سکه های شاهی هخامنشی که دریک نام داشتند، سکه های زر به وزن ۸/۴۲ گرم و سکه های نقره ای یا سیمین به وزن ۵/۶۰ گرم بوده اند.
دریک را “داریک” هم میگویند. اما آوایش یا تلفظ درست آن، دَریک است. به نظر هرتسفلد، “دریک” از نام داریوش گرفته شده است.
یونانیان نام سکه زر در زمان داریوش را به یونانی، دریکوس (dreikos) به معنی (داریوشی) مینامیدند.
در آن زمان ضرب سکه های زر تنها در انحصار شاه بزرگ بود و ساتراپیها و شهرهای یونانی نشین اجازه داشتند آزادانه برای مقاصد نظامی و تجاری، فقط به ضرب سکه ی سیمین یا نقره ای اقدام کنند.
دریک، حتی پس از حمله اسکندر به ایران و برچیده شدن سلسله هخامنشی نیز رواج داشته و خزانه های معابد یونان، بخصوص در پارتنون ( معبدی در منطقه آکروپلیس در شهر آتن در کشور یونان) و دلوس، سرشار از سکه های دریک ایرانی بوده است.
این مطلب به غارت و انتقال اموال ارزشمند ایران به یونان اشاره دارد که بعد از حمله اسکندر به ایران و شروع سلسله یونانی سلوکیان، بوقوع پیوست.
سکه های طلایی بنام “دریک” ” Darik “و سکه های نقره ای بنام “شکل” ” Shekel ” هر دو به شکل بیضی از طلا و نقره، ضخیم و پشت و رو مسطح میباشند.
سکه های دریک و شکل در دوران هخامنشی
سکه دریک ایرانی هخامنشی در موزه متروپلیتن نیویورک
سکه ها به نوعی گویای اوضاع اقتصادی، مذهبی، هنری و … دوران خود می باشند. باستان شناسان از سکه ها به عنوان یکی از مهم ترین ابزار ها در تاریخ یابی استفاده می کنند.
مطالعات باستان شناسان همواره نشان داده که تولید و ضرب سکه پیوسته به دست حکومت ها انجام میگرفته، و آنها می توانستند از سکه ها به عنوان ابزاری برای تبلیغات سیاسی در کنار انجام مبادلات اقتصادی استفاده کنند.
در ایران باستان همواره پادشاهان از طرح هایی که دارای جنبه مذهبی و سیاسی بود، در ضرب سکه استفاده می کردند. لذا در این صورت می توانستن پیام خود را به مردمان ابلاغ کنند.
ضرب اولین سکه ها در ایران، سال ۳۳۰ الی ۵۵۷ پیش از میلاد، و به دستور داریوش بزرگ تولید شد. به گفته تاریخ شناسان، برای اولین بار، داریوش هخامنشی، اقتصادی بر مبنای دو فلز یعنی طلا و نقره بنا کرد.
داریوش با دعوت از هنرمندان و حکاکان مهره های سنگی (حکاکی بر روی سنگ در تاریخ ایران دارای قدمت چندین هزار ساله می باشد) دو سکه “دریک ” و ” شکل ” را ایجاد کرد. (گاهی سکه شکل را با نام ” سیگلوی ” نیز خوانده می شود.)
جنس سکه “دریک” از طلا بوده و وزنی حدود ۸ گرم داشت.
سکه “شکل” از جنس نقره بوده و حدود ۵ گرم وزن داشت.
سکه شکل یا سیگلوی
سکه دریک بطور موفقیت آمیز به عنوان پول معتبر در سراسر جهان مدیترانه رایج شد. از دریک در مبادلات بین المللی هخامنشیان با سایر ملل مختلف استفاده می شد.
بر روی یک طرف سکه های دریک و شکل، تصویری از یک کمان دار هخامنشی و در طرف دیگر آن فرو رفتگی به شکل های مختلف دیده می شد.
سکه دریک یکی از مهمترین ابزارهای پادشاهان هخامنشی بود، این سکه ها علاوه بر جنبه اقتصادی، کاربرد سیاسی نیز داشت.
هخامنشیان از دریک برای پرداخت مواجب خود به یونان و جنگ علیه این امپراتوری استفاده می کردند. آنها با پرداخت دریک به شهر های مختلف نظیر آتن و اسپارت، آنها را بر علیه دیگری می شوراندند.
تصویری بازسازی شده از سکه دریک
سکه ۲ دریکی که در پایان دوران هخامنشی ضرب می‌شد
در آن دوران، پادشاهان هخامنشی که بر هند تا مصر و از خلیج فارس تا رود دانوب در اروپا، فرمانروایی می کردند، به ساتراپهای خود اجازه ضرب سکه داده بودند.
در دوران سلوکی به دلیل استفاده بیشتر از سکه در معادلات اقتصادی، ضرابخانه های مختلفی احداث گردید.
یک سکه شکل (سیگلوی) نقره هخامنشی
بعد از قیام اشک یا ارشک از اقوام پارت در ایران، علیه یونانیان و برچیدن حکومت سلوکیان، و ایجاد سلسله ۵۰۰ ساله اشکانیان که خود را از تبار هخامنشیان می دانستند، پارت ها یا اشکانیان، با ایجاد سکه های یک و چهار درهمی از جنس نقره توانستند نظام پولی قدرتمندی را به وجود آورند.
این نظام پولی در کلیه حوادث و اتفاقات این دوران بسیار تاثیر گذار بود.
کلیه شاهزادگان پارس که خود را از نوادگان هخامنشیان می دانستند، با ضرب سکه هایی، فرهنگ اقتصادی سیاسی و مدهبی خود را نگه داشته بودند.