به گزارش خبرگزاری برنا از قم، دانیال رحمانی از پدیده ریزگردها درروزهای اخیر به عنوان شروع یک فاجعه نام برد و اظهار کرد: وضع آلودگی هوای استان در برخی از اوقات به 40 برابر حد مجاز رسیده که این فاجعه است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم افزود: از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی در خواست کردیم که میزان مراجعات مردم در روزهای اخیر را اعلام کنند که این اتفاق نیفتاد. اگر این آمار ارائه می‌شد آسیب این ریزگردها را می‌توانستیم بهتر بررسی کنیم.
وی با تأکید بر این‌که برای کنترل ریزگردها چاره‌ای جز اجرای راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت نداریم، تصریح کرد: ادارات استان هم‌صدا شدند و نامه‌ای با امضای مسئولان ادارات به شورای عالی آب ارجاع داده شد.
دانیالی این بحران را تنها منحصر به استان قم ندانست و تأکید کرد: استانداران استان‌های درگیر گردوغبار باید در جلسات مشترک به راهکار برسند و حق‌آبه زیست محیطی برای زنده کردن اکوسیستم‌ها به هر صورتی که ممکن است محقق شود. در این مسیر نقش علما و فضلا و بزرگان دین و نمایندگان مجلس می‌تواند موثر باشد.
طبیعت منحصر به فرد قم
«احمدرضا شفیعی» معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان قم نیز در این جلسه با اشاره به این‌که طبیعت قم آنچنان که باید شناخته نشده است، تصریح کرد: با مرور اولیه ساختار قم در حوزه زیستگاه‌ها، 2 منطقه حفاظت شده، 4 منطقه شکار ممنوع و 6 تالاب دائمی و فصلی در استان از تالاب بهشت معصومه تا تالاب دریاچه نمک را می‌توانیم مشاهده کنیم که این ظرفیت در کمتر استانی دیده می‌شود.وی با تأکید بر این‌که استان از تنوع زیستی خاص و خوبی برخوردار است، اظهار کرد: قم از 2 اکوسیستم زاگرس شرقی و ایران مرکزی بهره مند است اما در سال‌های قبل بسیار آسیب دیده است.
شفیعی با بیان این‌که استان قم 10 درصد از تنوع گیاهی کشور را دارد، افزود: 250 گونه از پوشش گیاهی قم گیاهان دارویی هستند و در بحث تنوع جانوری نیز 30 درصد گونه‌های موجود در کشور در استان قم وجود دارند و 50 درصد پرندگان شکاری کشور را در استان قم داریم.
وی تأکید کرد: تنوع زیستی استان تنوع زیستی بسیار عالی اما شکنننده، آسیب پذیر و آسیب دیده است که در 30 سال اخیر هم آسیب بیشتری را متحمل شده است.
بحران دریاچه نمک موضوعی ملی است
شفیعی با تأکید بر این‌که باید موضوع ریزگردها را فراتر از مساله استانی ببینیم، تصریح کرد: کشور ایران به لحاظ حوضه‌های آبخیز به 30 حوضه تقسیم می‌شود. ما در کنار حوضه آبخیز دریاچه نمک قرار داریم که 4 استان را به صورت کامل و 4 استان را به صورت موردی مورد تاثیر خود قرار می‌دهد. 26 درصد از جمعیت ایران حول این حوضه است و ضریب شهرنشینی بسیار بالایی دارد و از اهمیت سیاسی بالایی هم برخوردار است، به همین دلیل نمی‌توان به عنوان یک موضوع استانی به آن نگاه کرد.معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان قم با تأکید براینکه اثرگذاری دریاچه نمک بر همه استان‌ها خواهد بود، تصریح کرد: اگر این بحران امروز در استان قم شکل گرفته است، در آینده دامان استان‌های دیگر را هم خواهد گرفت و باید امروز برای کنترل آن اقدام کرد.
تخلیه کامل 11 روستا
وی از تخلیه کامل 11 روستا در استان قم در سال‌های گذشته خبر داد و تأکید کرد: روستاهایی مانند مشک‌آباد به سختی حفظ شده‌اند و معیشت روستایی در آن وجود ندارد و با آب رسانی و سایر برنامه‌ها به دنبال حفظ آن هستیم.
شفیعی تصریح کرد: باید اول بحران را بشناسیم و بعد ببینیم که باید چه کاری برای اصلاح وضع انجام بدهیم. 60 سد کوچک و بزرگ در سال‌های اخیر در بالادست این حوضه آبخیر ایجاد و یک میلیارد متر مکعب آب برداشت شده که این بحران را به وجود آورده است.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم از قطع آورده رودخانه قره چای گفت و افزود: رودخانه‌های جاجرود و شور به کلی فراموش شده است و مردم هم فراموش کردند که یک زمانی این رودخانه‌ها برای استان آورده داشته است و امروز آب شرب تهران را تامین می‌کند.
وی تأکید کرد: بسیاری از سدهایی که به روی رودخانه‌های قم زده شده فقط در سال‌های اول، آبرسانی داشتند، یعنی خود دست اندرکارانی که این سدها را ساختند، بحران را ایجاد کردند وخودشان هم در بحران ماندند.
شفیعی با اشاره به این‌که حوضه آبخیز دریاچه نمک در بین 30 حوضه آبخیز بحرانی ترین شرایط را در موضوع سفره‌های آبی دارد، اظهار کرد: در موارد مختلفی بحران‌های زیست محیطی استان قم در کشور رکوردار است.
وجود 400 هزار هکتار اراضی بیابانی
به گفته وی، ریزگردها طی پروسه 40 ساله به وجود آمده‌اند و در حال حاضر در استان 400 هزار هکتار اراضی مستعد بیابانی شدن وجود دارد و این اراضی پوشش اصیل جنگل بیابانی را از دست داده‌اند.
وی از وجود 40 هزار هکتار چشمه تولید ریزگرد در استان خبر داد و افزود: چشمه تولید ریزگرد یعنی نابودی اکوسیستم به صورت صد در صد، و بسیاری از اراضی استان هم در آستانه این وضع قرار گرفته‌اند.
شفیعی با اشاره به این‌که آب فراشور حرکت می‌کند و سایر زمین‌ها را هم زیر تاثیر خود قرار می‌دهد، اظهار کرد: امروز هم تا 50 کیلومتر از دریاچه نمک، این آب حرکت کرده است. بحران قم تنها در صورتی کنترل می‌شود که به صورت منطقه‌ای به آن نگاه شود.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان تصریح کرد: از 12 میلیارد متر مکعب آب که در حوضه دریاچه نمک استحصال می‌شود فقط 5 درصد آن در استان قم برداشت می‌شود و 95 درصد دیگر به استان‌های دیگر مربوط می‌شود. وی با اشاره به این‌که 3 تا 4 کانون یا چشمه فعال ریزگرد در استان قم داریم، تأکید کرد: پیدایش ریزگردها در روزهای اخیر با ریزگردهای خارجی در استان‌های دیگر همزمان بود و تصور خارجی بودن ریزگردها پیش آمد اما ریزگردهای قم منشأ داخلی دارد.