کشورمادرسالیان متمادی بعد از انقلاب به دنبال خروج از صادرات تک بعدی نفت وگاز بوده است ودرهمه ادوار یکی از اهداف و دغدغه های دولت عدم تکیه اقتصاد کشور به صادرات نفت است ولی از طرفی صنعت نفت هنوز تامین کننده اصلی درآمد ارزی کشور است، به عبارت دیگر صنعت نفت رتبه نخست درآمدزائی برای اقتصاد کشور است وهمچنان بیش از 80درصد درآمد ارزی از صادرات نفت وگاز تامین می شود. پس ناگزیر درمباحث اقتصاد مقاومتی یکی از ارکان اصلی وچالشی اقتصاد, توسعه صادرات نفت وگاز به شکل بهینه وباارزش افزوده بالا می باشد.
می توان گفت این توسعه از چند منظر زیر قابل بررسی می باشد:
1- استفاده از دانش وتکنولوژی به روز دنیا وبومی سازی کردن آن برای استخراج وصادرات نفت وفرآورده های نفتی وایجاد تنوع در روش های فروش بجای فروش نفت خام به شکل بشکه ای درجهت دستیابی به ارزش افزوده بالاتر
2- ارزیابی وتعریف شاخص های کمی وکیفی اقتصادی بااولویت در بهره وری
3- حفظ وگسترش ارتباط صنعت ودانشگاه بااستفاده از دانش وتجربه درکنار علم وصنعت
4- راه اندازی مجتمع های صنعتی پتروشیمی وتوسعه ظرفیت های بهره برداری وبرداشت از میادین نفت وگاز مشترک قابل بهره برداری واستفاده از تکنولوژی جدید همانندGTPP درصنعت نفت وپتروشیمی
5- مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش وافزایش صادرات گاز,پتروشیمی وفرآورده های نفتی واستفاده از توان سرمایه گذاری درقالب برون سپاری پروژه ها به این بخش درقالب حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی
6- مدیریت مصرف انرژی بااستفاده از طرح اجرای هدفمند سازی رایانه ها درجهت کاهش شدت انرژی وترویج فرهنگ صرفه جویی ومدیریت مصرف بر اجرای سیاست الگوی مصرف از جمله بالابردن کارائی شبکه گاز برای جلوگیری از هدر رفت گاز درشبکه وبهینه سازی مصرف انرژی دربخش های کشاورزی,حمل ونقل عمومی و...
7- نقش مردم در تحقق اقتصاد مقاومتی را می توان اصلاح الگوی مصرف که شامل مصرف بهینه‌ی کالا و انرژی و پرهیز از اسرف است در نهایت موجب می‌شود کشور نیاز کمتری به واردات و فرصت بیشتری برای صادرات داشته باشد. مردم به‌عنوان بازار اصلی مصرف، نقش حیاتی در تقویت بخش‌های تولیدی داخلی دارند. در نتیجه، اصلاح الگوی مصرف و صرفه‌جویی در این بخش می‌تواند تأثیر بالایی در جبران کمبودها داشته باشد. در حال حاضر، به‌علت ارزان بودن انرژی برای مصرف‌کننده‌های نهایی، اجرای بسیاری از پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی از دید مردم توجیه اقتصادی ندارد و توسعه‌ی فناوری‌های نوین و پربازده و استفاده از تجهیزات کم‌مصرف با چالش مواجه است.
تجربه‌ی کشورهای توسعه‌یافته در این زمینه نشان می‌دهد که با وجود اثربخش بودن فرهنگ‌سازی در زمینه‌ی اصلاح الگوی مصرف و صرفه‌جویی، رفتار مصرفی مردم صرفاً با فرهنگ‌سازی و خواهش اصلاح نمی‌شود و لازم است برای اجرای صرفه‌جویی، انگیزه‌ی اقتصادی ایجاد کرد. حال اگرچه افزایش عمومی قیمت‌های انرژی می‌تواند انگیزه‌ی کافی را در مردم برای اصلاح الگوی مصرف و اجرای صرفه‌جویی ایجاد کند، اما بروز مشکلات اقتصادی و نارضایتی اجتماعی، مانعی جدی برای اجرای این راهکار به‌شمار می‌رود درنتیجه درشرایط کنونی و با در نظر گرفتن اهمیت توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اجرای موثر و عملی اقتصاد مقاومتی درچارچوب اقتصاد مقاومتی باید کاری کرد که روند کلان روبه رشد اقتصادی کشور به مسیر خود ادامه دهد واز جمله سیاست های کلی مرتبط با صنعت نفت افزایش ذخایر راهبردی نفت وگاز کشور به منظور اثرگذاری دربازار جهانی نفت وگاز وتاکید برحفظ و توسعه ظرفیت تولید نفت وگاز بویژه درمیادین مشترک باشد.
ایران یک کشور ثروتمند وغنی از لحاظ منابع انرژی بوده ودربخش ذخایر نفتی درمقام چهارم جهان ودر بخش ذخایر گازی نیز بعد از روسیه درمقام دوم جهان قراردارد. از طرف دیگر کشور ما درحوزه مصرف بنزین برای وسایل نقلیه,مصرف خانگی نفت وگاز برای گرمایش ومصرف روشنایی حقیقتا بااسراف روبروست بطوریکه ایران دربخش مصرف گاز بعد از آمریکا وروسیه بزرگترین مصرف کننده بزرگ دنیا محسوب می شود ودر مقایسه بااستانداردهای جهانی فاصله زیادی اشته واز سوی دیگر بهره وری انرژی درمقایسه بااستانداردهای جهانی بسیار پایین است.
سمیه علیمرادی