به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، امید ملی ایرانیان نوشت: حجت الاسلام مجتبی ذوالنور را شاید بتوان متفاوت ترین منتقد برجام نامید. وی تلاش کرده از خود چهره یک منتقد جدی اما اهل انصاف را ارایه دهد و در این مسیر موفق هم بوده است، نقد متفاوت او و تلاشش برای دور نشدن از دایره انصاف را می توان از جمله دلایل انتخابش به نمایندگی مجلس از طرف مردم قم دانست. او که امروز عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و رییس کمیته هسته ای مجلس است، اخیراً بازدیدی از مجتمع هسته ای اراک داشته و پس از آن اعلام کرد تولید آب سنگین ایران بعد از اجرای برجام افزایش داشته است. تمرکز ایشان بر موضوع هسته ای و البته صراحتشان موجب شد مدت ها درپی مصاحبه با این منتقد متفاوت برجام باشیم که حاصل نمی آمد؛ سرانجام خبرنگار ما موفق شد به درخواست ایشان ساعت 6 صبح گفت و گویی تلفنی با آقای خاص دلواپسان برجام و پسابرجام داشته باشد.
«امید ملی ایرانیان» با خوشوقتی اظهارات جناب ذوالنور را منتشر ساخته و برای گفت و گوهای تفصیلی تر با دیگر منتقدان برجام نیز اعلام آمادگی و علاقه می نماید، چرا که انعکاس صدای منتقدان و کمک به شکل گیری فضای گفت و گوی دوستانه و صریح را جزو وظایف و رسالت خویش می بیند.
گفتنی است این گفت و گو قبل از انتخاب ترامپ به عنوان رییس جمهور آمریکا انجام شده است.
خلاصه مصاحبه:
⚫️آژانس، اتحادیه اروپا و طرف های مذاکره نمی توانند بگوید ایران کم کاری کرده است.
⚫️تا زمانی که مدیریت منابع مالی خود را در خارج از کشور نتوانیم انجام دهیم، معققدیم تحریم ها سر جایش است.
⚫️ناگفته نماند در ابعادی هم پیشرفت داشته ایم. در خصوص فروش نفت موانع رفع شده است. تحریم های کشتیرانی رفع شده است. کشتیهای ما در تمام کشورهای دنیا می توانند سوخت بگیرند.
⚫️پرونده پی ام دی و اتهام انحراف نظامی کامل بسته شده است و این قطعا یکی از آورده های برجام است.
⚫️پیش از برجام نیز ما عضو ان پی تی بودیم و حق انجام فعالیت های صلح آمیز هسته ای را داشتیم. با این وجود هر از گاهی حق هسته ای را زیر سوال می بردند، اما در برجام این حق بالاخره پذیرفته شد. چه بسا طرف مقابل ما در جایگاهی نبودند که حقی را بدهند یا بگیرند. اما آژانس انرژی هسته ای، علیرغم این که باید از ما حمایت می کرد، به تحریم های ظالمانه علیه ایران کمک کرد. امروز پس از سال ها مقاومت و مذاکره و اثبات صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران، بالاخره این حق به رسمیت شناخته شده است.
⚫️ما باید طرف مقابل را تهدید کنیم که در صورت لزوم فردو را فعال می کنیم و غنی سازی را ادامه می دهیم. زیرا باید تهدیدی وجود داشته باشد که آنها به اجرای تعهدات خود تمکین کنند. در غیر این صورت هر چه بتوانند به ما فشار را اضافه می کنند.
⚫️برجام دستاوردهای خود را داشت. مقام معظم رهبری نیز رهنمودها و توصیه های حکیمانه ای را در این راستا داشتند. اما به اعتقاد من اگر دولت کاملا مطابق با توصیه های رهبری عمل می کرد، امروز دست ما خالی نبود. چراکه مقام معظم رهبری فرمودند که شما گام به گام حرکت کنید و این شیوه در ابتدا از سوی دولت اجرا شد، اما آنجا که از این قاعده پیروی نشد آسیب دیدیم. دولت در تبادل سوخت هوشمندانه عمل کرد. وقتی سوخت را به روسیه دادیم، کیک زرد گرفتیم. بنابراین کاملا راهبرد حکیمانه ای بود.
⚫️در شرایط کنونی دولت ایران باید طرف مقابل را تفهیم کند که اگر تعهداتشان را اجرا نکنند ما همه فعالیت هایمان را از سر می گیریم.
⚫️آب سنگینی که ذخیره کرده بودیم فروختیم، اما چرخه تولید متوقف نشده و در برجام هم مانعی برای آن ایجاد نشده است.
در ابتدا بفرمایید، مختصات نقد منصفانه و تفاوت آن با تخریب را چه می دانید؟ و در فرآیند نقد برجام از مراحل ابتدای مذاکرات تا بحال، چه میزان نقد منصفانه را شاهد بوده ایم؟
بعضی ها برجام را خیلی برجسته می کنند و آن را یک فتح الفتوح قلمداد می کنند. این نگاه غلط است و از اول هم آنهایی که به شدت دلداده برجام بودند، تقربا برای فضا سازی روانی در جلب توجه مردم برجام را کلید حل همه مشکلات کشور عنوان می کردند. این فضا سازی غلط و در حقیقت می توانیم بگوییم انحراف افکار عمومی بود.
در مقابل عده ای هم برجام را یک خیانت می دانستند و فکر می کردند بدتر از عهدنامه ترکمنچای است. قطعا این نگاه نیز بسیار غلط بود. این منتقدان مسئولینی که تیم مذاکره کننده بودند را خائنین به کشور عنوان کردند که که عمدا به کشور خیانت می کنند و این نیز نگاه نادرستی است. در واقع نگاه مطلق و سیاه و سفید به برجام درست نیست.
نگاه بینابینی وجود دارد که اگر دولت ما و مسئولین ذیربط بیشتر مقاومت می کردند و مسیر ادامه پیدا می کرد، ما به شر دشمن گرفتار نمی شدیم و به نفع کشوربود.
با توجه به اینکه مذاکرات چندین سال به طول انجامید و گام به گام مقام معظم رهبری بر آن اشراف داشته و رهنمودهای ایشان، اقدامات تیم مذاکره کننده را مدیریت می کرد، چه راهکاری برای به قول شما مقاومت و ادامه مسیر وجود داشت؟
این طور که تحریم ها را بی خاصیت می کردیم و اقدامی انجام می شد که حفظ سازمان تحریم ها ممکن نبود و طرف های مقابل نمی توانستند از طریق نظامی هم به ما فشار بیاورند و نیاز نبود امتیازات زیادی بدهیم. در جریان مذاکرات مسئولین کشور ما به این نتیجه رسیدند که برجام تحقق پیدا کند. لذا مذاکرات با هدف کلی جلو رفت و همه هدف رفع تحریم ها بود. مقام معظم رهبری نیز تاکید کردند که هدف رفع تحریم ها است و اگر رفع نشود خسارت محض است. امروز باید ببینیم این اهداف محقق شده یا خیر؟
تعبیر شما از ترسیم راهبرد توسط مقام معظم رهبری چیست؟ یعنی آنچه حاصل آمده در چارچوب راهبردهای ایشان بوده یا خیر؟ و آیا امکان این که چنین نباشد وجود دارد؟
قطعا مقام معظم رهبری نظارت کامل بر مذاکرات داشتند. اما ما هم مذاکره کردیم و هم آورده هایمان را تقدیم کردیم. در حالیکه از تاریخ اجرای برجام می بایست هر دو طرف به تعهداتشان عمل می کردند، اما ایران به تعهداتش که غیر قابل برگشت است، عمل کرد و طرف مقابل بدعهدی کرد. با این حال آژانس، اتحادیه اروپا و طرف های مذاکره نمی توانند بگوید ایران کم کاری کرده است.
به نظر شما تقلیل برجام به یک معاهده بانکی درست است؟ در این باره چه نظری دارید؟ یعنی لغو تحریم های هسته ای و ابطال قطعنامه های شورای امنیت و بسته شدن PMD و باز شدن دریچه های ارتباط با دنیا در اموری چون انرژی و بیمه و کشتیرانی و غیره یعنی هیچ؟
مهمترین تحریم ما بانکی و مالی بود. در حوزه های محدودی این تحریم ها گشایش شده و روی کاغذ رفع تحریم ها ابلاغ شده است. اما بانک های بزرگ دنیا هنوز حاضر نیستند با ایران ارتباط داشته باشند. ما نیز ناچاریم به جای اینکه کارمان را در شهر انجام دهیم، به سراغ روستاها برویم. یعنی باید سراغ بانک های کوچک و غیر برون مرزی برویم، نازشان را بکشیم، امتیازاتی بدهیم و کارهای مالی را با آنها انجام دهیم. چراکه هنوز هم از سایه سنگین تهدیدات آمریکا می ترسند. در متن برجام ذکر شده که روز اجرایی شدن برجام کلیه تحریم های مالی و بانکی برداشته شود. اما همچنان در مواردی اگر به کشوری نفتمان را به دلار بفروشیم در انتقال پولمان دچار مشکل هستیم. لذا تاز زمانی که مدیریت منابع مالی خود را در خارج از کشور نتوانیم انجام دهیم، معققدیم تحریم ها سر جایش است.
البته ناگفته نماند در ابعادی هم پیشرفت داشته ایم. در خصوص فروش نفت موانع رفع شده است. تحریم های کشتیرانی رفع شده است. کشتیهای ما در تمام کشورهای دنیا می توانند سوخت بگیرند. خرید بعضی محصولات مثل هواپیما ممکن شده است. گرچه موانعی که آمریکا ایجاد کرد، خلاف برجام است. اما باید بگوییم در حدودی کار اجرایی می شود. به طور مثال مجوز فروش 25 فروند هواپیما را داده اند. با این وجود تحریم های جدید نیز وضع شده است. افراد حقیقی و حقوقی وارد تحریم شدند. دنیا را از تعامل با ایران می ترسانند و همچنان تهدید به تحریم های جدید می کنند.
بسته شدن پرونده pmd نیز یکی از دستاوردهای برجام بوده است. آیا این موضوع را می توان نادیده گرفت؟
پرونده پی ام دی و اتهام انحراف نظامی کامل بسته شده است و این قطعا یکی از آورده های برجام است. اما واقعیت این است؛ که این یک پرونده واهی و دروغین و اتهامی ساختگی علیه ما بود تا آن را دستاویزی برای اعمال فشارها کنند. لذا ما اعتقاد داریم همه فشارها علیه ایران ظالمانه بوده و تعدی به ملت ایران است، زیرا مبنای آن دروغ بود.
پیش از برجام نیز ما عضو ان پی تی بودیم و حق انجام فعالیت های صلح آمیز هسته ای را داشتیم. با این وجود هر از گاهی حق هسته ای را زیر سوال می بردند، اما در برجام این حق بالاخره پذیرفته شد. چه بسا طرف مقابل ما در جایگاهی نبودند که حقی را بدهند یا بگیرند. اما آژانس انرژی هسته ای، علیرغم این که باید از ما حمایت می کرد، به تحریم های ظالمانه علیه ایران نیز کمک کرد. امروز پس از سال ها مقاومت و مذاکره و اثبات صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران، بالاخره این حق به رسمیت شناخته شده است.
در بعد فنی برجام با توجه به مشاهداتتان آیا همه چیز طوری از دست رفته که امکان بازگشت به حالت بالاتر از قبل در صورت لزوم موجود نباشد؟
زمانی تعهد ضربه نمی خورد که طرف های مقابل تعهداتشان را انجام دهند. اتفاقی که امروز افتاده به مثابه این است که خودرویی اجاره کرده اید و نیمی از هزینه آن را پرداختید. اما راننده شما را به مقصد نمی رساند. اگر راننده قبول کرد که کرایه شما را بازگرداند مشکلی نیست، یا اگر بپذیرد که شما را به مقصد برساند باز هم حق اجرا شده. اما زمانی که وسط راه از اجرای تعهدش سر باز بزند، باید اقدامی مقابله ای انجام دهیم که به حقمان برسیم.
ما امروز به تمام تعهدات خود عمل کرده ایم که بخشی از آنها قابل بازگشت نیست. به طور مثال سانتریفیوژها را به 5 هزارعدد رساندیم. ذخایر غنی سازی شده را به روس و ... فروختیم. آب سنگین را فروختیم. در راکتور اراک، کوره را در آوردیم و بتن ریزی کردیم که تا ابد قابل استفاده نیست. در این شرایط آیا می توانیم اورانیوم غنی سازی شده را از روسیه پس بگیریم.
البته همه این ها قابل بازگشت است، بخصوص افزایش میزان و درصد غنی سازی؛ اما به موضوع مهمتری بپردازیم این که چگونه باید به مطالبه گری خود در قبال بدعهدی های طرف مقابل ادامه دهیم؟
ما باید طرف مقابل را تهدید کنیم که در صورت لزوم فردو را فعال می کنیم و غنی سازی را ادامه می دهیم. زیرا باید تهدیدی وجود داشته باشد که آنها به اجرای تعهدات خود تمکین کنند. در غیر این صورت هر چه بتوانند به ما فشار را اضافه می کنند.
دیگر راهکارهای پیشنهادی شما برای غلبه اراده ملت و نظام و دولت بر بدعهدی های طرف غربی در مسیر برجام چیست؟
مجلس قانونی مصوب کرده که 9 بند و دو تبصره دارد. اساس این مصوبه، قانون اقدام متناسب و متقابل ایران است تا بتوانیم در مقابل طرف های برجام، متناسب و متقابل حرکت کنیم. هر جا به تعهداتشان عمل کردند باید جلو برویم. هر کجا عمل نکردند باید متناسب با آن برخورد کنیم. به اعتقاد ما اکنون باید در همکاریهای مان تجدید نظر کنیم. ما برای رفع تحریم ها هر اقدامی که لازم بود انجام دادیم. امروز باید فعالیت های خود را با روند سابق از سر بگیریم. باید غنی سازی اورانیوم را گسترش دهیم. در گزارش 6 ماهه که کمیسیون امنیت ملی تهیه کرد، در جمع بندی و پیشنهاد، پیشنهادی که مجلس ارائه کرده اجرای مو به موی قانون اقدام متناسب در مقابل بدعهدی هاست.
مهمترین دستاوردهای برجام از نظر شما به عنوان فردی ایستاده در میانه دو جناح و جریان این موضوع چیست؟
برجام دستاوردهای خود را داشت. مقام معظم رهبری نیز رهنمودها و توصیه های حکیمانه ای را در این راستا داشتند. اما به اعتقاد من اگر دولت کاملا مطابق با توصیه های رهبری عمل می کرد، امروز دست ما خالی نبود.
چراکه مقام معظم رهبری فرمودند شما گام به گام حرکت کنید و این شیوه در ابتدا از سوی دولت اجرا شد، اما آنجا که از این قاعده پیروی نشد آسیب دیدیم. دولت در تبادل سوخت هوشمندانه عمل کرد. وقتی سوخت را به روسیه دادیم، کیک زرد گرفتیم. بنابراین کاملا راهبرد حکیمانه ای بود.
در شرایط کنونی نیز دولت ایران باید در از سرگیری فعالیت ها، طرف مقابل را تفهیم کند که اگر تعهداتشان را اجرا نکنند ما همه فعالیت هایمان را از سر می گیریم.
شما اخیراً بازدیدی از مجتمع آب سنگین اراک انجام داده و اظهارات قابل توجه و منصفانه ای داشتید در این باره و مشاهداتان بیشتر توضیح دهید.
ما از نطنز و فردو بازدید کردیم. هم کارخانه آب سنگین، هم راکتور 40مگاواتی در جریان اجرای تعهدات ایران مشمول تغییراتی شده اند تا زمینه بهینه سازی آنها فراهم شود. این تغییرات در راکتور اراک نیز انجام گرفته است. آب سنگینی که ذخیره کرده بودیم فروختیم، اما چرخه تولید متوقف نشده و در برجام هم مانعی برای آن ایجاد نشده است. به طوری که برجام منعی برای کاهش ظرفیت تولید آب سنگین ایجاد نکرده، اما این محدودیت را قائل شده که اگر بیش از 32 تن در سال ذخیره آب سنگین داشته باشیم، مابقی باید به فروش برسد و امکان ذخیره سازی بیش از این برای ایران وجود ندارد.