دکتر عبدالرحمن ولایتی-نویسنده و پژوهشگر روابط بین الملل
ریاضیات زیبا در سوگ/با احترام به یک نابغه مریم میرزاخانی
"پرارزش ترین بخش مطالعه ریاضی لحظه ای ست که میگویی آها!! لذت کشف و شوق فهمیدن چیزی جدید..احساس ایستادن بر بالای بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح"
▪️این یک توصیف شیرین از ریاضیات ملس بود که بانوی ایرانی نابغه ریاضی پروفسور مریم میرزاخانی در طی سالها زندگی در بطن اعداد و ارقام از علم ریاضیات بیان کرده بود و در واقع یک وصف شاعرانه و رمانتیک و در عین حال یک برداشت فلسفی معرفتی از دانش ریاضیات میتوان خواند.
▪️ریاضیات زیبا عبارت ادبی تام سیگفرید برای ترسیم ماهیت به ظاهر تلخ ریاضیات بود که بر مبنای قاعده برهان خلف گویای ژرفای دلپذیر دانش ریاضیات هست در واقع برای درک و لمس ریاضیات باید به نحوی پرده از مجهولات معادلات آن برداشت تا چهره زیبای آن را در رخسارش پدیدار نمود حرکت در بستر پدیدارشناسی ( phenomenologhi) هوسرل بر قاعده فهم عرصه های ظهور هست زمانیکه گام در وادی ریاضیات می نهی با یک پیوستگی وسیع مواجه می شوی که به بینهایت میل می کند ولی وقتی اندکی در آن تامل و تعقل میکنی و در xها و yهای آن دقیق می شوی تا پاسخی را بیابی که دو طرف معادله را نسبت بهم در شرایط برابر تعریف نماید آن لحظه همان ذوق و شوق کشف است که انگار بر بلندای جهان ایستاده ای.
▪️ریاضیات با یک معادله ساده شامل x و yهایش و در یک معادله پیچیده از هذلول و حد و پیوستگی تا مشتق و انتگرال و الگوریتم و دترمینان و در ترجمه هندسی مثلثاتی آن با قضیه معروف و مشهور حمار هر یک عینیتی را از جهان هستی و صور به تصویر می کشند که سفر به درون هر کدام و کشف و دریافت مجهولات آن آدمی را به درک حقیقت واحد رهنمون می سازد .
بابد اذعان داشت که رسیدن به لذت کشف و شوق فهم در درون معادلات ریاضی خود بیش از هر چیز یک نبوغ است که حقیقت مطلق در بنیاد آدمی به ودیعه گذاشته است و توفیقی مضاعف بر هر فرد از خانواده بشریت که نصیبش شده است و در گام بعد برای افشای راز و اسرار نهفته در پستوی معادلات علوم ریاضی شامل هندسه و مثلثات و حتی فیزیک باید صبور بود و رنج ها و مشقتهای ساعتها تفکر و تامل در زوایای x و y و رادیکال را تحمل نمود تا به روزنه امید رسید.
ریاضیات ترجمه به زبان اعداد فلسفه است حتی فلسفه افلاطونی نیز با وجود نگاه متوسط به ریاضیات در سطح استدلال دامنه آنرا در
فی مابین عالم معقولات و محسوسات قرار می دهد و اعتقاد دارد که ریاضیات سیال است هنوز به سطح دانش و حتمیت نرسیده است.در بستر فرضیات و مفروضه ها در جریان است گاهی در ثبات است و معقول و گاهی در محسوس است و تشکیک ولی در عین حال نسبتی از عوالم ایده و محسوس در آن نمود یافته و آنرا به شکل زیبایی جلوه داده است.
باید اعتراف نمود که اشخاصی که در وادی بینهایت ریاضیات تا مرتبه نوابغ راه یافته اند از ماهیت ذهنی برخوردارند عظمت جهان هستی در بینش آنان ملموس تر از نگاه معمول است.جهان در صفر است معنا و مفهوم در صفر و وحدت وجود در همان صفر نهفته است هستی با همه کاینات موجود در آن نمو یافته از صفر است و بر مبنای حکمت خلقت امکان میل تا بینهایت در نهاد کاینات نهاده شده است ولی در نهایت آن "ثم الینا ترجعون" هست.
ریاضیات در فضای تعقل و تامل و با بینش عینی محاسبه گر عمل می نماید ولی غایت آن کشف نسبتی از رموز هستی است و در این مرحله با فلسفه همراه شده و قدم در کشف و اثبات معادله حقیقت و هستی مطلق می گذارد تا در رسالت خویش قدم بگذارد.
ریاضیات هنوز کلاس شیرین مدرسه است اگر چنانچه در کنه آن سفر کنی و با اشتیاق و ذوق فهم درگیر معادلات پیچده شوی و لذت کشف زاویه ای از حقیقت را لمس کنی در ریاضیات عدالت و صداقت و آزادی جاری ست مفاهیمی که آرمان انسان کامل برای نیل به حقیقت بوده و هست وقتی با تمرکز عمیق از یک طرف مساوی برای اثبات تساوی با آنسوی مساوی قدم می نهی در واقع بدنبال جاری ساختن عدالت در دو سوی قطب هستی و با نشاندن پارامترها در جایگاه واقعی خود عین قسط را معنا نموده ای....
دریافت و فهم ریاضیات ذهن را عمق و دامنه ای وسیع می بخشد افق دید را تا بی انتها هدایت می کند و پستوی حقایق را متجلی می سازد این اعجاز را جان نش پروفسور در زندگی خود تجربه کرد زمانیکه اوهام حاصل از خستگی و مرض روحی مالیخولیایی( eskisophernia) که به آن ابتلا گشته بود با وجود عدم آگاهی (insight ) به استناد یافته های تجربی و استقرایی پزشکی به کذب تصاویر و اوهام متجلی در دیدگانش که مزاحم تمرکزش بهنگام حضور بر سر مجهولات معادلات بود جان نش پروفسور به یمن ذهن ریاضیاتی که در خود ودیعه داشت تصاویر حاصل از اوهام مرضی را در قاب یک معادله سنگین چند مجهولی مکشوف نموده و پرده از راز ساختگی آن برداشت و این یک نبوغ بی نظیر و بی همتا در تاریخ و فلسفه علم بود و پتکی بزرگ بر ساحت علوم سایکولوژی که یک ناممکن را ممکن ساخت و این به یقین برخاسته از ذهن فعال ریاضی جان نش بود.
و همچنان باید بر این باور استوار بود که ریاضیات زیبا ست و شیرینی اش پایدار.
ولی افسوس و وااسفا که ریاضیات اکنون یکی از اذهان نابغه خود را که کلید رمزگشایی معادلات هستی بود از دست داد و به سوگ نشست...
ولی نام و عنوان ایرانی وی همواره بر تارک فلسفه و ریاضیات زیبا ابدی شده و خواهد درخشید....
روحش در آرامش و جایگاه ابدیش رفیع باد...