‌اند.
یوسفی افزود: برخی از خانواده‌ها نیز بیش از حد معمول به فرزندان خود اهمیت داده، به آن‌ها اختیار تام می‌دهند و بر کارهای آن‌ها نظارت نمی‌کنند؛ در نتیجه فرزندان نیز ممکن است دوستان خلاف‌کار را انتخاب کنند و به سمت این مواد خانمان‌سوز کشیده شوند.
این جامعه‌شناس با اشاره به این که خانواده‌ها باید از سهل‌گیری و سخت‌گیری بیش از حد پرهیز کرده و به تقویت و تکریم شخصیت نوجوان توجه کنند، خاطرنشان کرد: اهانت، سرزنش و تبعیض همیشه آثار مخرب داشته است و خانواده‌ها باید از آن اجتناب ورزند.
وی با بیان اینکه خانواده‌ها نقش اصلی را در اعتیاد نوجوانان و جوانان دارند، بیان کرد: برخی از والدین به علت مشکلات اقتصادی فرصت رسیدگی کامل به فرزندان را ندارند و در جامعه نیز امکانات تفریحی برای تخلیه انرژی این قشر وجود ندارد؛ در نتیجه زمانی‌که جوانان کنار یکدیگر جمع می‌شوند، برای گذراندن وقت به سمت مشروبات الکلی و قرص‌های توهم‌زا می‌روند و پس از یکبار مصرف کردن، به دفعات این‌کار را تکرار می‌کنند.
یوسفی با اشاره به اینکه جوانان سرمایه‌های ملی کشور هستند، خاطرنشان کرد: آمار اعتیاد جوانان کشور بسیار نگران کننده است، چراکه این اتفاق مانند شرکت‌های هرمی است و هر فرد معتاد حداقل دونفر از دوستان خود را به سمت اعتیاد می‌کشاند.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: البته می‌توان سبک زندگی جوانان امروزه را نیز عامل معتاد شدن آن‌ها دانست. زیرا جوانان دیگر از والدین خود واهمه ندارند و قبح سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکلی جلوی خانواده از بین رفته است.
وظیفه ی والدین چیست
وظیفه اصلی والدین در برابر فرزندان آگاهی دادن به آنان است، فقط کافی نیست که به فرزند خود بگویند سیگار، قرص روانگردان، مواد مخدر و اعتیاد بد است، لازم است او را از ضررهای آن آگاه کنند.
لزوم وجود مشاوران خانواده به خانواده‌ها برای رفع مشکلات فرزندان و آموزش جهت جلوگیری از نزاع‌های خانوادگی و جلوگیری از پدیده شوم طلاق در خانواده‌ها تاثیر زیادی بر جلوگیری از رفتن جوانان به سمت اعتیاد و دیگر آسیب های اجتماعی دارد. چراکه به گفته دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر عمدتا در خانواده‌هایی بیشتر مشکل و آسیب‌های اجتماعی را شاهد هستیم که یا به وظایف و تکالیف خود در خانه و خانواده بی‌توجه هستند و یا خانواده‌ای نظام گسیخته و مستبد هستند.
خانواده‌ها باید سعی کنند تا نوجوانان و جوانان را از فضای احساسی خارج و با تقویت روحیه اعتماد به نفس آنان را به سمت تفکر منطقی و عقلانی سوق دهند.
خبرگزاری برنا در نظر دارد، وضعیت اعتیاد نوجوانان، جوانان و راه‌های پیشگیرانه اعتیاد را از طریق نهادها و مسئولان ذی‌ربط به صورت روزانه پیگیری و نتیجه آن را منتشر کند.