تخریب محیط زیست به تشدید مخاطره های طبیعی منجر می شود

معاون رئیس جمهور روند صعودی تخریب و تهدید منابع طبیعی و تنوع زیستی در جهان را از جمله عوامل تشدید کننده بحران ها و مخاطره های طبیعی برشمرد و افزود: به طور نمونه، تخریب مراتع و جنگل ها، فرسایش خاک، مدیریت نادرست منابع آبی، تخریب تالاب ها به ویژه تالاب های ساحلی و به طور کلی روند تخریب سرزمینی منجر به تشدید حادثه طبیعی سیل، همچنین وسعت ابعاد این حادثه شده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به رابطه مستقیم تخریب جنگل ها و حوادث سیل در کشور داشت و اظهار کرد: بی توجهی و تخریب تالاب ها، رودخانه ها و بستر آن ها منجر به تشدید آسیب های ناشی از سیل در کشور به ویژه در نقاط شمالی شده است.

وی ادامه داد: عدم حفاظت از رودخانه ها باعث می شود تا توانایی آن ها برای مقاومت در برابر سیل و حوادثی که منجر به افزایش آب می شود از بین برود و در نهایت اثرات مخرب حوادث طبیعی بیشتر شود.

به گفته ابتکار، ساخت و سازهای شهری و تخریب بستر رودخانه ها، برداشت بی رویه از بستر رودخانه ها از جمله عواملی است که منجر به افزایش کمی و تشدید خسارت های ناشی از سیل های سال های اخیر شده و این نشان دهنده آثار تخریب محیط زیست در تشدید مخاطره های طبیعی است.

معاون رئیس جمهور، مدیریت زیست بومی درست و علمی برای جنگل ها، مراتع، رودخانه ها، تالاب ها و کلیه اکوسیستم های طبیعی را تلاش برای حفظ سرمایه ها و ثروت های ملی، همچنین تلاش برای پیشگیری از تشدید حوادث و بحران های طبیعی دانست و اظهار کرد: حفاظت و مدیریت درست، همچنین بهره برداری پایدار و خردمندانه از منابع طبیعی منجر به توسعه پایدار در کشور می شود. 

مداخلات وسیع در چرخه هیدرولیک تالاب، رودخانه و سفره های آب زیرزمینی منطقه منجر به تشدید طوفان های گرد و غباری شده است

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری این موضوع که شاخص های محیط زیستی کشورها از جمله معیارهای سنجش حکمرانی مطلوب محسوب می شوند، خاطرنشان کرد: طی سال های اخیر، مداخلات وسیع و گسترده در اکوسیستم های طبیعی در سطح منطقه به ویژه در حوزه آب و چرخه هیدرولیک تالاب، رودخانه و سفره های آب زیرزمینی منجر به افزایش کمی و کیفی پدیده گرد و غبار در سطح منطقه شده است که متاسفانه ایران را نیز تحت تاثیر شدید قرار داده است.

وی ضمن اشاره به سدسازی های ترکیه (مجموعه سدهای مشهور به گاپ) و اثرگذاری این اقدام بر دجله و فرات و تالاب های کشور عراق، گفت: تبعات این اقدام ترکیه، مضاف بر خسارت های محیط زیستی و مادی و معنوی وارده شده به عراق، بر ایران نیز تاثیری شدید داشته که در کنار تاثیر کانون های عربستان در کشور، چالش های زیادی را ایجاد کرده است.

ابتکار ضمن یادآوری این موضوع که طوفان های گرد و غباری کنونی جریانی متفاوت از طوفان های گذشته است، خاطرنشان کرد: سرعت بالای طوفان ها و همراه شدن آن ها با گرد و غبار، ذرات کمتر از 2.5 میکرون و یا حتی ذراتی بزرگ تر منجر به عوارض و اختلال های بسیاری در زندگی و سلامت مردم ایران به ویژه در خوزستان و سیستان و بلوچستان شده است.

معاون رئیس جمهور افزود: اختلال و عوارض ناشی از طوفان های گرد و غباری در خوزستان و سیستان و بلوچستان در زندگی، معیشت، سلامت، کشاورزی و حتی زیرساخت های این استان ها به حدی است که بر اثر طوفان شدید گرد و غباری دو هفته قبل در خوزستان و اضافه شدن رطوبت هوا به آن شرایط، آب و برق در این استان با اختلال شدید مواجه شده و مردم شرایط سختی را تجربه کردند. 

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: پدیده طوفان های گرد و غباری به دلیل تبعاتی که به همراه دارد، موضوعی است که هم در قالب تغییر اقلیم و هم در قالب مدیریت بحران تعریف می شود. 

وی یکی از تلاش های اثربخش ایران در موضوع گرد و غبار و در حوزه بین الملل را تلاش برای گنجاندن موضوع گرد و غبار در توافق نامه آب و هوا پاریس به عنوان یکی از آثار منفی تغییر اقلیم برشمرد و افزود: در ادامه نیز برای ایجاد اجماع جهانی و نگاه بین المللی به این موضوع، با پیشگامی و ابتکار عمل ج.ا.ایران موفق شدیم ابتدا قطعنامه ضرورت تدوین گزارش جهانی برای طوفان های گرد و غبار را به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد برسانیم که گزارش آن نیز سال گذشته با محوریت کارشناسان ایرانی از جمله مدیر کمیته ملی مقابله با پدیده گرد و غبار تدوین شد.

طوفان های گرد و غباری به عنوان یکی از آثار منفی تغییر اقلیم بخش وسیعی از دنیا را تحت تاثیر قرار داده اند

ابتکار با بیان اینکه در گزارش تهیه شده شرحی از طوفان های گرد و غباری غرب آسیا، چین، آفریقا به ویژه شمال آفریقا و تاثیرپذیری اروپا از این طوفان ها، همچنین طوفان های گرد و غباری آمریکا  ارائه شده، خاطرنشان کرد: امروزه، طوفان های گرد و غباری به عنوان یکی از آثار منفی تغییر اقلیم بخش وسیعی از دنیا را تحت تاثیر قرار داده اند.

معاون رئیس جمهور اشاره ای هم به سه قطعنامه بین المللی دیگر در زمینه گرد و غبار داشت و افزود: تاکید برتدوین برنامه عمل مقابله با پدیده گرد و غبار در قطعنامه دوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، قطعنامه همکاری برای مقابله با گرد و غبار در سطح وزاری محیط زیست و در سازمان ملل متحد و قطعنامه برای همکاری های منطقه ای در آسیا به منظور مقابله با گرد و غبار از دیگر اقدام های بین المللی در این زمینه است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مروری نیز بر نشست تخصصی مقابله با گرد و غبار در حاشیه اجلاس وزرای محیط زیست جهان در مراکش داشت و اظهار کرد: این نشست با حضور اریک سولهیم معاون دبیرکل و مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل بود و بر ضرورت پشتیبانی و حمایت فنی، مالی و علمی از کشورهای آسیب پذیر برای رفع چالش گرد و غبار تاکید شد.

به گفته وی، تکمیل مطالعات برای شناسایی کانون ها در سطح کشور، همچنین تدوین برنامه اقدام برای مقابله با گرد و غبار در برخی استان ها و شروع اقدام های اجرایی همچون اجرای طرح های بیابان زدایی و مقابله با کانون ها از طریق مالچ پاشی و نهال کاری، اجرای طرح های آبخوان داری و آبخیزداری از سوی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری به عنوان دستگاه متولی مقابله با گرد و غبار در برخی استان ها از جمله سیستان و بلوچستان و خوزستان نیز برخی اقدام های داخلی در این حوزه است.

ابتکار ضمن تاکید بر نگاه ویژه دولت یازدهم به محیط زیست و اهمیت ویژه برای تالاب ها و حفظ و احیاء آن ها، تصریح کرد: دولت یازدهم گام هایی جدی برای احیاء و حفظ تالاب های کشور به عنوان زیست بوم های بسیار ارزشمند، همچنین عامل پیشگیری از طوفان های گرد و غباری و منبع تامین کننده معیشت مردم به ویژه در استان هایی همچون خوزستان و سیستان و بلوچستان برداشته است که از آن جمله می توان به تخصیص و تامین حق آبه تالاب ها اشاره کرد.

معاون رئیس جمهور با ذکر نمونه تالاب هورالعظیم در استان خوزستان، گفت: به رغم اینکه 100 درصد تالاب هورالعظیم در سال 92 خشک بود و این تالاب ارزشمند به کانون جدی گرد و غبار برای خوزستان و حاشیه این استان تبدیل شده بود، با همت دولت یازدهم و طی همکاری بین بخشی به ویژه با وزارتخانه های نفت و نیرو، موفق به رفع موانع ایجاد شده روی تالاب، همچنین تخصیص حق آبه تالاب شدیم و خوشبختانه در حال حاضر با احیاء 70 درصدی تالاب هورالعظیم شاهد رفع خطر کانون گرد و غباری این تالاب، همچنین رونق دوباره معیشت و گردشگری در آن منطقه هستیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در استان سیستان و بلوچستان نیز دولت گام هایی مهم از جمله رفع موانع ایجاد شده بر تالاب، ثبت تالاب به عنوان ذخیره گاه زیست کره، مذاکره با دولت افغانستان در راستای حفظ و احیاء تالاب های بین المللی ارزشمند هامون و یکی از کانون های داخلی و مهم گرد و غبار برداشته است.

به گفته معاون رئیس جمهور، توجه ویژه به تالاب ها و جنگل ها، جلوگیری از تخریب جنگل ها، حفظ و احیاء رودخانه ها، تعادل بخشی به سفره های آب زیرزمین، تلاش برای اصلاح الگوهای مصرف آب بخشی از فعالیت ها و اقدام های دولت یازدهم برای جبران سال ها بی توجهی و غفلت در حوزه محیط زیست است.

فرونشست زمین باز جمله آثار مدیریت ناپایدار و برداشت بی رویه و یک سویه از منابع آبی است

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، فرونشست شدید زمین در کشور را از جمله آثار غفلت و بی توجهی به حفظ اکوسیستم های طبیعی و مدیریت منابع و مصارف آب در کشور برشمرد و افزود: منطقه میناب استان هرمزگان از جمله نمونه های بسیار ناگوار فرونشست زمین بر اثر مدیریت ناپایدار منابع آبی و برداشت بی رویه و یک سویه از منابع آبی است که منجر به تخریب بخش مهمی از سرزمین و در معرض تهدید قرار گرفتن 10 میلیون اصله نخل به عنوان ثروت عمومی و مردم شده است.

وی ادامه داد: اگرچه دولت یازدهم از سال گذشته در تلاش برای کاهش اثرات این چالش مهم و چاره جویی برای این موضوع است، اما آنچه در نتیجه سیاست گذاری نادرست در بلند مدت رخ داده در کوتاه مدت قابل جبران و رفع نیست.

این مقام مسئول ضمن تاکید بر رویکرد و اقدام های مهم و مثبت شورای عالی آب و شورای عالی محیط زیست در دولت یازدهم، تصریح کرد: رفع چالش های محیط زیستی زمان بر است و حتی با اقدام های جدی و برنامه ریزی های دقیق و منسجم و علمی نیز نمی توان در کوتاه مدت به نتیجه مثبت و چشمگیری دست پیدا کرد.