"میراث ماندگار" طولانی‌ترین معاون گردشگری

به گزارش خبرنگار برنا، مرتضی رحمانی‌موحد در حالی در آخرین روزهای تیرماه 1396 و در روزهای پایانی دولت یازدهم جای خود را به قره‌سید رومیانی داد که با نگاهی به سوابق مدیریتی معاونت‌های گردشگری پیش از وی متوجه می‌شویم، رحمانی‌موحد عنوان "طولانی‌ترین و با ثبات‌ترین معاون گردشگری" را کسب خواهد کرد.

رحمانی‌موحد که همه وی را دیپلماتی فعال و مدیری جهادی در عرصه گردشگری و افزایش تعاملات ایران و کشورهای همسایه در این عرصه می‌شناسند پیش از انتصاب به‌عنوان معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی کشور از سوی محمدعلی نجفی رئیس وقت این سازمان در وزارت امور خارجه معاونت مرکز آموزش و پژوهش وزارت امور خارجه را عهده دار بوده و از مدیران با سابقه وزارت خارجه است. 

صنعت گردشگری از جمله حوزه‌های مهم اشتغال‌زایی، کسب و توزیع درآمد و از عوامل توسعه و توانمند‌سازی جوامع محلی است که دولت تدبیر و امید اهتمام ویژه‌ای نسبت به آن داشت. ظرفیت‌های موجود و تنوع جاذبه‌های گردشگری کشور در کنار تحولات مثبتی که در حوزه سیاست خارجی به‌ویژه بعد از امضاء برجام روی داد، توقع برای جهش در این صنعت را بیش از پیش بالا برد، هرچند برخی مشکلات ساختاری، ضعف بودجه و عدم هماهنگی سایر دستگاه‌ها از جمله مشکلاتی است که ایجاب می‌کند با واقع‌بینی عملکرد دولت را در این بخش ارزیابی کرد.

در زمینه ابعاد کلان و سیاستگذاری عمومی و توجه نهادعمومی و حاکمیتی به صنعت گردشگری می‌توان به ارتقاء رتبه گردشگری ایران در بین 184 کشور از جایگاه 70 در سال 93 به زیر 50 و در سال 94 به رتبه 39 جهان، فعال‌شدن شورای عالی میراث‌فرهنگی و گردشگری پس از حدود 10 سال وقفه، رویکرد فرهنگی- اقتصادی دولت تدبیر و امید به گردشگری، طرح ایجاد 70000 شغل در گردشگری تا پایان سال96، وجه جدی به گردشگری مبتنی بر توسعه پایدار و حفظ محیط‌زیست، دفاع‌مقدس، بازایابی و کسب جایگاه واقعی در صنعت گردشگری جهان و فرهنگ‌سازی سفر به‌عنوان بخشی نیازهای خانواده ایرانی و تلاش برای همگانی‌کردن و ارزان‌سازی سفر اشاره کرد. 

اما از دیگر فعالیت‌های شاخص این معاونت در زمینه ابعاد کلان و سیاستگذاری عمومی هم می‌توان از پیگیری تهیه سند برنامه جامع توسعه گردشگری ایران، پیگیری و تصویب دستورالعمل اجرائی ارتقاء امنیت گردشگران خارجی در شورای امنیت کشور، تشکیل دبیرخانه ثابت کمیته ملی توسعه پایدار، گسترش تعاملات و جلب مشارکت بخش خصوصی صنعت گردشگری، نظارت و پیگیری طرح توسعه گردشگری سواحل مکران و نیز انتخاب شهرهای برتر مدیریت خدمات گردشگری یاد کرد. 

از دیگر نکات شاخص در دوران معاونت رحمانی‌موحد می‌توان به تشکیل ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر با مصوبه دولت و با حضور 18 دستگاه، اصلاح ساختار و وظایف معاونت گردشگری با هدف روز‌آمد کردن، تدوین و ابلاغ ضوابط و دستورالعمل اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی و توسعه این اقامت‌گاه‌ها از 22 واحد به 530 واحد، تدوین ضوابط و ابلاغ ضوابط و دستورالعمل رستوران‌های سنتی و  تهیه فهرست 40 کشور بازار هدف گردشگری  با استفاده از 80 شاخص و ایجاد سامانه‌هایی از جمله سامانه آماری ثبت سفرها در کشور و سامانه جامع آموزش گردشگری اشاره کرد. 

در دوره این دوره معاونت گردشگری همچنین اقدام به برگزاری سمینار‌ها و همایش‌های بین‌المللی شاخصی از جمله سمینار بین‌المللی گردشگری، توسعه پایدار با همکاری سازمان ملل، برگزاری نشست بین‌المللی تخصصی جاده ابریشم با همکاری سازمان جهانی گردشگری، برگزاری نشست وزرای گردشگری کشورهای عضو ACD و نیز برگزاری 17 کنوانسیون بین‌المللی راهنمایان گردشگری جهان کرد که این سمینار‌ها و نشست‌ها سبب ارتقاء نگاه مثبت کشورهای جهان به ایران شده و در افزایش ورود گردشگران خارجی به کشور بسیار حائز اهمیت است. 

اما صنعت گردشگری در این دوره از حیث بین‌المللی شاهد دورانی طلایی بود چرا که تصویب کمیته تسهیلات روادید گردشگری در دولت، افزایش روادید فرودگاهی از 2 هفته به 3 ماه، تصویب راه‌اندازی سامانه صدور روادید الکترونیک در دولت، تهیه و توزیع دفترچه راهنمای سفر برای گردشگران خارجی‌، تشکیل کارگروه ساماندهی گردشگران ورودی خارجی با حضور 15 دستگاه، برندسازی گردشگری حلال و اجرای عملیاتی آن، راه‌اندازی سیم کارت ویژه گردشگران خارجی، راه‌اندازی توریست کارت ویژه گردشکران خارجی با همکاری بانک سپه، راه‌اندازی 18 نمایندگی اطلاع‌رسانی گردشگری خارج از کشور و نیز برگزاری 4 دوره نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران با هدف ارتقاء وجهه بین‌المللی ایران تنها بخشی از عملکرد این معاونت در 4 ساله اخیر است. 

 اما ساماندهی گردشگران و زائرین ورودی از کشور‌های همسایه از دیگر اقدامات رحمانی‌موحد در دوره 4 ساله معاونت گردشگری بود به‌گونه‌ای که در 17 میلیون گردشگر از 15 کشور همسایه در دولت یازدهم وارد جمهوری اسلامی ایران شدند و این آمار حاکی از رشدی 73.6 درصدی است. 

همچنین با نگاهی به روند رشد تعداد راهنمایان تور در ایران از دولت‌های ششم تا یازدهم، شاهد خواهیم بود که در دولت تدبیر و امید تعداد راهنمایان گردشگری در کشور از 3584 نفر به 5969 نفر رسیده که این موضوع بیانگر رشد 66.5 درصدی نسبت به دولت قبل است؛ از سویی دیگر این مطلب نشان‌‌دهنده این بوده که تعداد افراد بیشتری تمایل به انتخاب شغل راهنمای تور پیدا کرده‌اند و این عمل گامی در راستای بسترسازی برای افزایش اشتغال در این حوزه را فراهم کرده است.

اما افزایش 47‌درصدی تمدید کارت راهنمایان گردشگری هم گویای این مطلب است که بستر‌سازی معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی در دولت تدبیر و امید برای توسعه گردشگری در جامعه منجر به تقویت امید به بهبود این حوزه در بین کسانی شده است که پیش‌تر  در این حرفه بودند.

به نوعی می‌توان گفت با مقایسه روند تعداد تمدید کارت در یک دهه گذشته یعنی از سال 1385 تا 1395، در دولت یازدهم بیشتر تمدید کارت نسبت به دولت‌های گذشته، توسط راهنمایان گردشگری صورت گرفته است، این عمل را می‌توان یکی از نتایج افزایش گردشگران در دولت کنونی دانست که از ابتدا در تلاش برای توسعه آن گام برداشته است.

با نگاهی به وضعیت تمدید کارت‌های راهنمایان گردشگری و افزایش گردشگران؛ می‌توان شاهد استفاده بسزای رحمانی‌موحد در کسوت معاونت گردشگری از برجام باشیم به‌گونه‌ای که درحالی که ایران تا پیش از سال 92  از لحاظ شاخص رقابت‌پذیری گردشگری و سفر حتی در بین 141 کشور دنیا نبود، در سال 95 به رتبه 93 دنیا صعود کرد. 

پس از توافق هسته‌ای برجام و افزایش چشمگیر سفر گردشگران به ایران محاسبات نشان‌ می‌دهد، که با ورود هر گردشگری حدود 1200 دلار درآمد ارزی نصیب کشور می‌شود که این رقم معادل فروش 30 بشکه نفت است.

همچنین اصلاح آئین‌نامه راهنمایان گردشگری بعد از 40 سال، اصلاح ضوابط و استاندارد درجه‌بندی هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌ها بعد از بیش از 3 دهه، تهیه و ابلاغ منشور رعایت حقوق گردشگران توسط دفاتر مسافرتی، راه‌اندازی همیار گردشگر با همکاری معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش با هدف توسعه فرهنگ سفر و گردشگری بصورت پایه‌ای، برگزاری 8 جشنواره کشوری سفره ایرانی - فرهنگ گردشگری، تهیه لیست 500 روستای منتخب گردشگری، جذب و توزیع بیش از 54 میلیارد تومان وام صندوق کار آفرینی امید برای بوم‌گردی‌ها و تهیه و ابلاغ دستورالعمل اجرایی تشکل‌های گردشگری ماده 25 از دیگر اقدامات شاخص مرتضی رحمانی موحد در دوره معاونت گردشگری 4 ساله‌اش محسوب می‌شود. 

اصلاح آئین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخگذاری تاسیسات گردشگری از سوی دولت در سال 94، تهیه و ابلاغ دستورالعمل اجرایی خانه مسافر، راه‌اندازی سایت اطلاع رسانی و رزرواسیون خانه مسافر با همکاری بخش خصوصی، تهیه و ابلاغ دستورالعمل برگزاری رویدادها و جشنواره های گردشگری، تنظیم تفاهم‌نامه همکاری گردشگری با بیش از 15 دستگاه و نهاد دولتی و انقلابی، آماده‌کردن مصوبه توسعه گردشگری دریایی برای ارائه به دولت، برگزاری بیش از 54 دوره آموزشی برای توانمند سازی بیش از 25000 فعال گردشگری، اجرای موفق 94درصدی پروژه های گردشگری اقتصاد مقاومتی در سال 95 و ساماندهی گردشگری سلامت با تشکیل شورای راهبری و تعمیق همکاری‌های بین دستگاهی نیز از دیگر اقدامات معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی در 4 ساله اخیر به مدیریت رحمانی‌موحد در عرصه گردشگری داخلی و رشد صنعت گردشگری ایران است.

آمار صدور پروانه بهره‌برداری برای دفاتر خدمات مسافرتی نیز نشان‌دهنده این است که 24 % صدور پروانه بهره‌برداری برای دفاتر خدمات مسافرتی بعد از انقلاب اسلامی، در دولت یازدهم  صادر شده و به‌عبارتی در دولت تدبیر و امید معادل یک چهارم دولت‌های بعد از انقلاب پروانه بهره‌برداری صادر شده است. این آمار به‌نوعی گویای بستر‌سازی دولت برای توسعه گردشگری و ایجاد امید به توسعه این صنعت در بین علاقه‌مندان بوده و نشان دهنده تدبیر صحیح دولت در راستای حرکت در مسیر اسناد بالادستی و سیاست های کلی نظام است.

اما رحمانی‌موحد در زمینه رشد صنعت گردشگری در برنامه ششم توسعه نیز نقش پررنگی ایفا کرد به‌گونه‌ای که می‌توان از مستثنی‌کردن فعالیت تاسیسات گردشگری از قانون نظام صنفی در قانون برنامه ششم، قانونی‌کردن تفویض امور اجرایی و تصدی‌گری به تشکل‌های گردشگری در برنامه ششم و الزام دستگاه‌های دولتی  در تهیه و اجرای طرح‌های تولیدی و خدماتی با پیوست گردشگری در قانون برنامه ششم به‌عنوان مهم‌ترین نکات برنامه ششم توسعه کشور در عرصه رشد صنعت گردشگری نام برد.

انتهای پیام/