به علت اینکه غالبا ورزشکار و خانواده اش به مدارس فوتبال، با دیدگاه تفریح و گذران اوقات فراغت می نگرند، نقش تربیتی مربی بسیار پر رنگ تر نیز می شود. چرا که آن کودک به جز درس، تمام فکر و ذکرش معطوف به آن ساعاتی است که به فوتبال می پردازد. از طرفی به علت حرف شنوی مطلق شاگرد از مربی، چه بسا هر حرف و کوچکترین رفتار مربی، همانند حکاکی بر روی سنگ در وجودش نقش بسته و وی را الگوی رفتاری خویش قرار دهد. زیرا آن بچه بالاترین لذت را در ساعات فوتبال و هر آنچه در آنجا اتفاق میافتد تجربه می کند. پس گزینش و انتخاب مربی، به خصوص برای رده های 6 تا 12 سال که سه رده مهم سنی را شامل می شود، کاری بسیار دقیق و البته تخصصی است.
از یک سو به علت اینکه اکثر بازیکنان این سه رده، فوتبال را برای اولین بار به صورت آموزشی و در زمینی مجزا، با امکاناتی تخصصی و خارج از چارچوب های مدرسه پیگیری می کنند، قطعا از آن کیفیت آموزشی و مهارتی لازم برخوردار نبوده و از سوی دیگر به دلیل اینکه وجود قوانین جدید فوتبالی و انضباطی حاکم بر مدرسه فوتبال، برای مربی نیز بسیار انرژی بر و وقت گیر است، لذا برای این سنین حتما می بایست یک مربی جوان ولی با تجربه ای کافی استخدام شود. بهترین سن مربی برای این رده ها 25 تا 35 سال و نهایتا 40 سال است.
ذکر این نکته ضروری است که در کشور ما، به علت پایین بودن دستمزد های مربیان زحمتکش رده پایه، عمدتا آن عزیزان مجبورند به خاطر امرار معاش، بعضا سه یا چهار سانس از شبانه روز را در مدارس فوتبال مختلف کار کنند که در این شرایط بازده کار بسیار پایین آمده و خروجی آن چیزی می شود که در لیگ برتر و رده ملی طی دو دهه اخیر دیده ایم.
البته در اکثر کشورهای صاحب فوتبال، هر مربی پایه فقط سه تا چهار جلسه در هفته مربیگری کرده و ماهیانه دستمزدی معادل چند هزار دلار می گیرد. مضاف بر آن از مزایایی همچون بیمه، اسکان، پاداش و... نیز برخوردار بوده و هزینه کلاس های ارتقا آموزشی اش بر عهده آن آکادمی است و به طور کل تمام امکانات آموزشی فوتبالی روز دنیا را در اختیار دارد اما در کشور ما، یک مربی رده پایه خصوصا رده زیر 12 سال که بسیار تخصصی و طاقت فرسا است، حتی با در نظر گرفتن دو سانس در شبانه روز و با احتساب یک روز تعطیلی هفتگی که هفته ای 12 جلسه تمرین شود، با در نظر گرفتن حداقل هزینه هر سانس «30000 تومان »، جمع درآمدش در بهترین حالت ، 1500000 تومان هم نمی شود که اگر این دستمزد را با یک مربی اروپایی که چهار جلسه در هفته تمرین می دهد مقایسه کنیم به این نتیجه می رسیم که یک مربی ایرانی در ازای یک جلسه تمرین، 0.07% آن مربی خارجی (کمتر از 0.01% وی ) دستمزد می گیرد. بعد چگونه می توان در رده های پایه آموزش درستی را شاهد بوده و سن مربی در این رده ها به 45 و 50 سال نرسد؟
و اما اگر از توضیحات بالا که بسیار تلخ است بگذریم، وظیفه ما مربیان چیست؟
درست است که دستمزد ها بسیار پایین بوده و وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال و سایر نهاد های ذیربط در کشورمان حمایت های لازم را در خصوص تشکیل شناسنامه و کارت عضویت مربیان پایه به منظور بیمه و سایر مزایا انجام نمی دهند اما بنده به عنوان یکی از کوچک ترین افراد جامعه فوتبال کشور، از شما خواهش می کنم به خاطر گل های بهشتی و امانت های مردم، همانند همیشه نهایت تلاش خویش را به کار بسته، آنان را فرزندان خویش دانسته و با جان و دل کار کنید. اصلا به خاطر آینده فوتبال کشور، با دیدگاهی ملی و حتی فرا ملی به موضوع بنگرید. قطعا خدای متعال بهترین قاضی است و اجر شما نزد باریتعالی محفوظ خواهد بود.
یادداشت از محسن بابادی، کارشناس و مربی رده های پایه فوتبال ایران