یکی از قدیمیترین نظریات رایج اعتدال که با تمرکز بر روی ارزش های اخلاقی ذکر شده نظریه ارسطویی است که مبنای اندیشه ورزی متفکران مسلمان قرار گرفته است ،نظریه ارسطو در باب اعتدال به معنای استقرار عدالت در میانه دو مفهوم افراط و تفریط است، یکی از مصادیق عدالت نقطه میانه ای است که ارسطو میان خصایل نفسانی انسانها ذکر میکند ودر تعریف حد وسط ارسطویی گفته شده است «المتوسط بین الطراف هو الخالی عنها»یعنی حد وسط میان اطراف که خالی از اطراف است ،مثلا ؛کرامت که حد وسط بخل وتبذیر است ومناعت که اعتدالی میان تکبر و تذلل و…
خواجه طوسی نیز به عنوان متفکری اسلامی که سعی در آشتی دادن علم کلام با نگرشهای علمی و فلسفی داشت در باب اعتدال میگوید «اگر اعتدال نبودی دایره وجود به هم نرسیدی چه تولد وموالید ثلاثه از عناصر اربعه مشروط است به امتزاجات معتدل»خواجه هستی و وجود را در اعتدال میبیند و حیات سالم را در امتزاج اعتدالی عناصر اربعه .
اینچنین ریشه های تفکر اعتدالی در کلام اسلامی توسط اندیشمندان مسلمان شکل میگیرد و تبیین میشود در دوره معاصر، نو اندیشان دینی وعلمای حوزوی در تبیین واژه اعتدال قلمها فرسوده اند و شاکله کلام اکثر قریب به اتفاق آنها تایید تفکر اعتدالی است چه آنکه ریشه تفکرات آنها از قران است که امت مسلمان را امت وسطی (اعتدالی)نامیده است «وکذالک جعلناکم امه الوسطا»(بقره۱۴۳)
واژه اعتدال در سپهر سیاسی ایران پس از پیروزی دولت تدبیر وامید در سال ۹٢ رنگ و بویی دیگر به خود گرفت ،در ابتدا عموم مردم و کنشگران سیاسی بر مبنای اصول فکری ارائه شده توسط دکتر روحانی و حمایت سیاست مداران اصلاح طلب و اعتدالگرا در پیشگیری از پیروزی مجدد نگرشهای افراطی ایده آل محور به تفکر اعتدالی روی آوردند.
آنچه در سیر وقایع هشت ساله و باالاخص چهار سال انتهایی دولت عدالت محور و در جریان انتخابات سال ۸۸ اتفاق افتاد ، نشان داد که هر گونه افراط وتفریط در نهایت به ظلم در حق مردم واز پای ایستادن موتور محرک توسعه منجر خواهد شد.
رویکردهای سیاسی موجود درکشور تا قبل از سال ۹۲در قالب دو نگرش سیاسی اصول گرا و اصلاح طلب تعریف میشد و رقابت بر سر کسب قدرت که به معنای واقعی میوه سیاست ورزی است با این دو رویکرد خلاصه می شد ، واصولگرایان و اصلاح طلبان هر کدام با تاکید بر دیدگاههای خود بدنبال دست یابی به قدرت بودند که البته ضمن احترام به هر دو دیدگاه سیاسی آنچه اعتدال گرایان در این فاصله عنوان کرده اند نه تأکید بر اسلامیت صرف است و نه جمهوریت صرف نظام سیاسی کشور ، بلکه باتکیه بر تفکر اعتدالی برای اجرای اهداف خود گام رافراتر از رویکردهای جناحی و حزبی نهاده است و در هم افزایی عاقلانه و واقعگرایانه سعی درحرکتی جامع ومتعادل در پی ایجاد تغییر در مسیری تدریجی و متعادل اما باثبات باحفظ و تقویت ارکان نظام جمهوری اسلامی برای دستیابی به توسعه پایدار دارد.
رویکرد اعتدال ، گام نهادن در میانه خیر وشر نیست که سعی درراضی نگه داشتن هر دو طرف خیر وشبه نفاق دارد
معیار حرکتهای سیاسی نگرش اعتدال محور توجه به قانون اساسی به عنوان تنهامعیار سنجش حق و باطل میباشد و حرکت در پرتو قانون اساسی را رهگشای گره نگشوده مسیر توسعه کشور میداند .
اعتدال بنا بر فرموده مقام معظم رهبری به قدرت نگاهی هوشمندانه و با تأمل دارد و کلام ایشان که« قدرت گاهی نعمت و گاه نغمت» را پیش روی قرار میدهد تا قدرت کسب شده توسط مردم را در مسیر احیای شعائر مذهبی و اهداف بلند جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری توانمند در عرصه منطقه ای و بین اللملی هزینه کند تا با گام نهادن بر مسیر توسعه ای اعتدال محور موجبات سربلندی و سرافرازی مردم ایران را فراهم نماید.