با دکتر محمدعلی نیلفروش زاده، متخصص پوست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره استفاده از لاک برای کودکان و لاک های مخصوصی که ادعا می شود مختص کودکان و از این مواد سمی مبرا هستند، گفت و گو کرده ایم.
آیا این موضوع صحت دارد که لاک، حاوی مواد سمی و سرطان زاست؟
بله، لاک حاوی 3 نوع ترکیب مضر است؛ تولوئن که نوعی رزین است و باعث روان شدن لاک می شود. این ترکیب در مجاورت هوا به بخاری با بوی تند و شیرین تبدیل می شود و عامل حساسیت پوستی و تنفسی است. ترکیب مضر بعدی دی بوتیل فتالات است که درواقع مایعی چرب است و مقادیر زیاد آن می تواند روی هورمون های جنسی اثر منفی بگذارد و باعث خارش چشم و پوست و حتی حلق شود، ترکیب سوم هم فرمالدییدها هستند.
این مواد به عنوان سرطان زا معرفی شده اند. فرمالدییدها عامل سفتی لاک هستند و از نفوذ باکتری به لاک پیشگیری می کنند. اگر میزان فرمالدییدی که وارد بدن می شود، کم باشد، مشکلی ایجاد نمی شود اما حتی میزان کم آن هم می تواند باعث بروز حساسیت شود و عامل آبریزش چشم و بینی شود.
بر این اساس، استفاده از لاک ها می تواند به شدت مشکل ساز باشد و باید ممنوع شود. درست است؟
ببینید، مشکل اصلی را آرایشگران در سالن های آرایش پیدا می کنند که تهویه هوای آن مطبوع نیست. در ضمن توصیه می شود برای کودکان زیر 7 سال که عادت به انگشت مکیدن یا جویدن ناخن دارند نیز لاک نزنید زیرا تحقیقات ثابت کرده، خوردن این ترکیبات می تواند روی ضریب هوشی کودکان و رشد آنها اثر منفی بگذارد این موضوع در مورد خانم های باردار نیز صحت دارد؛ یعنی بهتر است در دوران بارداری لاک نزنند زیرا ترکیبات مضر لاک می توان روی توان هوشی جنین اثر منفی داشته باشد.
اما بیشتر دختربچه ها از همان حوالی 3 سالگی دوست دارند مثل مادرشان رفتار کنند و وقتی مادر لاک می زند، آنها هم دوست دارند لاک بزنند. جایگزینی برای لاک وجود دارد یا راه حلی ایمن می توانید توصیه کنید؟
بهتر است برای کودکان از لاک های سنتی استفاده نکنید. انواع لاک های مختص کودکان در بازار موجود است که بر پایه آب هستند و به راحتی با آب و صابون شسته می شوند و مواد مضری ندارند. برخی از این انواع نیز اصطلاحا بیو هستند. در این مدل لاک ها به جای حلال ها و روان کننده ها از خمیر چوب، پنبه، ذرت، سیب زمینی یا گندم استفاده شده است.
البته دوام این لاک ها کوتاه تر و میزان براقیت آن کمتر است، ولی یک مزیت قابل توجه دارند؛ اینکه حداقل سمی نیستند. برخی از این انواع لاک ساختنی در خانه هم وجود دارد که پایه آن آرد ذرت و آب و رنگ های خوراکی است. البته این مدل هنوز وارد کشور ما نشده است.
تاریخچه لاک
گفته می شود تاریخ استفاده از اولین لاک ها به 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. در آن زمان، چینی ها ناخن هایشان را با صمغ عربی و سفیده تخم مرغ به رنگ قرمز یا صورتی در می آوردند. بعد از آن، مصری ها از حنا استفاده کردند و نوک انگشتان و ناخن هایشان را رنگ زدند، لاک ناخن به شکلی که در حال حاضر در بازار وجود دارد، در سال 1920 میلادی تولید شد و میشل منارد، مبدع آن بود. جالب است بدانید ک این زمان مصادف است با تولید اولین رنگ اتومبیل در دنیا.
با ساختمان ناخن آشنا شویم
ناخن ها اجسام سختی هستند که به صورت صفحات شفاف و محافظ سطح بالای مفصل انتهایی استخوان انگشت را می پوشانند و علاوه بر نقش حفاظتی باعث زیبایی دست ها و پاها می شوند. معمولا ضخامت آنها بین نیم تا سه چهارم میلی متر است و قابلیت انحنای کمی دارند.
هر ناخن از سلول های اپیدرمی که کاملا شاخی شده اند، ساخته شده، یعنی در مورد ناخن سلول های سطح بیرونی پوست (که در پوست به آن اپیدرم می گوییم) به جای اینکه مثل سایر نقاط بدن بریزد، به یک ساختمان سخت و حفاظتی برای پوشاندن سطح بالای قسمت انتهایی انگشت تبدیل شده است.
از نظر ظاهری ناخن دارای 2 قسمت است؛ سطح ناخن که قابل دیدن است و قسمت ریشه ناخن که قابل مشاهده نیست. ناخن ها از قسمت زاینده یا ریشه به طرف لبه آزاد آن رشد می کنند. رشد ناخن در دست بیشتر و به طور طبیعی 3 میلی متر در ماه است و در ناخن پا معمولا کندتر و تقریبا 1.3 رشد ناخن دست است.
رشد ناخن در مردان کمی بیشتر از زنان و در کودکان بیشتر از بزرگسال هاست. البته رشد ناخن در سن های بالا و دوران سالمندی کند می شود. در فصول گرم سال و دوران بارداری و هنگام ابتلا به بعضی بیماری ها، رشد ناخن افزایش می یابد. زمان بروز بیماری هایی که بدن تب می کند و فرد دچار سوءتغذیه می شود رشد ناخن کاهش می یابد. در ادامه، شما را با قسمت های مختلف ناخن آشنا می کنیم:
1- بخش زاینده ریشه: ریشه ناخن مهم ترین قسمت ناخن است و اگر سلول های آن به هر دلیلی آسیب ببینند باعث تغییراتی در صفحه ناخن می شوند. در این شرایط علاوه بر اینکه شکل، اندازه، ضخامت، قوام و رنگ ناخن تغییر می کند گاهی ناخن رشد نمی کند یا از بین می رود. ریشه ناخن بخش زنده ناخن است.
2- بستر ناخن: بستر ناخن در تغذیه عروقی ناخن نقش مهمی دارد و درواقع نوعی بستر عروقی است که صفحه ناخن روی آن قرار دارد. ممکن است ناخن، در اثر صدمه، ضربه، جراحت یا عفونت تغییر رنگ، شکل و ضخامت پیدا کند و از بستر خود جدا شود.
3- کوتیکول: لایه ای کم و بیش سخت تر و ضخیم تر از پوست است که سطح آزاد و انتهای پوست را در ناخن تشکیل می دهد و دنبال چین طرفین ناخن است.
4- ماهک ناخن: در شروع بستر ناخن قسمت هلالی به رنگ سفید (روشن تر از ناخن طبیعی) وجود دارد که آن را ماهک ناخن می نامند. این قسمت در ناخن های انگشت شست دست و پا واضح تر دیده می شود.
5- صفحه ناخن: صفحه ناخن در حقیقت روی بستر ناخن قرار گرفته و تا لبه آزاد ناخن را پوشانده است. این بخش از سلول های مرده تشکیل شده و کمترین میزان رطوبت را دارد. صفحه ناخن بزرگ ترین ساختمان ناخن است که از سلول های شاخی تشکیل شده و در تمام طول زندگی و حیات فرد رشد می کند و در اثر ضربه، جراحت یا ابتلا به برخی بیماری ها و عفونت ها و بالاخره استفاده بیش از حد از مواد پاک کننده و لاک و کاشت ناخن آسیب می بیند.