پازوکی: نباید با روش قبل از انقلاب صنعتی جامعه مدرن را اداره کنیم/استارت آپ ها ثابت کردند استفاده از تکنولوژی اطلاعات می تواند کاهش قیمت ایجاد کند

 به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، این گفته ها درحالی مطرح است که این روزها اتفاقی تازه در شهر افتاده است . دو استارت آپ،  کاری درشهر انجام داده اند که می تواند از نگاه دولتمردان و اقتصادانان مورد توجه قرار گیرد. این دو استارت آپ نه تنها با استفاده از علم تکنولوژی و ارتباطات قیمت کرایه های خودرو را در فضای حرفه ای خود پایین آورده که موجب شده اند مسافرکش های شهری دیگر نیز برای اینکه بازار کار  را از دست ندهند قیمت ها را از آسمان به زمین برسانند و این یعنی همان حرکت به سمت دولت الکترونیک ، دولتی که اگر ایجاد شود شواهد  نشان می دهد  می شود اوضاع نابسامان اقتصادی به سامان شود. دراین خصوص با مهدی  پازوکی -دکترای اقتصاد بین الملل که در بخشی از پرونده حرفه ای خود مدیر کل مرکز مدارک اقتصاد، اجتماعی و انتشارات سازمان بودجه و کارشناس برنامه ریزی کشوری و مشاور اقتصادی معاونت زیربنایی سازمان برنامه و بودجه کشور را دارد به گفت وگو نشستیم ، وی  با تاکید براینکه جهان مدرن را اندیشه های مدرن اداره می کنند نه ابزارهای مدرن و استفاده از علم تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات  می تواند درتمام بخش های کشور اجرایی شود چنین گفت که در ادامه می توانید بخوانید.

*تاکنون آگاهان علم اقتصاد مدعی بودند اقتصاد ایران را در بهترین شرایط تنها می توان به تعادل و ثبات قیمت رساند ولی کاهش قیمت به زودی  امکان پذیر نیست ولی با شروع به کار استارت آپ ها به نظر می رسد،  با روش آنها نه تنها می توان کاهش قیمت ایجاد کرد که کاهش بیکاری نیز میسر است ،اعتقاد شما در مورد این نظر چیست؟

_بحث درستی را مطرح کردید . مشکل جوامعی مثل جامعه ما این است که می خواهند با مدیریت سنتی یک جامعه صنعتی را اداره کنند، این امکان پذیرنیست ، دچار پارادوکس می شوند. جهان مدرن را اندیشه های مدرن اداره می کنند نه ابزارهای مدرن . ما نمی توانیم با روش های اداری دوران  قبل از انقلاب صنعتی، یک جامعه صنعتی و مدرن را اداره کنیم، دچار مشکل می شویم .  امروز از تکنولوژی اطلاعات اگر در زندگی اجتماعی ، اقتصادی ،  فرهنگیمان استفاده کنیم، هم هزینه ها پایین می آید و هم درآمدهای آن بنگاه افزایش پیدا می کند، اشکال ما این است که نمی خواهیم دنیا مدرن را خوب بشناسیم.

همین  استارت آپ هایی که مطرح کردید ، با ورودشان به چرخه اقتصادی ، اعتراض ها بلند شد، خیلی ها سعی کردند ، مانع ادامه فعالیت  آنها شوند ، درنهایت هم این استارت آپ ها مجبور شدند خود را به نهادی  متصل کنند تا بقایشان از بین نرود. علم اقتصاد ، علم انتخاب است، یعنی ما اگرانتخاب را ازمصرف کننده بگیریم  تمام اصول علم اقتصاد فرو می ریزد.

در جامعه ای که انتخاب وجود نداشته باشد و مصرف کننده قدرت انتخابش محدود باشد ، درجامعه ای که  انحصار وجود داشته باشد قطعا در آن  کارایی وجود ندارد. نمونه آن در اقتصاد های بلوک شرق دیده شد ، بعد از هفتاد سال فروپاشی و عقب ماندگی ایجاد شد ، چرا؟ برای اینکه می خواستند دستوری، اقتصاد را اداره کنند.

اقتصاد  اصولی دارد ، یکی از اولین اصول یک جامعه اقتصادی که من اسمش را اقتصاد بازار می نامم در واقع رقابت است . یعنی اگر رقابت در اقتصادی وجود نداشته باشد و انحصار به وجود بیاید وشفافیت در جامعه وجود نداشته باشد، فضای کسب و کار برای بنگاه های اقتصادی نخواهد داشت . بنابراین  ایجاد شفافیت در اقتصاد ، ایجاد رقابت بین بنگاه های اقتصادی و از بین بردن هر گونه انحصار ،درواقع فضا را مناسب برای تولید بنگاه های اقتصادی می کند واین تنها در بخش اقتصاد نیست . در یک جامعه بسته که قدرت انتخاب مصرف کننده محدود است ، رانت به وجود می آید. به همین دلیل بنده به شدت طرفدار این هستم که  فضای اقتصادی ایران باید شفاف باشد .اینجا است که اقتصاد به اجتماع و جامعه شناسی و فرهنگ ،ارتباط تنگاتنگ پیدا می کند . برگردم به پاسخ مستقیم سوال شما و اینکه مطرح کردید آیا ما نمی توانیم هزینه ها را پایین بیاوریم؟ قطعا می توانیم. با یک مثال ساده بگویم ، امروز شما می روید میدان بزرگ تره بار در جنوب تهران ،هلو درجه یک را می خرید کیلویی 3 هزار تومان ، همین هلو را در محله میرداماد به شما هفت هزار تومان می دهند ، درفرمانیه 9000 تومان ،حتی در زعفرانیه امکان دارد دوازده هزار  تومان هم قیمت بگذارند. اینها رانتی است که مصرف کننده پرداخت می کند. باغ دار ما محصول درجه یک خود را کیلویی 2000 تومان ارائه می دهد  این محصول وقتی به من مصرف کننده در تهران می رسد  6000 تومان می شود ، یعنی چهار هزار تومان تفاوت قیمت ایجاد می شود .چرا؟ بخاطر اینکه، سیستم توضیح ما همچنان سنتی است. ماامروز می توانیم از استارت آپ ها در توزیع  کالاهایمان  استفاده کنیم. اگر بتوانیم از تکنولوژی اطلاعات در سیستم توزیع هایمان استفاده کنیم ، بسیاری از مشکلات حل می شود. دولت الکترونیک که می گوییم همین است . سیستم مالیاتی ما هنوز سنتی است ، چرا فرار مالیاتی در ایران تا این حد بالا است ؟ در حال حاضر نسبت مالیات به تولید ناخالص ملی که یک شاخص بین المللی است در ایران حدود هفت و نیم درصد است ، درحالی که همین نسبت در کشور ترکیه که همسایه ما است حدود بیست درصد است. این یعنی چی ؟ یعنی فرار مالیاتی وجود دارد . مردم اگر به دولت مالیات می دهند از دولت خدمات هم می خواهند در نتیجه جامعه مدنی شکل می گیرد ، حقوق شهروندی شکل می گیرد. بنابر این مشکل ما روش های سنتی است . روش سنتی باید کنار گذاشته شود. در دنیا مدرن، بالای هفتاد درصد سرمایه گذاری امروز، در تکنولوژی است ، یعنی در تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات است.اگر خواهان پیشرفت و توسعه هستیم و اگر تمایل داریم که مشکل بیکاری را حل کنیم باید به بخش ارتباطات و اطلاعات توجه خاص و ویژه داشته باشیم.

بسیاری از فضاهای مجازی درایران فیلتر است ، مثل یوتیوپ ، درحالیکه ما باید اخلاق اجتماعی را رشد دهیم تا از تکنولوژی ارتباطات عقب نمانیم. به عنوان یک اقتصاد دان عاجزانه از وزارت ارتباطات خواهانم که یوتیوپ را آزاد کنند این به نفع منافع ملی ماست. به  نفع آموزش ما است . الان در ایران به جای اینکه از تکنولوژی ارتباطات درست استفاده کنیم  و سطح  آموزش را بالا ببریم  ، آمدیم دانشگاه های خصوصی ایجاد کرده ایم که مدارک کیلویی می دهند. فرد در این کلاس ها، تنها حضور فیزیکی دارد و بدون اینکه علم کافی کسب کند مدرکی را دریافت می کند که هیچ حاصلی ندارد ،درنتیجه آمار بیکاران با مدرک ما فوق العاده افزایش پیدا کرده است. قطعا اگر از تکنولوژی ارتباطات استفاده کنیم  که نمونه آنها را شما بیان کردید ، همین استارت آپ ها نشان دادند که استفاده درست از ارتباطات و تکنولوژی در دنیای امروزی هم برای فرد سود آور است هم راننده و هم مصرف کنندگان و این نشانگر این است که ظرفیت هایی وجود دارد .

*جداازاستفاده از علم ارتباطات واطلاعات در فضای خدماتی ، برای کاهش قیمت ها وبهبود شرایط اقتصادی از تکنولوژی استارت آپ ها در چه بخش های دیگر می توان استفاده کرد ؟ و اصلا می توانیم راه حل کاهش قیمت ها و رفع مشکلات اقتصادی را با این روش نزدیک بدانیم؟

_در اقتصاد وقتی مبادله اطلاعات صورت می گیرد هزینه مبادله کاهش می یابد . این کمک به شفاف شدن می کند ، از رانت ها اقتصادی جلوگیری کرده  و کمک می کند فساد اقتصادی شکل نگیرد ،اگر می خواهیم با فساد مبارزه کنیم  و خواهان تحولات اجتماعی وفرهنگی مثبت هستیم  قطعا باید به سمت تکنولوژی اطلاعات برویم . در پاسخ به سوال شماباید بگویم، ما در همه بخش های جامعه می توانیم از این روش تکنولوژی استفاده کنیم.

مثال می زنم ، چرا صنعت اتومبیل سازی ما عقب مانده است ؟ وقتی حمایت از بچه خودمان را  حساب شده ، براساس علم و منطق انجام ندهیم بچه در تربیت دچار مشکل می شود ، این را روانشناسان تاکید دارند. همین داستان در صنعت هم وجود دارد ، یعنی وقتی ما تعرفه برای واردات اتومبیل خارجی وضع می کنیم و قمیتش گران می شود و مصرف کننده به سمت تولید داخلی کشیده می شود، تولید داخلی هم باید درمدت ده سال خودش را به استانداردهای جهانی برساند ،باید از روش نوین تکنولوژی استفاده کند ، اگر به روش سنتی پیش برود عقب مانده می ماند.  همین الان ، سال ها است ما صنعت اتومبیل خودمان راسعی می کنیم حمایت  کنیم ولی اتومبیل های ایرانی نمی توانند در استاندارجهانی بازار های صادراتی را به دست بیاورند،چرا نمی توانند؟ چون تکنولوژی ما پایین تراست ، چون ما به ضرر مصرف کننده داخلی انحصار ایجاد کرده ایم . اگر همین الان مثلا تعرفه را از ماشین تویوتا بردارند هیچ کسی درایران هیچ کدام از نمونه های تولیدی ایران خودرو و سایپا را نخواهد خرید. ما باید از تکنولوژی استفاده کنیم ، اقتصاد ایران متاسفانه بخاطرتحریم ها بیش از 20 سال از تکنولوژی جهانی عقب است واگر خواهان پیشرفت هستیم راهی نداریم جز اینکه به سمت استفاده بهینه از تکنولوژی برویم.