به گزارش خبرگزاری برنا،به گفته کارشناسان و دست اندرکاران مرتبط با حوزه منابع آبی گلستان، میزان تبخیر آب و تعرق بالای گیاه به دلیل کاهش پوشش گیاهی و خشکسالی، برداشت بی رویه و کمی نزولات جوی در این استان اینک طبیعت سبز مناطق جنگلی و نیز مراتع را دچار چالش کرده است.
طبق گزارش اخیر شرکت آب منطقه ای گلستان، میزان بارش سالانه در این استان هشت میلیارد و 718 میلیون متر مکعب است که 6میلیارد و 919 میلیون متر مکعب این نزولات جوی تبخیر، یک میلیارد و 20 میلیون متر مکعب به زمین نفوذ کرده و بقیه تبدیل به روان آب می شود.
از سوی دیگر براساس این گزارش، میانگین بارندگی در استان در 40 – 30 سال اخیر از 450 میلیمتر به 426 میلیمتر کاهش یافته است.
با توجه به حجم بالای تبخیر آب و کاهش میانگین بارش ها در گلستان، کارشناسان و مسوولان عضو شورای حفاظت منابع استان بر ریشه یابی و ارایه راهکارهای مقابله علمی و عملی تاکید دارند.
کارشناسان مرتبط در گلستان، تقویت پوشش گیاهی در مناطق دشت، بیابانی و جنگلی، مدیریت رودخانه ها، سرمایه گذاری در عملیات آبخیزداری و تغذیه سفرهای زیرزمینی، ساماندهی برداشت آب های زیرزمینی را با لحاظ روش های علمی و عملی برای مقابله با پدیده تبخیر آب ضروری می دانند.
معاون توسعه و پیش بینی هواشناسی گلستان در این زمینه گفت: از ابتدای سال زراعی (مهر 94) تا پایان تیرماه 95، میزان تبخیر ایستگاه های سینوپتیک استان بین 785میلیمتر در بندرگز تا 1501 میلیمتر در مراوه تپه در نوسان بوده است.
محمدرضا رحمان نیا افزود در این مدت به عنوان مثال در علی آباد مجموع تبخیر 1013.3 میلیمتر بوده است که نسبت به دوره بلند مدت 19 درصد افزایش دارد.
وی افزود: همچنین علی آباد در سال زراعی جاری بعد از گنبدکاووس بیشترین افزایش دما با 16.7 درجه و بیشترین ساعت آفتابی با یکهزار و 726 ساعت نسبت به سایر شهرستان های استان را تجربه کرده است.
از سوی دیگر نگرانی از میزان تبخیز آب در استان باعث شد که بیشتر مطالب مطرح شده در تازه ترین نشست شورای حفاظت از منابع آب گلستان به یافتن راهکار در این بخش و بررسی موضوع اختصاص یابد.
استاندار گلستان در این جلسه با یادآوری بالا بودن میزان تبخیر و تعریق در حوزه گیاهی استان، گفت: باید این مهم با انجام مطالعات علمی ، مدیریت شود.
حسن صادقلو افزود: بالابردن میزان نفوذپذیری آب در مناطق جنگلی و نوار جنوبی استان باید مورد توجه قرار گرفته و از یافتن روش های علمی برای کاهش تعرق و تبخیر آب در مناطق خشک شمال استان نیز غفلت نشود.
وی اضافه کرد: ایجاد پوشش گیاهی متناسب با طبیعت مناطق مختلف به ویژه در شمال استان مانع از تبخیر آب با این حجم می شود.
مدیرکل هواشناسی گلستان نیز معتقد است که میزان تبخیر و بارش در استان باهم نسبت منطقی ندارد و الگوها نشان می دهد مقدار تبخیر رو به افزایش بوده و به چهار برابر میزان بارش ها رسیده است.
سید محمدرضا رضوی افزود: با وجود این شرایط هم اینک در استان چاه های مجاز و غیرمجاز بسیاری نیز فعال است که خود به افزایش میزان تبخیر کمک می کنند و ادامه این روند حاصلی جز شوره زار شدن زمین های گلستان ندارد.
وی نسبت به افزایش شوری آب در سفره های زیرزمینی استان در صورت ادامه روند موجود نیز هشدار داد و افزود: باید مناطق شمالی استان و مناطق کم آب نوار شمالی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و نیز از آسیب این مشکل در مناطق جنگلی نباید غافل شد.
رضوی ادامه داد: با توجه به این که شوری آب استان را به ویژه در شمال تهدید می کند، نگهداشت وضع موجود مراتع تنها راه نجات استان از این تهدید است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان نیز به کاهش میزان بارش سالانه در استان اشاره کرد و گفت: با این روند اکنون در استان با کسری آب در بخش های مختلف مواجه هستیم که مدیریت تبخیر می تواند بخشی از این کسری را جبران کند.
ابوطالب قزلسفلو افزود: اکنون آبخوان باریکی در دامنه جنوبی استان و در طول آن وجود دارد که 50 درصد از نیاز آبی گلستان را تامین می کند.
وی کاهش پوشش گیاهی استان را زمینه ساز تبخیر بیشتر بیان نمود و اضافه کرد: تقویت پوشش گیاهی کمک می کند که زمین انرژی حرارتی کمتری دریافت نموده و تبخیر آب به تأخیر بیفتد.
قزلسفلو با تاکید بر این که افزایش پوشش گیاهی دامنه در کاهش آسیب های این حوزه مؤثر است، افزود: ریشه درختان به تقویت نفوذپذیری خاک کمک می کند و برای جلوگیری از هدر رفت آب های زیرزمینی و تبخیر آن نیاز است تا پوشش گیاهی در همه مناطق استان اعم از جنگل و مرتع مورد تقویت جدی قرار گیرد.
وی مدیریت رودخانه ها را یکی از راه های مهم در کاهش آسیب ها و مدیریت تبخیر دانست و افزود: رودخانه ها نقش موثری در این حوزه دارند که می طلبد تا توجه لازم نسبت به آن صورت گیرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان با اشاره به این که اکنون شهرستان علی آباد با بیشترین آسیب در مدیریت رودخانه ها مواجه است، گفت: دهنه زرین گل این شهرستان با آسیب جدی در این حوزه مواجه است که باید با کار علمی چاره اندیشی شود.
وی افزود: الگوی بارش در استان نیز به شدت دستخوش تغییر بشر شده است باید رودخانه های استان به درستی مدیریت علمی شود، در غیر این صورت شاهد آسیب جدی از ناحیه جاری شدن سیلاب و تغذیه نشدن سفره های زیرزمینی خواهیم بود.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گلستان نیز گفت: بیابانی شدن برای استان گلستان با وضعیتی که اکنون در بحث تبخیز آب با آن مواجه است، دور از انتظار نیست.
حسین پیشقدم افزود: برای مدیریت تبخیر آب باید استان را به عنوان یک کل دیده و برای کاهش این نگرانی و آسیب برنامه ریزی شود.
استان مرزی گلستان با افزون بر 20 هزار کیلومتر مربع وسعت، دارای پوشش جنگلی در جنوب و مرتعی است، در این استان از 13 اقلیم دنیا هفت اقلیم وجود دارد که در سال های اخیر طبق گزارش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان افزون بر 450 هزار هکتار از مراتع آن را بیابانی شدن ،تهدید می کند.
در گلستان طبق آخرین آمار ثبت احوال استان، یک میلیون و 900 هزارنفر جمعیت در 30 نقطه شهری و حدود یکهزار روستا مستقرند که بیشتر از طریق کشاورزی تامین معاش می کنند.
زمین های زیر پوشش اداره کل منابع طبیعی گلستان شامل یک میلیون و 397 هزار و 244هکتار است که 452هزار و 185 هکتار جنگل، 862هزار و 825هکتار مرتع، حدود 20هزار هکتار ساحل، 62هزار و 420هکتار زمین موات می باشد.