به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، پس از پایان دولت احمدی نژاد و روی کار آمدن دولت حسن روحانی، بلافاصله کاستی ها در عرصه سیاست خارجی جبران و تنظیم دوباره روابط با قدرت منطقه ای و جهانی در دستور کار گرفت.
علت کارآمدی روحانی در عرصه دیپلماسی و چیره دستی فوق العاده وی در بیان واقعیت های بین‌المللی، داشتن طرح و برنامه عملی در خروج از بن بست ایران در سیاست خارجی بود. پس از سه سال تلاش در عرصه دیپلماسی و چهار بار حضور در نشست سازمان ملل متحد بعنوان یک برنامه هدفمند و تاثیرگذار در جهان، این روزها نگاهها به ایران و نقش آفرینی آن در منطقه تغییر کرده و دیگرآن نگاه ماجراجویانه به ایران برداشته شده و حالا کشورهای بزرگ اروپایی و آمریکایی تنها راه حل بحران منطقه را در همت مردان روحانی می دانند و پایان یافتن جنگ در خاورمیانه را با نقش آفرینی ایران تصور می کنند.
شعار تبیلغاتی روحانی از همان ابتدا بر مبنای تعامل با کشورهای جهان بنا شد و پس از بسته شدن پرونده هسته ای ایران و برداشته شدن تحریم های ظالمانه از سر ملت، بازگشت چهره صلح طلب ایران در جهان با سرعت تمام به سمت مقصود در حرکت است. این روزها دیگرخبری ازمانورهای تبلیغاتی و دیدارهای توخالی در عرصه سیاست خارجی نیست.
اگر نیم نگاهی به دیدارهای دولت احمدی نژاد در سفر به نیویورک و دیدارهای روحانی با کشورهای اروپایی بیاندازیم در خواهیم یافت، قطار دیپلماسی ایران در ریل درست در سیاست خارجی در حرکت است و قطعا این حرکت به سرمایه گذاری بیشتر کشورهای غربی در ایران منجر خواهد شد و همانطور که مشاهده کردیم دولتمردان اروپایی در دیدار با روحانی از عزم خود برای سرمایه گذاری در ایران و کمک به حل سریع تر مشکلات موجود سخن گفتند.
مصاحبه های مطبوعاتی
یکی از محورهای مشترک سفرهای محمود احمدی نژاد و حسن روحانی به نیویورک، استفاده از فرصت حضور در فضای رسانه های غربی یا همان دیپلماسی عمومی بود. با توجه به سانسور و تحریف ایران در فضای رسانه‌ای غرب، رؤسای جمهوری ایران از فرصت این سفر استفاده می کنند و با حضور در برنامه های تلویزیونی و مصاحبه با نشریات مکتوب فعال در فضای رسانه ای آمریکا، ارائه تصویری حقیقی از ایران و سیاست های آن به افکار عمومی جهانی را در دستور کار خود قرار می‌دهند.
احمدی نژاد در زمان حضورش در نیویورک، تنها با رسانه هایی چون روزنامه تایمز، برخی هفته نامه ها و شبکه تلویزیونی سی ان ان مصاحبه داشت، این در حالی است که روحانی در زمان سفر به نیویورک مصاحبه با شبکه های تلویزیونی چون nbc، cnn، PBS، مصاحبه با روزنامه واشنگتن پست و انتشار یادداشت در این روزنامه پرداخت.
مقایسه سفرهای دو دولت بهار و تدبیر و امید
احمدی نژاد همچون بسیاری از حوزه ها به دلیل عدم شناخت به قواعد دیپلماسی پایبند نبود و همین موضوع باعث شد سیاست خارجی ایران را به عقب براند، اما روحانی قواعد دیپلماسی جهانی را هم می شناسد و هم باور دارد و مذاکره با قدرت های بزرگ را برای موفقیت دیپلماسی وسیاست خارجی کشور موثرتر می داند.
سفرهای سازمان ملل روحانی در عدد و رقم موفق تر از احمدی نژاد است. اگر چه احمدی نژاد در سال نخست روی کار آمدن دیدارهای زیادی در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل داشت، اما این دیدارها با کشورهای کمتر مطرح در عرصه بین الملل بود، برخلاف او روحانی در نخستین سفرش به نیویورک علاوه بر دیدار با روسای جمهور فرانسه و وزیر خارجه آلمان، تلفنی با رئیس جمهور آمریکا گفت وگو کرد تا با زیرکی توپ تنش های فی مابین را به زمین آمریکا بیاندازد. او در آخرین حضورش در دور اول ریاست جمهوری نیز با روسای جمهور سوییس، ترکیه، بلغارستان و فرانسه و نیز با نخست وزیران بریتانیا، ژاپن، سوئد، نروژ و... و همچنین با دبیر کل سازمان ملل متحد دیدار کرد، این در حالی است که محمود احمدی نژاد در آخرین سفر خود به نیویورک تنها موفق به دیدار با سران سه کشور جهان، یعنی سواییزلند، کومور و بولیوی شده بود.
آنچه مسلم است، هر میزان ملاقات‌ها و دیدارها افزایش یابد، ایران از آن سیاست های انجمادی فاصله گرفته و به سمت سیاست‌های انبساطی حرکت می کند. نوع دیدارها و مقایسه کشورهای طرف دیدار ایران، نشان دهنده اولویت های متفاوت در دیپلماسی مورد نظر دو رئیس جمهور است. در حالی که اولویت دیپلماسی دولت یازدهم برنامه ریزی برای دیدارهای دو جانبه با سران کشورهای اروپایی و غربی و از یک سو دیدارهای دیپلماتیک با روسای کشورهای منطقه، آمریکای لاتین و حتی آفریقایی است، دولت قبل بیشتر سیاست خارجی خود را معطوف به کشورهای درجه چندم کرده بود.
رویکرد سیاست خارجی دولت روحانی به ترک سالن سازمان ملل نمی‌انجامد
میزان استقبال از ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نسبت به هشت سال دولت‌های نهم و دهم به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. در سالهای قبل به دلیل رویکرد دولت پیشین شرایط مناسبی برای حضور ایران فراهم نبود و کار به جایی می رسید که هنگام سخنرانی رئیس جمهور سابق، بیشتر صحن مجمع عمومی سازمان ملل خالی می‌شد، اما با رویکردی که دولت کنونی در پیش گرفته امروز نه تنها سالن خالی نمی شود بلکه سخنان رییس جمهوری ایران محور حل مشکلات بین المللی قرار می گیرد.
بررسی محور سخنرانی های دو رییس جمهور
همواره احمدی نژاد با رویکردی تهاجمی در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی می کرد، این در حالی است که حسن روحانی در چارچوب دیپلماسی و گفتمان موثر بر سازمان ملل به ارائه سخنرانی پرداخته است.
بررسی و مقایسه سخنرانی های عمومی احمدی نژاد در 9 بار سفر خود به نیویورک با 4 دورسفر روحانی، تفاوت های زیادی در محتوا نشان می دهد. صحبت های احمدی نژاد در طی این 9 سفر حول چند محور شامل ناعادلانه خواندن ساختار سازمان ملل، تلاش برای ساختار شکنی و ارائه مدل جدید، تهاجم به رژیم صهیونیستی و حمله به سیاست های آمریکا در منطقه با رویکردی تهاجمی بیان می شد، اما سخنان حسن روحانی بیشتر حول محور تقبیح خشونت، افراطی گری و تروریست بود و اشاره ای نیز به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران داشت. البته صحبت های روحانی جنبه انتقادی نیز داشت و وی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، با انتقاد نسبت به سیاست های خاورمیانه ای آمریکا، علت رشد تروریست در منطقه سیاست ها و راهبردهای اشتباه این کشور عنوان کرد که همین نگاه دقیق منطقه ای، پس از سالها منجر به نقش آفرینی درست ایران در منطقه شد.
دیپلماسی روحانی در آمریکای لاتین
آمریکای جنوبی یکی از حوزه هایی است که این روزها مقصد دیپلمات های ایرانی شده است. پیش از این نیز محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران برای رایزنی با مقامات راهی این کشورها شد و این بار روحانی برای شرکت در اجلاس غیرمتعهدها و دیدار با همتایان خود عازم کاراکاس و هاوانا شد . از آنجایی که آرای سیاسی کشورهای قاره امریکای لاتین در مجامع و محافل بین‌المللی صرفنظر از نقشی که می‌توانند در مراودات اقتصادی با ایران داشته باشند، حائز اهمیت است، به همین منظور دولت تدبیر و امید پیش از عزیمت به نیویورک و برای تاثیرگذاری در این مجامع و گسترش همکاری های اقتصادی راهی ونزوئلا و کوبا شدند، همچنین باتوجه به جایگاه کوبا در آمریکای لاتین تقویت رابطه با این کشور از اهمیت ویژه‌ای برای ایران برخوردار است و کمک خواهد کرد تا کشور ما، به عنوان یک قدرت قابل اتکا در میان کشورهای حوزه امریکای لاتین تبدیل شود.
از دیگر محورهای مهم سفر یک هفته ای روحانی به قاره آمریکا، شرکت در اجلاس غیرمتهدها و واگذاری ریاست به ونزوئلا بود. طبق نظر کارشناسان در حوزه آمریکا، ایران در چهار سال کمک کرد تا اعضاء نقش فعالتری در مجامع بین المللی داشته باشند و توانست واکنش کشورهای عضو را به خود جلب کند و همانطور که شاهد بودیم در پرونده هسته ای ایران، همگی این کشورها با صدور بیانیه ای از مواضع ایران حمایت کردند.
آنچه مسلم است، تنها نگاه دولت روحانی معطوف به غرب نبوده و در طی سه سال گذشته، ایران جایگاه ویژه‌ای در منطقه پیدا کرده است و این را می توان از واهمه عربستان، از حضور قدرتمند ایران نسبت به سالهای گذشته در منطقه درک کرد. نقش آفرینی ایران در امنیت منطقه تنها به مرزهای ایران محدود نمیشود، بلکه امروز با اتخاذ سیاست های درست و منطقی هر گونه راه حلی جهت پایان دادن به بحران سوریه ، یمن و حتی مناقشات قره باغ باید با حضور و نقش آفرینی بررسی شود. به همین منظور، دبیرکل سازمان ملل متحد در دیدار با روحانی در حاشیه نشست نیویورک، از ایران خواست که به نقش خود برای پایان دادن اختلافات در منطقه و به ویژه یمن کمک کند.
حسن روحانی در چهار دور حضور در مجمع عمومی سازمان ملل ایران را مجددا به جایگاه قدرتمند در تاثیرگذاری بازگرداند، این جایگاه به قدری مهم است که علیرغم سخنرانی حسن روحانی در سومین روز اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، بسیاری از شبکه های خبری دنیا برنامه های عادی خود را قطع کردند و سخنرانی رییس جمهوری اسلامی ایران را به صورت زنده پخش کردند. نتیجه به دست آوردن چنین جایگاهی این است که دیگر هیچ دولتی نمی تواند برای تامین منافع خودش اجماع جهانی علیه ایران ایجاد کند.