به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، متن مصاحبه «حسن بهشتی پور» کارشناس مسائل هسته ای به شرح زیر است:
ایالات متحده آمریکا پرتاب ماهواره بر از سوی ایران را نقض روح برجام دانسته است؛ آیا براساس توافق هسته ای ایران اجازه توسعه صنایع فضایی را ندارد؟
موضوع برجام محدود به مسائل هسته ای است اما در خصوص اینکه محدودیتی برای فعالیت های نظامی ایران ایجاد کند بحثی صورت نگرفته است؛ تنها در قطعنامه 2231 به موضوع توسعه صنایع موشکی که قابلیت حمل کلاهک هسته ای دارند، اشاره شده است. بنابراین محدودیتی که آمریکایی ها به آن اشاره دارند مربوط قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد است. در آنجا به صراحت گفته شده که ایران موشکهایی که توانایی حمل کلاهک هسته ای را داشته باشد نباید تولید کند. این محدودیت نیز تا دورهای است که آژانس تایید کند، ایران وضعیت سفید یا عادی دارد. چون آژانس باید در یک دوره زمانی مشخص بررسی کند که ایران مراکز اعلام شده یا نشده ای دارد یا خیر. بعد از آن ایران می تواند چنین موشکهایی تولید کند. به هر حال در استراتژی نظامی ایران تولید سلاح هسته‌ای جایگاهی ندارد و به صورت صریح تولید و نگهداری این سلاح ها حرام اعلام شده است. ایران به هیچ وجه به دنبال ساخت سلاح هسته ای نیست پس آنچه که آمریکایی ها مطرح می کنند بلاوجه است؛ موضوع مهم دیگر اینکه بررسی های علمی نیز به خوبی نشان می دهد که موشک پرتاب شده، ماهواره بر است؛ بنابراین آنها با بررسی فضایی می توانند این موضوع را مشاهده کنند.
پس چرا در چنین فضایی که آمریکایی ها ایجاد کردند برخی از کشورهای اروپایی نیز این موضوع را خلاف قطعنامه 2231 دانستند؟
یکی از موضوعات مهم آن است که همه فعالیت های ایران زیر نظر آژانس بین المللی انرژی هسته ای است و ایران پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا می کند. بنابراین همه نظارت هایی که آژانس پیش بینی کرده است را عملیاتی می کند. طرح چنین موضوعاتی بهانه جویی است وگرنه ایران مثل هر کشور دیگری حق دارد از فناوری ماهواره بر استفاده کند و جزو کشورهایی باشد که ماهوار به هوا پرتاب می‌کنند.
بعد از امضای توافق هسته ای شاهد یک ادبیات در میان سیاستمداران تندروی آمریکایی و برخی از مخالفان توافق هسته ای در داخل هستیم؛ به گونه ای که این دو دسته هر اتفاق تازه ای را نقض روح برجام اعلام می کنند. از انجاییکه در متن برجام و قطعنامه موارد نقض برجام مشخص شده است، پس چرا تعبیر و تفسیر مختلف در این زمینه صورت می گیرد؟
برجام یک توافق پیچیده و چند لایه است که ابعاد مختلف حقوقی، نظامی، سیاسی، اقتصادی، دیپلماتیک و ... را در بر می گیرد. چون زمینه های مختلفی در آن مطرح شده است بنابراین هر کسی متناسب با تلقی اش از بندهای مختلف به نفع خودش تفسیر و بهره برداری می کند. برجام شامل یک دیباچه و 5 فصل است. در برخی موضوعات گروه های مذاکره کننده بسیار ریز شده و به جزئیات پرداختند مثل چگونگی لغو تحریمها اما در برخی موارد به صورت کلی به موضوع پرداخته شده است چون هدف این بود که توافق شکل بگیرد. به دلیل وجود همین بندهای کلی تفسیرهای مختلف از موضوع ارایه می شود.
به عنوان نمونه در بند "ح" دیباچه آمده است که «گروه 1+5 و ایران متعهد می شوند برجام را با حسن نیت و در فضای سازنده بر مبنای احترام متقابل اجرا کنند. بنابراین از هر گونه اقدام مغایر با نصح، روح و هدف برجام باید خودداری شود. براساس این بند ایران تاکید دارد وقتی آمریکا تحریم جدیدی را به هر بهانه وضع می کند عملا این بند را نفی می کند. اما آمریکا این را قبول نمی کند. چون آنها نیز به بندهایی که برای ایران در نظر گرفته شده است، استناد می کنند.
در ادامه بند "ح" آمده است: «گروه 1+5 از هرگونه الزامات، مقرراتی و آئین نامه تبعیض آمیز به جایگزینی تحریم ها و اقدامات محدودیت ساز که تحت پوشش برجام قرار می گیرد، خودداری خواهند کرد. برجام بر اجرای برنامه اقدام مشترک که در تاریخ 3 آذرماه 92 مورد توافق قرار گرفت، استوار است.» تاکید در این بند بر همکاری است اما آمریکایی ها این ماده را نادیده می گیرند و کار خود را دنبال می کنند.
در بند "ه" نیز آمده است «برجام منجر به لغو جامع همه تحریم های شورای امنیت و همچنین تحریم های چند جانبه و ملی مرتبط با برنامه هسته ای می شود و همچنین شامل اقداماتی برای دسترسی به تجارت، فناوری، انرژی است.» وقتی در این بند تاکید بر اقدامات فناوری صورت گرفته بنابراین تحریم‌های جدیدی که صورت گرفته در واقع در راستای مسموم کردن فضا برای فعالیت های ایران است. آمریکایی ها این تعهدات را نادیده می گیرند و به بخشهایی استناد می کنند که به نفع خودشان است.
موضوع مذاکرات ایران و 1+5 راجع به توان دفاعی ایران نبوده و تنها در خصوص مسائل هسته ای است. ایران نمی‌خواهد سلاح هسته ای تولید کند. اما آمریکایی ها براساس دیدگاهی که درباره ایران دارند تحریم هایی را وضع کردند که ارتباطی با قطعنامه 2231 ندارد. تنها در قطعنامه 2231 آمده است که ایران نمی تواند تا زمانی که آژانس وضعیت ایران را سفید اعلام می کند، موشکهایی را که قادر به حمل کلاهک هسته ای باشد را تولید کند. در متن قطعنامه تنها به این موضوع اشاره شده است.