حمیدرضا فتحی در کارگاه آموزشی طرح مدیریت کلاس، تاب‌آوری و بازی که در مشهد برگزار شد، در خصوص سند روز موادمخدر در سطح دنیا، عنوان کرد: دفتر مبارزه با مواد و جرم سازمان ملل هر سال گزارشی منتشر می‌کند و بر مبنای اطلاعاتی که طی دو سال گذشته از کشورها به دست آورده است سند روز موادمخدر منتشر می‌شود.
وی ادامه داد: براساس آخرین سند که در سال 2016 منتشر شده و اطلاعات سال 2014 را دارد، از میان جمعیت 15 تا 64 سال دنیا از هر 20 نفر یک نفر ماده غیر قانونی مصرف کرده و در مجموع در سال 2014، 247 میلیون نفر در سطح دنیا مصرف مواد غیر قانونی داشته‌اند، این جمعیت معادل جمعیت کل کشورهای آلمان، ایتالیا، انگلیس و فرانسه است.
رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف موادمخدر وزارت بهداشت در خصوص مواد غیرقانونی، تصریح کرد: ماده غیرقانونی در کشورهای مختلف معانی متفاوت دارد به طور مثال مصرف الکل و ماری‌جوانا در بعضی از کشورها قانونی و در بعضی از کشورها غیر قانونی است همچنین مصرف یک بار ماده غیر قانونی به معنای اعتیاد نیست.
وی در خصوص میزان مصرف مواد، اظهار کرد: براساس گزارشاتی که در سال‌های 2006 تا 2014 جمع‌آوری شده اختلاف معناداری در تعداد مصرف‌کنندگان مواد، افرادی که دچار اختلال مصرف مواد هستند همچنین میزان شیوع مصرف مواد وجود نداشته است، البته این موضوع به این معنا نیست که میزان مصرف در تمام کشورها به صورت یکسان بوده است.
وی عنوان کرد: اگرچه تعداد مصرف‌کنندگان مواد افزایش یافته است، اما با توجه به اینکه افزایش جمعیت نیز داشته‌ایم اختلاف معناداری در شیوع مصرف موادمخدر وجود ندارد.
رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف موادمخدر وزارت بهداشت عنوان کرد: از هر 6 نفری که دچار اختلال مصرف مواد هستند، یک نفر به مراکز خدمات درمانی دسترسی دارد و با توجه به اینکه از هر پنج فردی که دچار اختلال مصرف مواد هستند یک نفر زن است می‌توان دریافت که میزان مراجعه زنان برای دریافت خدمات درمانی کمتر از مردان است.
21 سالگی؛ میانگین سن آغاز مصرف مواد مخدر در ایران
رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت در خصوص آخرین آمار رسمی مصرف مواد مخدر در کشور، گفت: در سال 91 بررسی شیوع‌شناسی در سطح کشور در میان جمعیت 15 تا 64 سال به صورت مراجعه خانه به خانه و براساس پرسش‌نامه انجام شد.
فتحی با اشاره به اینکه پژوهش‌های شیوع‌شناسی به دو صورت مستقیم و تخمینی انجام می‌شود، عنوان کرد: با توجه به اینکه مصرف مواد غیر قانونی است شاید بسیاری از موارد در روش مراجعه مستقیم توسط افراد بازگو نشود بنابراین جامعه پنهانی نیز در این بررسی وجود دارد.
رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت افزود: براساس این گزارش جمعیت معتاد کشور یک میلیون و 325 هزار نفر برآورد شده و نرخ شیوع 2.65 درصد این جمعیت است.
وی با اشاره به اینکه نرخ شیوع، تناسب جمعیتی یکسان ندارد، خاطرنشان کرد: نسبت جمعیتی در ایران 9 مرد به یک زن و در سطح دنیا 2 مرد به یک زن است، در جمعیت روستایی تعداد مردانی که اختلال مصرف مواد داشته‌اند نسبت به زنان 9.5 به 0.5 و در جمعیت شهری 9 به یک بوده است.
فتحی با اشاره به اینکه میانگین سن آغاز مصرف موادمخدر 21.19 سال بوده است، گفت: این سن حداقل سن مصرف مواد نیست و میانگین سن مصرف مواد است، باید از سیاه‌نمایی وحشتناک در این زمینه پرهیز کنیم البته این موضوع به این معنا نیست که در این زمینه معضلات و مشکلات وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: حوزه اعتیاد از مواردی بوده که مقام معظم رهبری مسئولان را احضار کرده‌اند و مداخله جدی در این زمینه را خواستار شده‌اند، وزیر بهداشت نیز بر هدایت فعالیت‌ها در درمان، کارشناسی و پیشگیری از مصرف مواد تاکید کرده است، عزم جدی برای این اقدام وجود دارد، اما نیاز به مشارکت دستگاه‌ها و مردم داریم، سیاه‌نمایی مشکلی را حل نمی‌کند.
فتحی با اشاره به اینکه برخی از مصرف‌کنندگان موادمخدر چندین نوع ماده مصرف می‌کنند، گفت: حدود 55 درصد از مصرف‌کنندگان از تریاک و ترکیبات آن، 10 درصد هروئین، 16 درصد کراک، 26 درصد شیشه، 6 درصد حشیش و 22 درصد الکل مصرف کرده‌اند.
رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد مخدر وزارت بهداشت تصریح کرد: در سطح دنیا بیشترین ماده‌ای که مصرف می‌شود ترکیبات حشیش است در حالی که در ایران فقط 6 درصد از افراد حشیش مصرف کرده‌اند.
فتحی اضافه کرد: از 29 میلیون نفری که در سطح دنیا مصرف مواد داشته‌اند 12 میلیون نفر به صورت تزریقی مواد مصرف کرده‌اند و در ایران تنها 2.5 درصد مصرف‌کننده تزریقی داشته‌ایم.
وی افزود: شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عوارض مصرف مواد مربوط به ترکیبات اپیودی و ترکیبات مشابه تریاک است، خطرناک‌ترین عوارض نیز مربوط به افرادی است که از طریق تزریق مشترک مصرف مواد داشته‌اند که سهم ما در این زمینه نسبت به دنیا کمتر است.
فتحی ادامه داد: شاید علت این موضوع این است که در کشور ما 55 درصد افراد تریاک و 10 درصد هرویین مصرف کرده‌اند در حالی که ترکیبات اپیودی در دنیا بیشتر از جنس هرویین است.
رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف موادمخدر وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در فضای مجازی اخباری مبنی بر اینکه ایران بیشترین مصرف‌کننده تریاک است منتشر شده، گفت: این آمار درست است زیرا در دنیا مواد مصرفی شایع ترکیبات اپیودی همچون هروئین است، اما جنس شایع مصرف در ایران تریاک است.
وی با اشاره به چهار راهکار کلی برای مقابله با مواد مخدر، گفت: سیاست مبارزه، کاهش تقاضا، کاهش شیوع و برنامه‌های پیشگیرانه در این زمینه وجود دارد، هرچه برای پیشگیری در سنین پایین اقدام کنیم هزینه کمتری خواهد داشت، اقدامات پیشگیرانه در سنین پایین باید به صورت غیر مستقیم انجام شود و کودکان را توانمند کنیم.