دکتر امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس، در خصوص تغییر الگو در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا گفت: اصولا الگوبرداری ریشه تاریخی داشته از قدیم و البته از دو جهت مورد بررسی قرار می گیرد؛ از دید اصلاح‌طلبان یعنی کسانی که با نوآوری موافقند و می‌خواهند به گذشته متکی نباشند یا امروزه اصولگرایان. جوان موتور متحرکه جامعه و پایبند به گذشته و نسل‌های قبل نیست. مرتبا می خواهند، فلک را سقف بشکافند و طرحی نو دراندازند.
وی در ادامه افزود: اگر شما نبودید و خواهران و برادران کوچک نبودند، جامعه می‌مرد و آب راکد می‌شد. الگوبرداری در طول تاریخ بوده منتها امروز شتابش تندتر و سریع تر شده است. زمانی مادربزرگ می گفت دوره آخرالزمان شده، بعد همین کلا به مادرها منتقل شد. بعد از آن دخترها هم حتی همین جمله را می گفتند. جبر تاریخی، حیات جامعه را رقم می زند. ایده آل تیپ درست می شود. این تیپ مرتبا تقاضاها، نگرش ها، خواسته ها، امیال و فعالیت های جدید را مطرح می کند و این خوب است. اگر قرار بود، شما هم مثل مادرتان باشید، ایران ساکت می ماند. این الگوبرداری ها، یک روند تکاملی است.
قرایی مقدم با اشاره به نقش موثر رسانه های جدید در اشاعه الگوها خاطرنشان کرد: اما چرا اینطور شده است؟ چون شما غیر از رسانه ملی ما، ماهواره و موبایل هم دارید. این رفتارها در تمام دنیا دیده می شود. البته این مورد را هم مدنظر داشته باشید که کمی هم عناد می ورزند. نوعی مخالف گویی با ما و بزرگ ترها در میان جوانان دیده می شود. این بدین معناست که: ما را کشتید و محدود کردید. یعنی به ما می گویید: این کار را بکن، اینجا برو، آنجا نرو و ... جامعه ما به خاطر مذهبی بودن سنتی شده است. یعنی بدین معناست که همه چیز سیاست زده شده است.
این جامعه شناس در ادامه با اشاره به هتاکی برخی از مداحان در پشت تریبون ها تاکید کرد: این نشاندهنده فروریختگی جامعه است و هیچ کسی سر جای خودش نیست. یک مداح که شاید کم‌سواد هم باشد، تریبون را دست می گیرد. این یعنی جامعه فروریختگی دارد.
وی در ادامه افزود: چون وقتی سیاست زدگی حاکم شود و لمپنیسم وجود داشته باشد، افرادی به میانه میدان آن راه می یابند که فکر عاقبت نمی کنند. می آیند و می گویند ما خبر نداشتیم که باید بخوانیم یا نخوانیم. اگر خبر داشتید یا نداشتید، در هر دو صورت گناهکارید!
قرایی مقدم با اشاره به مداح هتاک گفت: مداحی می آید و در قالب شعر الفاظی را نسبت می دهد. کسانی که می گویند چرا در جامعه ما فحش اشاعه پیدا کرده است باید به این موضوع برگردند که وقتی مداحی که برای خود طرفدارانی دارند، می آید و ناسزا می گوید، خب همین امر ترویج پیدا می کند. از اصول بروکراسی حاکم فرو ریخته است. این آقا با هر سطح سوادی که دارد، می آید و در امور سیاست دخالت می کند.
این جامعه شناس تصریح کرد: بنابراین برخی در الگوبرداری می خواهند خود را مطرح کنند. می خواهد الگو شود. اینها از جهل می آید. چون هر چیزی معجزه دارد، جهل هم معجزه دارد. جهل اینها را به وجود می آورد. اینها بی قانونی و خودسری است. چون در بسیاری از موارد دیده شده که نظام حقوقی و قضایی بازخواست نمی کند. کسی می آید مثل مداحی جوان، می خواند. اصلا باید از وی پرسید: برجام را معنا کن. نمی داند! گروه های هولی گارشی یا متعصبان این کار را برای تخریب دولت انجام می دهند. به اصطلاح می گوییم: ظاهر خوب و باطن آکنده از خبث! این حرف از ابن خلدون است. در طول تاریح ایران همیشه همین بوده است. متملقان مجیز اغنیا را می گفتند و زورگو نسبت به ضعفا، ظلم نشان می داده است.
وی در ادامه افزود: همیشه می گویند: ادب از که آموختی؟ از بی ادبان! وقتی بزرگان رعایت چیزی را نمی کنند، نماینده مجلس می آید و می گوید: آقای ظریف را زیر سیمان می کنیم. یا نماینده ارومیه که به زنان فحش می دهد. وقتی می آیند و ماشین آقای مطهری را می شکنند، وقتی می آیند در روز عید فطر، فحش می دهند، چه انتظاری دارید. این فحاشی رشد می کند. در جامعه شناسی، پدیده ای است که به آن «شیوع» می گویند. اگر در محله ای فحاشی رایج شود، بچه کوچک شما هم فحاش می شود. مگر اینکه بزرگان، عفت کلام داشته باشند. حرف درست بزنند. به کل دنیا ناسزا نگویند.
قرایی مقدم در پایان بیان کرد: الگوبرداری جبر اجتماعی است. یعنی جامعه ما را وادار کرده است. فرد ذاتا مقصر نیست. می گوییم مجرم بالفطره است، این واقعیت ندارد. آسیب های اجتماعی از طریق یادگیری فراگیر می شود. تئوری یادگیری صورت گرفته است. چه از طریق رسانه های بیگانه یا موبایل یا رفتار ما در خانواده بوده است.