به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، علی تیموری با بیان اینکه در اختیار قرار دادن قرق‌های اختصاصی به عنوان یکی از شاخص‌ترین الگوهای بهره‌گیری از ظرفیت‌های غیردولتی در حوزه محیط زیست طبیعی و به‌طور مشخص، حفاظت از حیات وحش مطرح است، گفت: به همین دلیل اجرای قرق‌های اختصاصی در ایران پس از طی روند بررسی‌های تخصصی، کارشناسی، حقوقی و اداری، اخذ تاییدیه‌های قانونی از مراجع ذیربط همچنین تصویب نهایی در شورای عالی حفاظت محیط زیست به صورت رسمی از سال ۱۳۹۵ آغاز شد.
تیموری افزود: برای نخستین بار در سال ۱۳۹۵ مجوز رسمی فعالیت پنج ساله سه قرق اختصاصی در استان های یزد و کرمان به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شد. پس از آن در سال ۱۳۹۶ نیز برای صدور مجوز فعالیت دو قرق اختصاصی دیگر در استان‌های یزد و سمنان پیگیری‌هایی صورت گرفت که در پی آن مجوز قرق یزد صادر شد و مجوز قرق سمنان نیز در حال طی مراحل نهایی واگذاری است.
وی در خصوص اقدام‌های صورت گرفته برای شکل گیری قرق‌های اختصاصی در کشور اظهار کرد: برگزاری نشست‌های تخصصی با مشارکت متخصصان، اساتید دانشگاه، کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و سایر دستگاه‌های اداری، متقاضیان ایجاد قرق اختصاصی و علاقه‌مندان به حفاظت از حیات وحش، برگزاری جلسات فنی و اداری متعدد با دستگاه‌های مسئول بویژه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و شورای عالی جنگل، برگزاری کارگاه‌های آموزشی با استفاده از اساتید داخلی و خارجی، اجرای برنامه‌های آموزشی برای مدیران قرق‌های اختصاصی و قرق‌بان‌ها، سرشماری منظم و ضابطه‌مند حیات وحش در محدوده قرق‌های اختصاصی تصویب شده برخی از اقدام‌های صورت گرفته در این زمینه است.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: تنظیم و ابلاغ دستورالعمل نحوه واگذاری قرق‌های اختصاصی، راه‌اندازی کمیته فنی قرق‌های اختصاصی با مشارکت نمایندگان حوزه‌های تخصصی ذیربط بر اساس ضوابط مندرج در دستورالعمل ابلاغی، برگزاری جلسات و ابلاغ تصمیم‌های اتخاذ شده به استان‌ها، تعیین سهمیه‌های شکار در قرق‌های اختصاصی در سال ۹۵ پس از بررسی‌های همه جانبه کارشناسی در کمیته فنی و ابلاغ آن به استان‌های یزد و کرمان و اجرای موفق و بدون حاشیه برنامه شکار در سه قرق اختصاصی طی همان سال نیز در همین راستا صورت پذیرفت.
به گفته تیموری، ابلاغ لزوم تشکیل کمیته نظارت بر قرق‌های اختصاصی در استان‌های دارای قرق اختصاصی به اداره کل استان، تهیه شرح خدمات نحوه تهیه طرح‌های توجیهی و حفاظتی درخواست قرق اختصاصی، تعیین و ابلاغ راهبرد تبدیل مناطق شکار ممنوع که شرایط و قابلیت ارتقای سطح به مناطق چهارگانه را دارا نیستند به قرق‌های اختصاصی با هدف استفاده از ظرفیت‌های غیردولتی در توسعه امر حفاظت از حیات وحش و سوق دادن امکانات حفاظتی در استان‌ها از اینگونه مناطق به مناطق چهارگانه تحت مدیریت برخی دیگر از مهم ترین اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.
رشد چشمگیر جمعیت حیات وحش در محدوده قرق های اختصاصی
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست به مهم‌ترین ویژگی‌های قرق‌های اختصاصی دارای پروانه فعالیت در سال‌های ۹۵ و ۹۶ اشاره و اظهارکرد: فعالیت داوطلبانه حفاظتی در محدوده این قرق‌ها از چند سال پیش توسط متقاضیان آغاز شده بود و با استفاده از الگوهایی همچون همیاری محیط زیست، شناسایی متخلفان و اطلاع‌رسانی تخلفات به ماموران اجرایی سازمان صورت می گرفت.
وی ادامه داد: بازسازی و مرمت منابع آبی و آبشخورها، ساخت و کارگذاری منبع آب و آبرسانی به آن‌ها با نظارت اداره کل محیط زیست استان، مشارکت و همکاری در اقداماتی از جمله خریداری و نصب دوربین‌های تله‌ای، به کارگیری نیروهای اجرایی و برگزاری گشت‌های مستمر در مناطق، همکاری و مشارکت در سرشماری‌های حیات وحش محدوده‌های مورد نظر از دیگر ویژگی‌های مناطق معرفی شده به عنوان قرق اختصاصی است که به دلیل همین اقدام‌ها و به گواهی گزارش‌های ادارات کل استان‌های یزد و کرمان، رشد چشمگیر جمعیت حیات وحش در این مناطق نسبت به سنوات قبل محقق شد.
مردم بومی متقاضیان اصلی مدیریت قرق‌های اختصاصی
تیموری در خصوص متقاضیان مدیریت قرق های اختصاصی، گفت: این متقاضیان و سرمایه‌گذاران اغلب از اهالی بومی منطقه و علاقه‌مندان به محیط زیست و حیات وحش هستند. این امر از یک سو موجب همراهی و همکاری جوامع بومی و محلی منطقه در مسیر حفاظت از حیات وحش و شکل گیری قرق اختصاصی شد و از سوی دیگر باعث شد تا تعداد قابل ملاحظه‌ای از شکارچیان به امر حفاظت از حیات وحش و همکاری در اجرای برنامه‌های حفاظتی در این محدوه ها روی آورند و به‌صورت خودجوش و داوطلبانه، تجربیات و دانش بومی و سنتی خود را از شکار بی رویه به سمت حفاظت و حمایت از حیات وحش سوق دهند.
قرق منصورآباد رفسنجان نمونه‌ای از تلاش شکارچیان برای احیای مجدد جمعیت گونه ها
به گفته مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، شاخص‌ترین مصداق این امر را می توان در قرق منصورآباد رفسنجان مشاهده کرد که بیش از ۱۵۰ شکارچی بومی منطقه با تشکیل گروهی به نام گروه دوستداران طبیعت رفسنجان و افزایش اعضای این گروه به ۴۰۰ نفر، شکار در محدوده مذکور را کنار گذاشته‌اند و با اجرای برنامه‌های حفاظتی زمینه رشد چشمگیر و احیای مجدد جمعیت قوچ و میش در منطقه منصورآباد را فراهم ساختند.
وی افزود: نیروهای اجرایی یا قرق بان‌هایی که در این قرق‌ها به کار گرفته شدند همگی از جوانان و علاقه‌مندان بومی منطقه هستند که این امر علاوه بر منافع اقتصادی برای جوامع محروم منطقه، ضمانتی برای موفقیت اجرای برنامه‌های حفاظتی در محدوده قرق‌های اختصاصی است.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: سرشماری‌های صورت گرفته به ویژه سرشماری‌های رسمی که با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست در سال گذشته و سال جاری در قرق های اختصاصی انجام شد، حاکی از رشد قابل توجه جمعیت حیات وحش در این مناطق و در واقع موفقیت برنامه‌های حفاظتی اجرا شده توسط قرق‌داران است.
رشد ۲۵ درصدی جمعیت کل، بز، قوچ و میش در قرق‌های اختصاصی مهریز و رفسنجان طی یک سال
تیموری ادامه داد: تحلیل نتایج سرشماری سال ۹۶ در قرق‌های اختصاصی علی آباد چهل گزی مهریز و منصورآباد رفسنجان که طی روزهای اخیر و با حضور و نظارت مستقیم نمایندگان اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید انجام شد و مقایسه آن با نتایج سرشماری سال ۹۵ بیانگر رشد بیش از ۲۵ درصدی جمعیت گونه‌های کل، بز، قوچ و میش در این قرق‌ها در شش ماهه نخست سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ است.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری این موضوع که کاهش بارندگی و خشکسالی مشهود از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر رشد جمعیت حیات وحش است، خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی افزایش جمعیت گونه‌ها از اهمیتی دو چندان برخوردار است.
وی در ادامه گفت: در کنار قرق‌های اختصاصی، یکی دیگر از راهبردها و استراتژی‌های حمایت از حیات وحش که در دستور کار اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید قرار گرفت، بهره‌برداری پایدار، توسعه مشاغل سبز و کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع بومی و محلی از طریق طرح‌های تکثیر و پرورش است.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: متقاضیان در قالب این طرح، گونه‌های قابل شکار و صید را در شرایط محصور و قابل کنترل تکثیر می‌کنند تا علاقه‌مندان با پرداخت هزینه، نسبت به شکار آن‌ها بر اساس میزان ظرفیت گونه و هماهنگی اداره کل محیط زیست استان‌ها اقدام کنند.
کرمان میزبان نخستین مرکز بهره‌بردار پایدار از مرکز تکثیر و پرورش گونه‌های چهارپا در کشور
تیموری خاطرنشان کرد: نخستین مرکز تکثیر و پرورش که منجر به شکار گونه‌های چهارپا در کشور شد و سرمایه آن توسط بخش خصوصی تامین شده است، سال ۱۳۹۵ در منطقه سیرجان استان کرمان با صدور مجوز شکار فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به نقش این گونه مراکز در زمینه‌سازی برای اشتغال و توانمندسازی جوامع محروم منطقه در کنار ایجاد فرصت های جدید برای شکار اظهارکرد: به همین دلیل بخشی از فشار شکار از دوش مناطق و زیستگاه‌های طبیعی برداشته و امکان بیشتری برای حمایت و حفاظت از حیات وحش در این زیستگاه ها فراهم می شود.اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید راهکار توسعه قرق های اختصاصی و همچنین طرح های تکثیر و پرورش همراه با بهره‌برداری پایدار از این گونه‌ها را با قوت پیگیری می‌کند و از همه علاقه‌مندان به حیات وحش و جاذبه های طبیعی دعوت می‌کند تا در این زمینه سرمایه گذاری کنند.
طبیعت‌گردی و گردشگری پایدار از جاذبه‌های قرق های اختصاصی
تیموری تاکید کرد: علاوه بر شکار، فعالیت هایی همچون طبیعت گردی و گردشگری پایدار از دیگر جاذبه‌هایی است که می تواند مورد توجه مدیران قرق های اختصاصی قرار گیرد.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست افزود: اگر چه کمتر از یک سال از آغاز فعالیت رسمی قرق‌های اختصاصی و مراکز تکثیر و پرورش واجد شرایط در کشور می گذرد اما ارزیابی بازخوردهای حاصله نشان می دهد که برگشت سرمایه در این حوزه بسیار مطلوب بوده است و انگیزه اقتصادی لازم برای مشارکت علاقه‌مندان در این عرصه وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد:مهم‌ترین بازخورد و دستاورد حاصل از فعالیت این مراکز، توسعه حفاظت از حیات وحش، افزایش جمعیت گونه‌های جانوری و احیای جمعیت گونه‌های جانوری وحشی در زیستگاه‌های طبیعی بوده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام) تیموری در پایان گفت: در حال حاضر بیش از ۱۰ مجموعه در استان های مختلف آمادگی دارند تا با مشخص شدن محدوده آن‌ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست همچنین انجام هماهنگی‌های لازم با سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری سپس اخذ مصوبه شورای عالی محیط زیست به عنوان قرق‌های اختصاصی فعالیت خود را آغاز کنند.