به گزارش خبرگزاری برنا از بیرجند و به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، اقدس کرم پور، اظهار داشت: شهر تاریخی تون همچون بسیاری از شهرهای فلات مرکزی ایران در حوزه‌ی قنات و قنات‌داری و تکنولوژی استحصال آب دارای تجارب ارزشمندی است. وی ادامه داد: این شهر در گذشته دارای قنوات متعددی بوده است که بعضی از آنها در درون شهر ظاهر می شده‌اند و برخی هم در اطراف شهر ظاهر می‌شده و اهالی به کشاورزی در کشتمان‌های آنها می‌پرداخته‌اند.
مدیر پایگاه شهر تاریخی تون و قنات بلده فردوس تصریح کرد: قنوات بلده در شهر تاریخی فردوس(تون)، نشانی از نبوغ و خلاقیت بشری است که در طول زمان و از اعصار گذشته تاکنون توسط آدمیانی که آن را خلق کرده و در طول زمان حفظ و نگهداریش کرده‌اند و طبیعتاٌ بر غنای فرهنگی و تکنولوژیکی آن افزوده‌اند، اثری در خور توجه و با اهمیت محسوب می‌شود.
کرم پور با بیان اینکه مجموعه قنوات بلده در حال حاضر مشتمل بر 15 رشته قنات و دو دهنه چشمه است، گفت: آب استحصال شده از هر یک از این سازه‌های آبی به شاهجویی می‌ریزد و نهایتاً حجم آبی قابل توجه را برای کشاورزی در دشت فردوس(تون) مهیا می‌کند.
وی ادامه داد: شاهجوی مذکور طول تقریبی 35 کیلومتر را در این دشت طی می‌کند تا زمین‌های تفتیده را سیراب کند و برای کم کردن میزان جذب و هدر رفت آب، در طول مسیر شاهجو آب را گِل‌آلود می‌کنند. تکنولوژی گِل‌آلود کردن آب نیز ناشی از نبوغ بشری این مردمان است.
مدیر پایگاه شهر تاریخی تون و قنات بلده فردوس با بیان اینکه نظام مدیریت سنتی آب بلده سیستمی بسیار پیچیده دارد، افزود: همه چیز تعریف شده و برای همه‌ی مسائل راهکاری اندیشیده شده است. حجم آب زیاد موجب شده تا آب استحصال شده را به دو جو تقسیم کنند و برای هر جو افرادی که به صورت تمام وقت با احتساب دستمزد و مخارج خورد و خوراک و حتی امروزه پرداخت هزینه‌های بیمه‌ی عمر، مشغول به فعالیت با عنوان کیّال و جویبان شوند را دیده اند.
کرم پور با اشاره به اینکه بخش اعظمی از فعالیت های فرهنگی، معنوی و مذهبی در شهر تاریخی فردوس(تون) وابسته به مجموعه قنوات بلده بوده است، گفت: تا جایی که مردمان خیّر این شهر در طول تاریخ ارزشمندترین ثروت خود که حق آب بوده را وقف فعالیت‌های مذکور می‌کرده‌اند تا همواره در زمان جاری باشند.
لازم به یادآوری است که بالغ بر نیمی از کل 7 هزار و 200 فنجان این آب وقف بر مسائل فرهنگی، معنوی است و این ثروت موجب رونق، گسترش و ترویج فرهنگ غنی اسلامی شده و حتی پایداری کالبدی بسیاری از تکیه‌ها و مساجد شهر را مُتضمّن بوده است.
تمامی این این دست‌آوردهای بشری موجب شده تا سازمان میراثفرهنگی صنایع دستی و گردشگری این اثر فاخر را به عنوان یکی از کاندیدهای پرونده ثبت جهانی "قنات ایرانی" به سازمان جهانی یونسکو برای درج در حافظه‌تاریخی بشری معرفی کند و سرانجام در چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی مورخ 25 تیرماه 1395 (15 July 2016 ) در استانبول ترکیه، قنات بلده فردوس از مجموعه١١ قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران در حافظه میراث جهانی ثبت شد.
قنات ایرانی با استناد به دو معیار از 6 معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل «گواهی بی‌همتا» یا دست‌کم «استثنایی بر یک سنت فرهنگی» و «نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد» در فهرست میراث جهانی قرار گرفت، این پرونده یکی از قوی‌ترین پرونده های نشست چهلمین اجلاس یونسکو بود که با حداکثر آراء در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.
انتهای پیام/