قطر پشت سر

به گزارش گروه روی خط رسانه خبرگزاری برنا، در سال 92 و آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید بود که بیژن زنگنه وزیر نفت دولت به مردم و مسئولان وعده افزایش تولید و برداشت گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی را تا پایان سال 96 به میزان برداشت و تولید کشور قطر از این میدان مشترک  داد. حال با گذشت بیش از 3 سال از آن روز، برداشت و تولید گاز ایران از پارس جنوبی از 285 میلیون متر مکعب در روز به 540 میلیون متر مکعب رسیده و براساس آن‌چه اخیرا وزیر نفت اعلام کرده است، این میزان در سال جاری از کشور قطر پیشی می‌گیرد. پارس جنوبی بزرگ ترین میدان گازی جهان است که تا پیش از این امکان برداشت از لایه‌های نفتی آن وجود نداشت اما دولت یازدهم با استقرار شناور پالایشی، سدهای موجود در این مسیر را برطرف کرد. قطر در سال های گذشته از لایه‌های نفتی پارس جنوبی برداشت می‌کرد اما در ایران به علت غفلت و همچنین نبود امکانات فنی مانند شناور پالایشگاهی، به تولید نفت از این میدان توجهی نشد. در دوره اصلاحات تلاش‌های زیادی برای توسعه پارس جنوبی صورت گرفت ولی به دلیل کمبود امکانات و تکنولوژی لازم به سرانجام نرسید ولی  پس از استقرار دولت یازدهم تلاش شد با تهیه کشتی پالایشگاهی، برداشت نفت از این میدان آغاز شود و امروز مشاهده می‌کنیم که این دستاورد بزرگ برجام با تلاش‌های دولت به سرانجام رسیده است.

بهره‌برداری 11فاز در کمتر از 4 سال

در این زمینه بیژن نامدار زنگنه با اشاره به اولویت گذاری فازهای پارس جنوبی در شهریورماه سال ٩٢ گفت: این اولویت گذاری نتیجه داد و فازهای ١٥و١٦ و١٢ در 2 سال گذشته و پس از آن فازهای ١٧و ١٨، ١٩ و ٢٠و ٢١ که سال گذشته در اولویت قرار گرفت و تا پایان ماه جاری به بهره برداری می رسند. همکاران ما در این دولت ظرف کمتر از چهار سال، ١١ فاز از پارس جنوبی را به بهره برداری رساندند که این وضعیت در نوع خود بی سابقه است. امسال، سالی استثنایی برای صنعت نفت و کل کشور است، در سال جدید مجموعه ای از افتتاح‌های بسیار بی‌نظیر را در پارس جنوبی پیش رو داریم، طرح‌هایی که ارزش سرمایه‌گذاری در آن‌ها، به ٢٠ میلیارد دلار می‌رسد. علاوه بر طرح های فازهای 17، 18، 19، 20 و 21، لایه نفتی پارس جنوبی ، چندین مجتمع پتروشیمی نیز آماده افتتاح است. وزارت نفت وظیفه خود را برای تکمیل فازهای باقی‌مانده ای که به‌تازگی در اولویت قرار گرفته اند، انجام خواهد داد. تا پایان امسال قرار است برای هرکدام از فازهای ١٣، ٢٢، ٢٣ و ٢٤ و فاز ١٤یک واحد وارد مدار بهره‌برداری شود که این کار تصمیم بزرگی است که توسط وزارت نفت گرفته شده است. سال جدید، برای وزارت نفت سال خوبی خواهد بود، به‌ویژه اینکه امیدوارم تولیدمان در پارس جنوبی از قطر پیشی بگیرد، زیرا یکبار در سال ٨٤ به قطر رسیدیم و پس از آن در تولید گاز عقب افتادیم.

افتتاح 5فاز با حضور رییس جمهور

ظاهرا وعده وزیر نفت به مردم درباره افزایش تولید گاز از پارس جنوبی در دولت یازدهم، سال گذشته به‌طور کامل عملی شده است. طبق اعلام روابط عمومی شرکت نفت و گاز پارس، طرح توسعه فازهای 18-17 ، 19 و 21-20 پارس جنوبی با حضور رییس‌جمهور و برخی مسئولین بلند پایه کشوری و همچنین میهمانان داخلی و خارجی، افتتاح می‌شوند. با تکمیل اجرای عملیات در بخش‌های خشکی و فراساحل و نیز راه‌اندازی واحدهای فرآیندی و شیرین‌سازی، سه طرح توسعه فازهای 17-18 ، 19 و 20-21 با حضور رییس جمهوری در منطقه پارس جنوبی افتتاح می‌شوند. طرح توسعه این سه پروژه ملی برای برداشت گاز از مخزن میدان مشترک پارس جنوبی توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های ایرانی به مرحله اجرا رسیده است. افتتاح این پنج فاز پارس جنوبی در حالی صورت می‌گیرد که طرح توسعه فاز 12 به عنوان بزرگ‌ترین فاز پارس جنوبی و فازهای 15-16 نیز در دولت یازدهم با حضور حسن روحانی افتتاح شده و به بهره‌برداری رسیدند.

تحولی عظیم در زمینه تولید و اشتغال

در این باره مدیرعامل سازمان منطقه ویژه پارس نیز با اشاره به افتتاح و بهره‌برداری شش فاز پارس جنوبی با صرف اعتبار و سرمایه‌گذاری ٢٠ میلیارد دلار با حضور رییس‌جمهور کشور؛ با بیان اینکه از ابتدای فعالیت دولت یازدهم در وزارت نفت برخی فازهای پارس جنوبی اولویت‌بندی شدند و کمتر از چهار سال این فاز‌ها با شتاب چشمگیری به نتیجه رسیده‌اند گفته است:  همزمان در پارس جنوبی چهار طرح دیگر در فازهای مجتمع‌های پتروشیمی کاویان دو، مروارید، انتخاب و تخت جمشید در منطقه پارس جنوبی که به دست فعالان بخش خصوصی ساخته شده است افتتاح خواهند شد.  با راه‌اندازی طرح‌های جدید پتروشیمی‌ها هزاران تن پلی‌استایرلن در منطقه پارس جنوبی و سالانه دو میلیون تن به تولید و دو میلیارد دلار به ارزش تولید محصولات کشور در بخش پتروشیمی افزوده می‌شود که این امر سبب تحولی عظیم در زمینه تولید و اشتغال در منطقه ویژه پارس خواهد شد. هفته آینده افتتاح بزرگ و تاریخی را در عسلویه به ارزش ٢٠ میلیارد دلار که این میزان بیش از یک پنجم کل سرمایه‌گذاری صورت گرفته در میدان مشترک پارس جنوبی به شمار می‌آید، خواهیم داشت. همزمان با افتتاح شش فاز گازی پالایشگاهی در پارس جنوبی چندین مجتمع پتروشیمی و طرح برداشت از لایه نفتی پارس جنوبی نیز به بهره‌برداری خواهد رسید و امسال با تلاش و همکاری مهندسین داخلی و فعالیت‌های شبانه روزی متخصصین با قطر در برداشت و تولید از میدان گازی پارس جنوبی برابر خواهد شد. در سه سال گذشته تولید گاز در پارس جنوبی بیش از دوبرابر و صادرات محصولات مایع و جامد نفتی و پتروشیمیایی آن هم با صد درصد افزایش به بیش از ٣٤ میلیون تن رسیده است. پارس جنوبی در زمینه جذب سرمایه‌گذاری مشمول برجام نبود، زیرا قراردادهای پارس جنوبی قبل از برجام بسته شده بود بلکه موضوعی که پس از برجام در پارس جنوبی رخ داد، آزادسازی محموله‌هایی بود که در خارج کشورمانده بودند. پارسال قرارداد نهایی ١٠ طرح به ارزش بیش از ١٠ هزار میلیارد تومان در حوزه پایین دستی پتروشیمی برای استفاده از محصولات شش فاز پارس جنوبی از فاز١٧ تا ٢١ در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به مرحله نهایی رسید و در فروردین ماه امسال نیز قرارداد چندین پروژه پایین دستی پتروشیمی به ارزش ٧ هزار میلیارد تومان دیگر نهایی خواهد شد. نخستین شناور پالایشگاهی خاورمیانه در هفته های پایانی سال 1395، وارد خلیج فارس شد و تولید نفت از لایه نفتی پارس جنوبی در بیست و نهم اسفند گذشته آغاز شد.

عبدالله رمضان زاده؛ سخنگوی دولت اصلاحات

دستاورد بزرگ در جلوگیری از بلعیدن منابع پارس جنوبی

آرزوی ما در دولت اصلاحات این بود که برداشت گاز ایران از پارس جنوبی به اندازه قطر شود و این اتفاق در دولت روحانی افتاد. کل پروژه پارس جنوبی، پروژه‌ای بود که در دولت اصلاحات شروع شد. در آن زمان با وجود تلاش‌هایی که از دهه چهل در کشور صورت گرفته بود، به دلیل نبود امکانات تکنولوژی و منابع مالی، امکان برداشت از میادین مشترک پارس جنوبی برای دولت اصلاحات فراهم نشده بود و قطری‌ها به صورت یک‌جانبه ازاین میدان مشترک برداشت می‌کردند. این تصمیم استراتژیک در دولت اصلاحات گرفته شد که با استفاده از منابع خارجی به صورت فاینانس یا بای بک بتوان در این زمینه کار کرد. در آن زمان برای پارس جنوبی 18 فاز طراحی شد و کارهایی هم انجام شد و برخی فازها به بهره‌برداری رسید و به طور مرتب آقای زنگنه در دولت دوم اصلاحات گزارش پیشرفت‌های مربوط به فازهای مختلف پارس جنوبی را ارائه می‌کرد. طبق برنامه‌ریزی که انجام شد و به خوبی هم پیش می‌رفت، قرار بود تا اوایل دهه نود یعنی بین سال‌های 90 تا 92 مجموع درآمد نفت ما از گاز پارس جنوبی با درآمدمان از صادات نفت برابری کند و کار هم در حال پیش رفتن بود به گونه‌ای که در روزهای پایانی دولت اصلاحات حدود شصت‌هزار نفر نیروی کار متخصص کارگر در عسلویه مشغول به کار بودند. متاسفانه در دولت‌های نهم و دهم با وجود همه شعارهایی که داده شد، همه کارهای بخش عسلویه و پارس جنوبی به حالت نیمه تعطیل درآمد، به گونه‌ای که در برهه‌ای حتی تعداد کسانی‌که در آنجا مشغول به کار بودند به زیر ده‌هزار نفر رسیدند و برنامه کاملا عقب افتاد. با روی کار آمدن دولت یازدهم مجددا آقای زنگنه ادامه فعالیت‌های گذشته را در دستور کار قرار داد و خوشبختانه این روزها به نتایج بسار خوبی رسیدیدم و فازهای مختلفی در حال بهره‌برداری است که افتتاحیه آن را آقای روحانی انجام خواهند داد. این نکته را هم باید گفت که هنوز فازهای مختلفی از پارس جنوبی باقی مانده است  و امکانات فراوانی وجود دارد و اگر بتوانم از این‌ها بهره‌برداری کنیم در واقع توانسته‌ایم از بهره‌برداری یک‌جانبه دولت قطر جلوگیری کنیم که با استفاده از منابع خارجی و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در حال بلعیدن منابع نفت و گاز منطقه پارس جنوبی است. لازم به توضیح است که بر اساس برآوردهای کارشناسی رقمی در حدود 14 تا 18درصد منابع گاز دنیا در این منطقه کوچک واقع شده است.

محمدعلی صادقی کار‌شناس امور بین الملل نفت، گاز و انرژی:

برجام و دستاوردی دیگر

 کشور ما به نوعی به خاطر درگیری چندین ساله با تحریم‌ها و یک سری شرایط مالی و یا جذب پیمانکارهایی با سوابق بسیار زیاد مثل توتال یا شرکت‌های معتبر دیگر نسبت به کشوری مانند قطر کمتر توفیق داشته‌ و خود به خود با یک خلا زمانی برداشت گاز کمتری نسبت به قطر مواجه شده است. ولی به یاری خداوند این اتفاق رقم خورد که پس از برجام با پیگیری‌های وزارت نفت و مجموعه مدیران نفتی به نوعی این مساله به یک سروسامان منطقی برسد و از این به بعد نیز از آنجا که قطری‌ها درصدد این هستند که فراتر از میزان فعلی برداشت گاز داشته باشند، مرحله جدیدی برای فعالیت و رقابت مضاعفی را برای ایران به وجود می‌آورد که کشور ما نیز در این زمینه بیشترین سهم را در فعالیت‌های خود در این بخش داشته باشد. این دستاورد بزرگ برجام  به یقین برای کشور ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود و تلاش‌های زیادی نیز برای آن صورت گرفت. زیرا  وقتی که در یک فیلد مشترک سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد، اگر ما تلاش خود را نکنیم و برداشت انجام ندهیم، شریک ما این کار را خواهد کرد. در واقع در این شرایط سهم ما ماندگار نخواهد بود؛ زیرا نمی‌توان برای ذخایر نفتی محدوده‌ای در نظر گرفت که بتوان از آن نگهداری کرد. نه تنها در این مورد که در تمام فیلدهای مشترکی که وجود دارد موضوع به همین صورت است. در فاز یک و دو هم که با عربستان مشترک هستیم، این کشور در حدود 100 میلیون فوت مکعب در روز برداشت انجام می‌دهد. متاسفانه در کشور ما به خاطر تحریم‌ها و عدم حضور شرکت‌های فعال در زمینه نفت و گاز این اتفاق می‌افتد که مجبور می‌شویم از پیمانکاران دست دوم و سوم استفاده کنیم، ولی خوشبختانه در این مرحله موفق شده‌ایم به این دستاورد بزرگ برسیم. همان‌طور که می‌دانید ما همیشه در فصل زمستان برای تامین منابع گازی کشور با مشکل مواجه می‌شدیم اما دیدیم که امسال با وجود این‌که ترکمنستان نیز گاز خود را بر روی ایران قطع کرد، اما به سرعت درصدد جبران این مشکل برآمدیم که این‌ها همه به برکت برجام و فعال و به‌روز شدن فیلدهای پارس جنوبی است.

منبع: محبوبه محمدی- روزنامه قانون