به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری برنا، کالاهای زیادی از مرزهای کشور به داخل و خارج از کشور قاچاق می‌شوند اما قاچاق دارو بسیار حائز اهمیت و قابل توجه است و باید از صحت سلامت دارو قبل از استفاده باخبر باشیم.
حجم کل داروی مصرفی کشور ما با یارانه‌ای که دولت به آن تزریق می‌کند، در حدود 1600 میلیارد تومان است و در حال حاضر حدود 96 درصد داروی مصرفی بازار داروی ایران، توسط 62 کارخانه داروسازی داخلی تولید می‌شود. جهت تولید 96 درصد تولید در داخل، حدودا 250 میلیون دلار برای واردات مواد اولیه و بسته بندی آن، ارز هزینه می‌شود.
اما 4 درصد باقی مانده بازار دارویی کشور در اختیار داروهایی است که از خارج وارد می‌شود. هزینه ارزی این 4 درصد هم حدود 450 میلیون دلار است. بنابراین داروهای وارداتی ما، داروهای بسیار گران قیمتی هستند که عمدتاً برای بیماران خاص و داروهای ضد سرطان و ... صرف می شوند. بدین ترتیب ارزبری تهیه مواد اولیه برای تولید 96 درصد تولید در داخل و همچنین واردات 4 درصد باقیمانده روی هم رفته رقمی بالغ بر 700 میلیون دلار می‌شود که این رقم 45 درصد هزینه و ارزش بازار داروی کشور را به خود اختصاص داده است.
مهمترین دلیل قاچاق دارو به خارج، وجود اختلاف بین قیمت دارو در بازار داخلی و بازارهای خارجی است.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، در کشورهای مختلف از یک تا 70 درصد قاچاق دارو و تولید داروی تقلبی اتفاق می‌افتد، در بعضی کشورها قاچاق دارو یک درصد و در کشورهای آسیایی شرقی و آفریقا 50 درصد است. اما در کشور ما به نظر می رسد این موارد از یک درصد بیشتر و از 50 درصد کمتر است. خارج یا واردکردن محصولات دارویی به صورت قاچاق تبعات بسیاری را برای کشور به دنبال دارد، از آنجا که کنترلی روی داروهای قاچاق انجام نمی‌شود، کیفیت آنها هم قابل شناسایی نبوده و همین موضوع سلامت بیماران را می‌تواند به خطر بیاندازد.
شهریار اسلامی تبار مدیر کل بازرسی عملکرد، پاسخگویی به شکایات و امور حقوقی سازمان غذا و دارو با اشاره به 96 درصد داروی مصرفی بازار داروی ایران و تولید توسط 62 کارخانه داروسازی به خبرنگار سلامت برنا گفت: هزار و 240 مولکول دارویی در فهرست دارویی کشور وجود دارد تقریبا حدود 2 هزار و 200 شکل با حدود 7500 پروانه در بازار دارویی عرضه می‌شود و از این تعداد 2 هزار و 200 قلم شکل دارو، چیزی حدود 690 قلم آن صرفا وارداتی است که اصولا رقابتی با تولیدات داخل ندارد و حدود 1240 شکل دارو صرفا تولید داخل است و هیچ رقابتی با واردات ندارند.
به گفته مدیر کل بازرسی عملکرد پاسخگویی به شکایات و امور حقوقی سازمان غذا و دارو، میزان واردات داروهای مشابه تولید داخل از 600 میلیون دلار در سال 92 به 200 میلیون دلار در سال 94 کاهش پیدا کرده و همچنین واردات دارو از 1350 میلیون دلار طی 2 سال گذشته به 1 میلیارد دلار در سال 94 کاهش داشته است.
اسلامی تبار با اشاره به کمبود دارو و استفاده باالجبار بیماران از داروی قاچاق افزود: 170 قلم داروی خارجی و داخلی را در بر می‌گیرد که بازاری معادل 3 هزار میلیارد تومان دارد. 40 درصد بازار 3000 میلیارد تومانی داروهای مشابه و رقابتی به واردات و 60 درصد به داروهای تولید اختصاص دارد و این داروها عمدتا داروهای بیماران مزمن و صعب العلاج است که جلوگیری از واردات این کالاها کار دشواری است.
وی با اشاره به افزایش سهم تولید داخل از نظر ریالی درسال 94 اظهار کرد: در سال 94، 70 درصد بازار تولید دارو داخلی بوده و در سال 91 زیر 60 درصد که این نشان دهنده این است که صنعت داروسازی داخلی ما در حال پیشرفت است و سهم بازار آن افزایش داشته و امیدواریم در آینده شاهد افزایش تولید داروی داخلی باشیم.
اسلامی تبار گفت: سیستم توزیع دارو در کشور ما سیستمی بسته است و توزیع کنندگان دارو باید از سازمان غذا و دارو مجوز دریافت کنند.
وی ادامه داد: هنگامیکه دارویی توسط ارگان نظارتی کشور ایران تایید نمی‌شود طبیعتا مجوز ورود به کشور را هم اخذ نخواهد کرد اگر هم توسط پزشکان چنین دارویی برای بیمار تجویز شود لاجرم شبکه قاچاقی برای پاسخگویی به آن شکل خواهد گرفت در حالیکه اگر چنین دارویی تجویز نشود بازار قاچاقی هم وجود نخواهد داشت
به گفته اسفند تبار ما هیچ ممنوعیتی برای تجویز داروهای خارج از فهرست رسمی دارویی از سوی پزشکان ایجاد نشده و زمانی که پزشک آزادی کامل برای تجویز داروهای خارج از فهرست رسمی دارویی را دارد، بیمار برای بدست آوردن سلامتی خود چاره‌ای جز پیدا کردن داروی تجویز شده ندارد و در آن زمان اگر داروی مورد نظر را در داروخانه‌ها پیدا نکند به سمت قاچاقچیان کالا روی می‌آورد تا داروی مورد نظر را پیدا کند.
وی افزود: علی رغم همه تلاش‌هایی که دستگاه‌های امنیتی، انتظامی، دستگاه قضایی، سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت انجام می‌دهند هنوز شبکه قاچاق دارو از بین نرفته است و یکی از مهمترین راه‌های مبارزه با این شبکه پزشکان هستند که نباید داروهای خارج از فهرست رسمی برای بیماران را تجویز کنند.
مدیر کل بازرسی عملکرد پاسخگویی به شکایات و امور حقوقی سازمان غذا و دارو خاطر نشان کرد: امیدوار هستیم مجلس شورای اسلامی تجویز داروهای خارج از فهرست را ممنوع و تخلف محسوب کند و سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت هم تامین داروهای فهرست رسمی کشور را ضمانت کند تا بیمار برای پیدا کردن دارو برای با مشکل نبود و در دسترس نبودن آن مواجه نشود.
دارو با جان مردم سر و کار دارد در حالیکه اهمیت بقیه کالاها از این لحاظ نسبت به دارو قابل مقایسه نیست. دارو با توجه به اهمیتی که در سلامت بیماران دارد بسیار پر اهمیت تر از دیگر کالاهاست و باید مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان غذاو دارو قرار بگیرد.
به گزارش برنا، داروهای قاچاق جزئی از سیستم بهداشت و درمان کشورمان شده و هنوز کسی نتوانسته داروی قاچاق و کالا را از بین ببرد و در کشور ما داروهای مخدر و داروهای تقلبی، داروهای مکمل، لوازم آرایشی و بهداشتی و قاچاق مهمترین دلیل خروج بی رویه دارو به خارج از کشور به دلیل ارزان بودن نرخ داروهاست.