به گزارش خبرنگار برنا از اهواز، تالابی که روزی پر آب ترین تالاب ایران بود حالا انگشت به دهان و در حسرت آب است. شاید جرعه آبی خوش از گلویش پایین رود. جانداران تالاب شادگان هم از این بی آبی در امان نمانده اند و روز به روز جمعیت آنها کمتر می شود. کاش این تنها مشکل تالاب بود. تیلاپیا هم قوز بالا قوز شده است. گونه ای ماهی مهاجم وارداتی که همه چیز خوار است. به هیچ چیز هم رحم نمی کند. این روزگار تالاب است. تالابی که در فهرست میراث طبیعی بشر هم ثبت شده است. و امروز به مدد زهاب های صدقه وار نیشکر نفس می کشد. منتی که نیشکر همواره بر سر تالاب و تالابی گذاشته است. چند وقتی بود که اخباری نه چندان امیدوار کننده از تالاب شادگان به گوش می رسید تا اینکه امروز رئیس اداره کل حفاظت محیط زیست شادگان در گفتگو با یکی از رسانه های استان وضعیت شادگان را بغرنج و بحرانی توصیف کرد. محمد حسن فقیه در گفتگو با این خبرگزاری گفته است که تنها 20 درصد از تالاب ارزشمند آب دار است. اینطور که پیداست زنگ خطر کم آبی و در حقیقت بی آبی بار دیگر در تالاب شادگان به صدا در آمده است. در حقیقت نفس های تالاب بین المللی شادگان به شماره افتاده است. تالابی که تاکنون نامهربانی های بسیاری به خود دیده است.
نسخه های شفابخشی که معجزه نکرد/ مصوبات بی اثر کارگروه های استانی
برای زنده ماندن تالاب شادگان مصوبات بسیاری تصویب شد اما همه در حد حرف ماند و رنگ حقیقت به خود نگرفت. مصوباتی که تنها روی کاغذ ماند و هرگز اجرایی نشد. حتی مصوبات هم نتوانست دردی از تالاب شادگان دوا کند. انگار تالاب شادگان نفرین شده است. طلسمی که گویا باطل نمی شود. این وسط فولاد شادگان هم تیری دیگر بر پیکره نحیف تالاب بین المللی شادگان است. کارخانه ای که به گفته مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان حیات تالاب را به خطر انداخته است.
حقابه ای که داده نمی شود/ تالاب شادگان در حسرت حقابه ها
به رغم همه پیگیری ها اما تاکنون حقابه ای که حق طبیعی و قانونی تالاب شادگان است، تاکنون داده نشده و این یعنی تالاب طلبکار است. طلبکاری که کاری از دستش بر نمی آید جز آه و ناله. شاید روزی این آه تالاب دامن دشمنانش را بگیرد و آنها را به خاک سیاه بنشاند؛ از نیشکر تا فولاد.
آنطور که رئیس اداره کل حفاظت محیط زیست شادگان در مصاحبه خود با ایسنا گفته است؛ پرداخت حقابه تالاب شادگان تاکنون روند منظمی نداشته است. محمد حسن فقیه افزود: حق‌آبه تالاب شادگان تاکنون به صورت مستمر و مطلوب تامین نشده است.
وی تصریح کرد: زمانی دبی ورودی آب به تالاب شادگان حدود 900 میلیون مترمکعب بود اما اکنون کاهش قابل ملاحظه آب ورودی به این تالاب از یک سو و تبخیر بسیار شدید از سوی دیگر، موجب شده تنها 20 درصد از کل عرصه تالابی این تالاب، دارای آب باشد.
رئیس اداره کل حفاظت محیط زیست شادگان این را هم گفته است که عملا با این میزان ورودی آب نمی‌توانیم در بحث احیای تالاب شادگان کاری انجام دهیم.
فقیه ادامه داد: در آخرین بررسی‌های صورت گرفته، میزان EC آب تالاب در دو نقطه اندازه‌گیری شد که در محل تخلیه پساب‌های نیشکر به تالاب EC آب نزدیک به 12 هزار میکروگرم بر موس و در مجاورت منطقه اُرُسی نزدیک به 14 هزار میکروگرم بر موس بود.
کاهش آورد رودخانه جراحی
وی اظهار کرد: در سال‌های گذشته آورد رودخانه جراحی به حدی بود که حدود 900 میلیون مترمکعب آب را برای تالاب شادگان تامین می‌کرد و حتی در شرایط سیلابی، میزان ورودی آب از رودخانه جراحی به این تالاب به بیش از یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعب می‌رسید اما با خشکسالی‌های اخیر این روند متوقف شد و آب ورودی از این رودخانه به تالاب به میزان بسیار قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت.
تبخیر شدید آب معضل تکراری تالاب
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شادگان با اشاره به مشکلات ناشی از تبخیر شدید آب در اکوسیستم تالاب شادگان افزود: متاسفانه میزان تبخیر آب در منطقه بسیار افزایش یافته و سال گذشته میزان تبخیر بیش از 730 میلی‌لیتر بود. تبخیر بسیار زیاد آب در حدود چهار یا پنج ماه فصل گرم، موجب شده تا زمان ماندگاری همین آب کم تالاب شادگان نیز کاهش یابد.
فقیه با بیان اینکه میزان ورودی آب به تالاب شادگان، اکنون بسیار بحرانی است، تصریح کرد: کاهش شدید ورودی آب به تالاب شادگان و همچنین تبخیر شدید آب در منطقه، موجب خلل در تنوع زیستی اکوسیستم تالاب شده و از سوی دیگر، باعث از بین رفتن یا مهاجرت بسیاری از گونه‌های جانوری این اکوسیستم شده است. تحت تاثیر وضعیت آب تالاب شادگان، مشکلات زیادی برای اکوسیستم این تالاب ایجاد شده است.
تیشه فاضلاب به ریشه شادگان
وی با اشاره به استشمام بوی لجن از برخی بخش‌های تالاب شادگان، عنوان کرد: به دلیل تخلیه فاضلاب شهری شهرستان شادگان به این تالاب، که تبخیر شدید آب نیز آن را تشدید می‌کند، در بخش "خنافره" بوی لجن شدیدی از این تالاب استشمام می‌شود. این بخش تقریبا محل تخلیه فاضلاب به تالاب شادگان است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شادگان به پساب‌های مختلفی که به تالاب شادگان تخلیه می‌شوند، اشاره کرد و گفت: مجموعه‌ای از پساب‌های صنعتی و کشاورزی شهرستان اهواز و همچنین پساب‌های شرکت فولاد خوزستان از طریق نهرهای مالح و بحره به شمال تالاب شادگان و همچنین زهاب‌های نیشکر نیز به بخش دیگری از این تالاب تخلیه می‌شود.
این تنها مشکل تالاب شادگان نیست. حالا پتروشیمی ها هم پساب خود را راحت تر از آب خوردن حواله تالاب می کنند. پساب هایی سمی که حیات را در تالاب می خشکانند.
تیر خلاص پساب‌های پتروشیمی بر پیکر بی جان تالاب شادگان
فقیه ادامه داد: از طرف دیگر متاسفانه پساب‌های برخی از واحدهای پتروشیمی بندر امام از طریق خور موسی و خور الامیه در بخش جنوبی تالاب تخلیه می‌شود که تاکنون به این مساله پرداخته نشده و تمام نگاه‌ها تنها متوجه برخی از پساب‌هایی است که از نهرهای مالح و بحره به تالاب شادگان ریخته می‌شود.
وی عنوان کرد: اما باید توجه کرد که تخلیه پساب‌های برخی شرکت‌های پتروشیمی بندر امام به تالاب شادگان با توجه به نوع مواد موجود در این پساب‌ها بسیار خطرناک است و آسیب‌های ناشی از این امر به تالاب شادگان به مراتب بسیار بیشتر از آسیب‌های سایر آلاینده‌های تالاب شادگان است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شادگان ادامه داد: اداره حفاظت محیط زیست اقدامات قضایی در رابطه با تخلیه پساب‌های شرکت‌های پتروشیمی بندر امام به تالاب شادگان را انجام داده اما این شرکت‌ها هیچگونه اقدامی برای جلوگیری از این مساله انجام نداده‌اند. تمرکز مردم و رسانه‌ها نیز بر این مساله قرار ندارد.
مرگ تدریجی تالاب زیر چتر بی توجهی مسئولان خوزستان/ خوزستانی در انتظار ضرب شصت دادگستری
با آنچه گفته شد تالاب شادگان عملا در مسیر مرگ تدریجی قرار دارد. مرگی که مقصرش فولاد، پتروشیمی ها هستند. مرگی که اگر رخ دهد دودش به چشم همه خوزستانی ها می رود. بیکاری، حاشیه نشینی همان دودی است که شاید اگر دیر بجنبیم خیل زود به چشم ما می رود. این وسط همه چیز به دستگاه قضایی خوزستان ختم می شود. چوب خط پتروشیمی ها پر شده است و خوزستانی ها منتظر اقدام عاجل دستگاه قضایی استان هستند. شاید ضرب شصت دستگاه قضایی استان مسئولان را از خواب غفلت بیدار کند و تلنگری باشد به گردن کلفتی صنایع آلاینده. صنایعی که هیچ ثمری برای استان نداشته اند به جز اشتغال غیر بومی و آلایندگی.
گزارش: مهدی ربیع