نمایی از زندگی ، شخصیت و خدمات آیت الله حاج میرزا صادق فقیه سبزواری (ره)

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، چهارمین فرزند روحانی مرجع عالیقدر مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ( درگذشته 15 بهمن ماه 1345 مشهد ) ، متولد سال  1311هجری شمسی در مشهد می باشد .

پس از اتمام تحصیلات ابتدایی ، با اشراف و تشویق پدر بزرگوارش ؛ و برادران روحانی و فاضل خود ، مرحوم آیة الله حاج میرزا زین العابدین ، مرحوم آیة الله حاج میرزا باقر و مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ،  به کسوت روحانیت درآمد و از محضر ادیب نیشابوری ( ادیب دوم ) و آیة الله حاج میرزا احمد مدرس ، کسب فیض کرد . با اتمام دوره سطح حوزه در مشهد ، به قصد ادامه تحصیل و طی مدارج عالی علمی در نجف اشرف ، راهی عراق شد .

در طول یک سال اقامت در نجف و کربلا ؛ و کسب فیض  از محضر اساتید برجسته ، به دلیل ناسازگاری آب و هوای نجف ، در سال 1331 شمسی مجبور به ترک عراق و عزیمت به سوی قم ، پایگاه مرجعیت و روحانیت شیعه در جوار مضجع شریف حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها شد .

با ورود به قم و افکندن رحل اقامت در این شهر مقدس ، محضر بزرگانی چون مرحوم آیة الله عبدالنبی عراقی ، آیة الله صدر ، آیة الله حجت ، آیة الله حاج میرزا حسین بروجردی و سایر بزرگان آن روزگار را درک کرد و مدت 9 سال تا 1340 ، سال رحلت مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین طباطبایی بروجردی ، در درس خارج آن مرجع یگانه حضور یافت .

پس از رحلت آیة الله العظمی بروجردی ، از خرمن فقه و اصول مراجع شهیر و مبرّز همچون آیة الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی ، آیة الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی ، آیة الله العظمی مرعشی نجفی ، آیة الله العظمی شریعتمداری ، آیة الله العظمی سید محمد محقق داماد و امام خمینی رضوان الله تعالی علیهم اجمعین ، خوشه ها چید و به رتبه اجتهاد رسید .

فلسفه را نزد مرحوم علامه طباطبائی آموخت و با توجه به ذوق و شوق وافر نسبت به علوم رایج در حوزه علمیه قم نظیر علم اخلاق ، حدیث ، هیئت ، حکمت ، کلام ، تفسیر و جز این ها ، با استفاده تمام از فرصت ها و ظرفیت های موجود حوزه قم ،  برای کسب دانش ها و مهارت ها ، همت کرد و به اندوخته های علمی خود افزود و در نشر آموخته های خود ، تلاش خالصانه داشت .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، در طول بیش از 65 سال سکونت و تحصیل و تدریس در قم ، منشأ خدمات بسیار به حوزه علمیه بود و از فرصت ها ، برای خدمت بیشتر به حوزه ، مراجع بزرگوار تقلید ، مدرسین و طلاب ، نهایت بهره هارا برد .

در طول سفرهای تبلیغی به مناطق مختلف کشور ، جوانان مستعد را تشویق به ورود به کسوت روحانیت می کرد که هم اکنون ، بسیاری از آنان ، از فضلای بنام ؛ و منشأ خدمات بسیار علمی ، عمرانی ، فرهنگی و اجتماعی در مناطق مختلف کشور و خارج از کشور هستند .

در طول 65 سال ، شاگردان بسیار تربیت کرد و نسبت به معاش و تحصیل و ازدواج آنان اهتمام و نطارت تمام داشت .

با قیام امام خمینی (ره) ، به جرگه مبارزان پیوست و به اشکال گوناگون ، ضمن سفرهای تبلیغی ، جوانان را با ماهیّت نهضت بنیانگذار جمهوری اسلامی ، آشنا ؛ و شخصیت فقهی ، علمی و انقلابی امام خمینی را ، برای نا آشنایان با این مرد بزرگ ، تبیین می کرد .

سال های 1356 و 1357 ، در جریان قیام سراسری مردم ایران به حمایت از مبانی اندیشه های انقلابی امام خمینی ( ره ) ؛ و با توجه به نیاز شدید طرفداران نهضت قائد انقلاب اسلامی به کسب اطلاع از رهنمودهای مهم معظم له به شکل مصاحبه و سخنرانی در نجف اشرف و در پاریس ، در خانه خود اتاقی را به تکثیر نوارهای سخنرانی ها و مصاحبه های امام خمینی ( ره ) اختصاص داد و از دو فرزند ذکور خود خواست که در انجام این مهم ، مشارکت و اورا در تکثیر و توزیع نوارها یاری کنند که ساواک و اطلاعات شهربانی قم ، در چند یورش به خانه ، نهایتا ، تمام دستگاه ها و نوارهارا مصادره کرده و دو فرزندش را دستگیر ، یکی را به دلیل بیماری ، تحت الحفظ و با گماردن محافظ به بیمارستان آیة الله گلپایگانی قم ؛ و دیگری را به کمیته مشترک ضد خرابکاری ، به تهران منتقل ؛ و اقدام به بازجویی و شکنجه های وحشتناک و طاقت فرسا کردند .

با شروع جنگ تحمیلی ، بارها ، با شوق و ذوق ، به جبهه های جنگ سفرکرد و به دلیل مقام والای علمی و سیادتش ، قرارگاهش ، در طول اقامت در مناطق جنگی ، کمیته مرکزی اهواز ؛ و حسینیه کربلا ، مقرّ فرماندهان ارشد سپاه و ارتش بود .

شهید سپهبد صیاد شیرازی ، مجذوب اخلاق و سخنان آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری بود و دستور می داد خلاصه ای از سخنرانی های ایشان را بصورت مکتوب ، تهیه و بین رزمندگان توزیع کنند . پس از پایان جنگ تحمیلی و تا زمان شهادت شهید صیاد شیرازی ، ارتباط دوستانه ایشان برقرار بود .

آیة الله سید صادق فقیه سبزواری ، از حافظه بسیار قوی برخوردار بودند ؛  و جز ، حفظ بودن متن عربی بیشتر قواعد علم اصول فقه و روایات اخلاقی ؛ و فروع فقهی ، حافظ هزاران شعر ناب اخلاقی و محکم و متین  از شاعران عرب و پارسی زبان بودند ؛  و در مناسبت های مختلف ، بدون مکث ، و با رعایت بلاغت و نکته سنجی ، برای هر موضوعی ، چند بیت شعر قرائت می کردند ؛ و در کنار مختصات علمی و اخلاقی دیگرش ، برخورداری از حافظه عجیب و قوی نیز ، جاذبه برجسته و مورد بحث بین اساتید ، مریدان ،  دوستان و شاگردانش بود .

نمونه ای از محفوظات ایشان ، به جز قران کریم ، خطبه حضرت سجاد علیه السلام و برخی خطبه های طولانی نهج البلاغه ؛ و اشعار دیوان منتسب به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام ؛ و سایر اشعار منتسب به حضرات معصومین علیهم السلام ، قصیده ای طولانی و در حدود 80 بیت از ابوالفتح بستی به زبان عربی ست که حتی در شرائط سخت تحمل بیماری ، فصیح و بدون مکث ، از ابتدا تا انتها قرائت می کردند .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، به دلیل احراز مقامات بلند زهد و تقوا و نیل به رتبه اجتهاد ، مورد توجه همه مراجع بزرگوار تقلید ، علما و مدرسین والا مقام و همروزگار خود در حوزه های علمیه نجف ، قم و مشهد بودند و مجموعه اجازاتی که ایشان از نامدارترین مراجع عظیم الشأن تقلید و فقهای عالیمقام دارند ، کم نظیر است . 

برخی آیات عظام ، مراجع تقلید جلیل القدر و فقهای بزرگواری که به آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، اجازه جامع مکتوب داده اند ، عبارتند از : پدر بزرگوارشان ، آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، آیة الله العظمی سید محمد هادی میلانی ، حضرت امام خمینی ، آیة الله العظمی حاج سید محمد رضا گلپایگانی ، آیة الله العظمی سید عبدالاعلی موسوی سبزواری ، آیة الله العظمی فاضل لنکرانی ، آیة الله العظمی سیستانی ، آیة الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی ، آیة الله العظمی سید عبد الله شیرازی ، آیة الله العظمی آخوند همدانی ، آیة الله العظمی سید محمد محقق داماد ، آیة الله العظمی محمد تقی بهجت ، آیة الله العظمی حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی ، آیة الله العظمی سید محمود شاهرودی ، آیة الله العظمی سید ابوالقاسم خویی ، آیة الله العظمی سید کاظم شریعتمداری ،  آیة الله العظمی مرعشی نجفی و . . . .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، در طول عمر با برکتشان ،  در کنار تحصیل و تدریس و تهذیب ، از تبلیغ معارف اسلامی و ترویج احکام شرعی غافل نبودند و به این بعد از وظایف شرعی و اجتماعی خود ، اهمیت بسیار می دادند و به هنگام تعطیل دروس حوزه علمیه قم و در موسم های تبلیغ ، یعنی ماه مبارک رمضان و دهه اول و آخر ماه صفر ، و مناسبت های دیگر ، با اشتیاق و آمادگی لازم ، همه خطرهای سفر به مناطق دور دست را به جان و دل می خریدند و عازم مقصد و هدف برای ترویج اخلاق و احکام اسلامی می شدند .

یکی از مقصدهای مرحوم فقیه سبزواری  ، فریدونکنار در استان مازندران بود که بیش از شصت سال ، در ایام ماه مبارک رمضان و مناسبت های دیگر ، دراین دیار ، به تبلیغ پرداختند و از محبوبیت زائدالوصفی در بین اهالی محترم فریدونکنار و اطراف و اکناف این شهر ، برخوردار بوده و هستند  .

یکی از خصوصیات جالب معظم له ، این بود که اصرار به اقامه نماز صبح ، به جماعت و در مسجد داشتند که معمولا ، در بیشتر مساجد ، خصوصا ، پیش از انقلاب اسلامی ، فقط نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء دایر بود .

مرحوم آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، به هر کجا که برای وعظ و خطابه و نشراحکام نورانی شرع انور سفر می کردند ، همانند اجداد طاهرین و  پدر بزرگوارشان ، در اندیشه فقرا و مستمندان همان منطقه بودند و از موارد مهمی که همیشه در دستور کار برنامه های تبلیغی ایشان بود ، شناسایی نیازمندان و فقرای محل بود و افراد متمکن را تشویق به احسان و رسیدگی به امور فقرا می کردند .

از جمله فعالیت های شاخص معظم له ، بنای مسجد و حسینیه  در مقاصد تبلیغی بود که به دلیل ارادت خاص ایشان به قطب عالم امکان حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و این که خودرا سرباز کوچک آن امام همام می دانستند  ، تمام مساجدی که در مناطق مختلف احداث کردند خصوصا در فریدونکنار و محمد شهر کرج ، بنام مبارک آن حضرت ؛ " صاحب الزمان " و " ولی عصر "  ( عج ) نامگذاری شدند  .

از دیگر خصوصیات بارز و برجسته آن مرحوم ، که بسیار اصرار داشتند ، تشویق همگان ، خاصه جوانان ،   به مطالعه کتاب های معتبر دینی و مذهبی بود ؛  و خود ، سخاوتمندانه ، حتی کتاب های شخصی و کمیاب خودرا به منظور گسترش فرهنگ مطالعه کتاب های دینی ، هدیه می کردند و نوعا ، اکثر مریدان ایشان در شهرهای مختلف ، به برکت اهتمام ایشان به این امر ، دارای کتابخانه شخصی در خانه خود هستند .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، شخصیت روحانی بسیار قانع و کاملا به دور از تعلقات دنیوی ؛ و دارای زندگی متوسط و زاهدانه ای بودند  . 

منزل ایشان ، که از ابتدا در محله ای فقیر نشین قرار داشت ؛ و زمین آن ، از موقوفات آستانه مقدسه قم هست ، منزلی بسیار ساده و خالی از هرگونه جلوه و اسباب و تزئیناتی هست که معمولا ، در خانه های اقشار فقیر به عنوان حداقل وسائل مورد نیاز وجود دارد .

منزل ایشان ، همیشه محل رفت و آمد شاگردان و دوستان و مریدانش بود و بیشتر ایام ، مهماندار دوستان و آشنایان و مسافران و زائران حرم کریمه اهلبیت سلام الله علیها بودند که از نقاط مختلفی که معظم له سفر می کردند ، می آمدند ؛ و در حد توان خود پذیرایی می کردند و باور داشتند  که اینان ، زوار حضرت معصومه سلام الله علیها هستند و پذیرایی و احترامشان واجب است .

آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری ، شخصیت روحانی کم نظیر ؛ و  از روحانیان و مدرسان متقدّم و پیشکسوت حوزه علمیه قم هستند که 65 سال سابقه حضور در میدان فقه و اصول و سایر علوم حوزوی و اسلامی را در پرونده خود دارند ؛ و به همین جهت ، مورد احترام و تکریم همه مراجع عظام و فقها و مدرسین نامدار و طلاب و فضلای حوزه علمیه قم می باشند .

توکل عمیق و  پیوسته به خدا در امور ، تقیّد شدید به صله ارحام ، شوخ طبعی ، سازگاری بسیار با اقشار مختلف مردم ، نظم شدید در امور ، وقت شناسی ، حسن خلق ، وفای به عهد ، تواضع بسیار ، سادگی در بیان و رعایت اقتضائات مخاطبان و شنوندگان ، احترام به کودکان و جوانان ، پارسایی خاص ، زهد و قناعت ، از مختصات برجسته و مطرح و زبانزد آیة الله حاج سید صادق فقیه سبزواری بود که ایشان را بین وابستگان سببی و نسبی ، شاگردان ، دوستان ، همسایگان ، همسفران و آشنایان ، محبوب و متمایز کرده است .

سرانجام ، آیة الله حاج میرزا صادق فقیه سبزواری ، پس از تحمل بیش از پنج سال بیماری های مختلف و بستری بودن در بیمارستان و منزل ، ساعت چهار بعد از ظهر روز دو شنبه 29 خرداد ماه 1396 هجری شمسی ، مقارن با 24 رمضان 1438 هجری قمری ، در ایام شهادت و سوگواری مولای متقیان حضرت امیر مؤمنان علیه السلام ، در سن 85 سالگی ، زندگی را بدرود گفته ، پس از 65 سال تلاش و جنب و جوش در مسیر حفظ و توسعه مذهب جعفری ؛ و خدمات شایسته به حوزه علمیه قم ، در جوار رحمت واسعه الهی ، آرام گرفتند .