به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، در حالی که علی ربیعی اعلام کرد که واگذاری کودکان بهزیستی به خانواده‌ها سه‌درصد افزایش یافته است، شهیندخت مولاوردی از ارائه راهکاری برای رفع ایراد وارد بر «ازدواج فرزندخوانده با سرپرست» خبر داد.
انوشیروان محسنی بندپی، رئیس بهزیستی نیز بر حق زنان مجرد برای به سرپرستی گرفتن فرزندان بهزیستی تاکید کرد و گفت که تنها ۲۰درصد کودکان شرایط واگذاری به خانواده را دارند.
فرزندخواندگی به معنی اعطای سرپرستی کودکان تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به خانواده‌های متقاضی واجد شرایط قانونی جاری حمایت از کودکان است. اولین قانون حمایت از کودکان بی سرپرست در سال 1353 تصویب شد که به دلیل ایراداتی که داشت در سال 87 اصلاح شد، اما تصویب نشد تا اینکه قانون جدید فرزندخواندگی، پس از چندین سال کار کارشناسی و کش‌و‌قوس‌های فراوان و تغییرات مرداد سال 92 به تصویب رسید. در تغییرات این قانون آمده علاوه بر خانواده‌هایی که فرزند ندارند به خانواده‌هایی که فرزند دارند نیز فرزند اهدا شود و زنان بالای 30 سال مجرد می‌توانند صاحب فرزندخوانده شوند. در قانون قبل فقط کودکان زیر 12 سال به فرزندخواندگی می‌رفتند، اما اکنون تا 16 سالگی مجاز شده است. در ابتدای این مراسم وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تسهیل شرایط واگذاری کودکان بهزیستی به خانواده‌ها گفت: «سال گذشته به دنبال تسهیل شرایط، واگذاری کودکان به خانواده‌ها 30درصد افزایش یافت. این در حالی است که اغلب خانواده‌ها داوطلب سرپرستی کودکان نوزاد هستند، اما ما خواستار پذیرش کودک بزرگ‌تر از سوی خانواده‌ها هستیم. علی ربیعی افزود: اگر برخی از خانواده‌ها توان نگهداری از کودک بزرگ‌تر را ندارند ما به آنها خدمات ارائه می‌دهیم.
راهکار«ازدواج فرزندخوانده با سرپرست»
در ادامه معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده درباره ایرادات مطرح شده پیرامون ازدواج فرزند خوانده با سرپرست گفت: لایحه‌ای در دولت برای حذف تبصره ماده 26 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست در دست اقدام است و به مراحل نهایی رسیده است. با حذف تبصره مذکور، این مشکل هم با توجه به انتقادات جدی که به آن مطرح بود، حل می‌شود. شهیندخت مولاوردی درباره ایرادات وارد بر ازدواج فرزندخوانده با سرپرست و سرانجام رفع آن افزود: لایحه‌ای در دولت برای حذف تبصره ماده 26 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست در دست اقدام است و به مراحل نهایی رسیده است. با حذف تبصره مذکور این مشکل هم با توجه به انتقادات جدی که به آن مطرح بود، حل می‌شود. او ادامه داد: این لایحه در کمیسیون اجتماعی دولت تصویب شده است، اما هنوز در دولت به تصویب نرسیده است. باید به قانون گذشته که در آن اشاره‌ای به ازدواج فرزندخوانده با سرپرست نشده بود برگشت و موضوع مسکوت باشد.
25درصد کودکان بهزیستی بی سرپرست‌اند
در ادامه رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه در برابر‌هزار و 600 متقاضی فرزند خواندگی، 900 شیرخوار در کل کشور وجود دارد، گفت: از این میزان بر اساس آمار ما، 20تا 25درصد این کودکان فاقد سرپرست هستند که ما برایشان شناسنامه می‌گیریم و زمینه واگذاری شان را فراهم می‌کنیم و مابقی باید به صورت «امین موقت» به خانواده‌ها سپرده شوند. انوشیروان محسنی بندپی با بیان اینکه شیرخوارگاه آمنه یکی از بهترین شیرخواگاه‌های کشور است، افزود: در حال حاضر 118 شیرخوار در این مرکز نگهداری می‌شوند. در کل کشور 900 شیرخوار داریم. بسیاری از خانواده‌ها خواستار دریافت سرپرستی کودکان دختر هستند. او تاکید کرد: متقاضیان فرزند خواندگی زیاد هستند و سیاست ما این است که در اسرع وقت آنها را به خانواده‌ها واگذار کنیم. قانون تسهیلاتی در این زمینه قائل شد و حتی برای واگذاری فرزند به زنان مجرد هم اجازه صادر شده است. رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه کودکانی که در این مرکز نگهداری می‌شوند عمدتا بدسرپرست هستند و زمینه واگذاری دائم آنها وجود ندارد، گفت: برای این موضوع هم قانونگذار مشخص کرده است که این فرزندان به صورت «امین موقت» به خانواده‌ها سپرده شوند و خانواده نسبت به مراقبت و تربیت آنها اقدام کند. البته در این زمینه متقاضی اندک است و بیشتر علاقه‌مند هستند به صورت دائم کودکانی را به فرزند خواندگی بپذیرند. بر اساس آمار، 20 تا 25درصد این کودکان فاقد سرپرست هستند که ما برایشان شناسنامه می‌گیریم و زمینه واگذاری‌شان را فراهم می‌کنیم. محسنی بندپی ادامه داد: مابقی یا بدسرپرست هستند یا به بیماری و اختلالاتی مبتلا هستند که درمان می‌کنیم. در عین حال خانواده‌ها را به طرح امین موقت تشویق می‌کنیم. او درباره به نام زدن بخشی از اموال به فرزندخوانده گفت: ما به لحاظ ظرفیت زوجین علاقه‌مند از منظر روحی، اجتماعی و برخورداری از بنیه اقتصادی باید اطمینان داشته باشیم و بدانیم کودک مراقبت‌های لازم را دریافت می‌کند. رئیس سازمان بهزیستی درباره محرمیت والدین با فرزندخوانده گفت: این مورد به لحاظ شرعی، قانونی و حقوقی حل شده و در شناسنامه‌شان ثبت می‌شود که آن کودک، فرزند این خانواده است.
قوانین فرزندخواندگی نیازمند بازبینی
یک فعال حقوق کودک درباره نقاط ضعف در تدوین قانون فرزند خواندگی به «آرمان» می‌گوید: فرزند خواندگی در کشور ما یک سابقه دیرینه دارد، اما ساختار آن با کشور‌های خارجی متفاوت است. در ایران برای سرپرستی کودک سختگیری شده است. این در حالی است که از سال 92 قانون جدید در زمینه سرپرستی زمینه ساز تحولات در این عرصه شد و تا حدودی توانست شرایط و تشریفات فرزندخواندگی را در کشور تسهیل کند. مونیکا نادی می‌افزاید: در این قانون تعداد والدین خواستار فرزندخوانده افزایش پیدا کرده و از سوی دیگر تعداد کودکان تحت فرزندخواندگی نیز افزایش یافته است. به گفته او با تغییر قانون درباره کودکان بی‌سرپرست بسیاری از مشکلات آنها برطرف شده است.
هر چند با این تفاسیر باز هم قانون فعلی از نواقص معتددی برخوردار است. به گفته این حقوقدان اصلی‌ترین مشکل در قانون فرزندخواندگی قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست است که به‌تازگی تصویب و ابلاغ شده است، این قانون شرایط فرزندپذیری را دشوارتر کرده است و کودکان بدسرپرست را در ید ولی قهری قرار داده است، زیرا در این قانون جدید باید نام والدین اصلی کودک در شناسنامه بیاید و طبیعی است که این برای کودک مشکلاتی را ایجاد می‌کند. بر اساس این قانون اگر والدین این کودکان پیدا شوند ، دادگاه به سهولت می‌تواند حکم فرزند خواندگی را لغو کند. این فعال حقوق کودک می‌افزاید: این امر تمایل خانواده‌ها را به تحت سرپرستی قرار دادن این کودکان کاهش می‌دهد. این در حالی است که کودکان بد سرپرست بخش قابل توجهی از جمعیت این کودکان را تشکیل می‌دهند. از دیگر ایرادات قانون جدید این است که بر اساس ماده تبصره 27 مساله ازدواج کودک و سرپرست ذکر شده است، با اینکه برای این امر لوایح اصلاحی تدوین شده است و هم اکنون نیز به این قانون رسیدگی می‌شود. به گفته او شاید یکی دیگر از نقاط ضعف این قانون نظارت و حمایت از خانواده‌های جایگزین باشد، چون عنصر نظارت بر زندگی کودک در خانواده چندان جدی گرفته نشده است. در واقع بهزیستی به عنوان متولی این امر باید به ساختار خانواده کمک کرده و به این شکل به خانواده‌ها کمک کند.