به گزارش گروه اجتماعی برنا ، در چند سال اخیر عطاری ها عملا به مرکز ثابت فروش مواد صنعتی تبدیل شده اند. اگر تا چند سال پیش عطاری ها بیشتر داروهای گیاهی می فروختند و انواع و اقسام جوشنده و دم نوش و ... اما حالا بیشتر تمرکزشان به فروش قرصها و شربتهایی مثل متادون و ترامادول است.
درواقع از زمانی که مواد مخدر صنعتی، جای مواد سنتی را گرفته اند، هر کدام از این عطاری ها به نوعی به ساقی ثابت و دردسترس معتادان بدل شده است و به راحتی هر چه تمامتر مواد مورد نظر خود را تهیه می کنند.
اما چه فرایندی منجر به این وضعیت شده است؟ شاید یکی از دلایل مهم این باشد که برای ترک در کمپ های اعتیاد، متادون تجویز میکنند و به خاطر عدم نظارت دقیق، فرد معتاد متادون می شود و وقتی از کمپ خارج می شود به جای مواد سنتی مثل تریاک و ... رو به متادون می آورد و عطاریها هم مثل نقل و نبات،متادون میفروشند. به این ترتیب کمپ ها انگار فقط مواد معتاد را تغییر میدهند و به نوعی کار او را راحت تر می کنند.
در این راستا خبرنگار برنا به سراغ یکی از عطاری های شلوغ می رود و فروشنده بدون هیچ امتناعی از تعداد زیاد مراجعان در روز اشاره می کند: «یکی از علت هایی که تعداد عطاریها زیاد شده همین خرید و فروش متادون است. در چند سال اخیر قرص ها ، جای مواد را گرفته و یکی از جاهایی که می توان این قرص ها و شربت ها مثل متادون و ترامادول را تهیه کرد همین عطاری ها است. البته اداره اماکن بارها به عطاری ها مراجعه می کند و کسانی که از این داروها می فروشند را هم جریمه می کند و اگر تکرار شد عطاری را پلمب می کند و پروانه کسب را از او می گیرد.»
یکی از مراجعان این عطاری نیز در این باره می گوید: «مشخص است که وقتی معتاد از کمپ خارج شود و زندگی اش هیچ تغییری نکرده باشد و هم چنان بیکار و بی پول است، دوباره سراغ مواد می رود. خود من سه بار تا حالا در چند سال اخیر کمپ رفته ام! و هیچ تاثیری نداشته است. معمولا ابتدا معتادان را به تخت می بندند و بعد سم زدایی می کند و بعد درمان با متادون شروع می شود. اما طبیعی است که این متادون جایگزین مواد دیگر می شود.مثلا من قبل از رفتن به کمپ تریاک و شیره تریاک مصرف می کردم اما بعد از آن مصرف زیاد متادون دارم و به صورت شربت استفاده می کنم. خیلی از دوستانم هم که به کمپ ها رفته اند هنوز مصرف می کنند و به نظرم کمپ شبیه زندان می ماند. بارها شده زندانی که از زنداین آزاد می شود دوباره رو به خلاف می آورد چون بستر لازم برای زندگی بدون خلاف برایش مهیا نیست.»
در چند ماه اخیر، بحث توزیع مواد مخدر از نوعی دولتی ،سر زبان ها افتاد. به این شکل که مثلا تریاک را مراکز دولتی و مجاز به معتادان تحویل دهند. کارشناسانی که این شیوه را طراحی کرده اند از مبارزه با قاچاق مواد حرف می زنند.
سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس می گوید: «با موافقت تمامی مراجع تصمیم‌گیرنده، پیشنهاد توزیع موادمخدر دولتی با هدف انقطاع رابطه معتادان و قاچاقچیان در کمیسیون قضائی و مجلس تصویب شده است.درواقع این موادمخدر شامل همان متادون و موادی رقیق‌تر از موادمخدر پیشین میشود و اختیار تصمیم‌گیری درباره آن هم برعهده آیین‌نامه‌ای است که قرار است، توسط وزارت دادگستری و سازمان مبارزه با موادمخدر به‌صورت مشترک تهیه شود و پس از تصویب هیأت وزیران امکان اجرایی‌شدن خواهد یافت.»
از طرفی دیگر رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره اینکه کدام ماده مخدر مشمول این طرح می شود می گوید: «براساس آخرین آمارها حدود 60 درصد از مصرف کنندگان کشور تریاک و مشتقات آن را مصرف میکنند و در این طرح نیز فقط بر آزادسازی "تریاک" اشاره شده است.»
او در پاسخ به این انتقاد که ممکن است تریاک نیز به وضعیت متادون دچار شود، می گوید: «متادون درمانی هم در راستای مدیریت مصرف مواد مخدر اعمال میشود و دنیا نیز این روش را در پیش گرفته است اما متاسفانه در کشور ما به دلیل عدم نظارت دقیق قسمتی از آن قاچاق میشود که اگر این موضوع از همین الان کنترل نشود سیستم شبه مافیایی به خود خواهد گرفت، به این ترتیب باید یک سیستم نظارتی قوی در کشور وجود داشته باشد تا بر اجرای سیاست‌ها نظارت کند.»
در واقع به این شیوه صرفا معتاد به جای گرفتن مواد از ساقی ،از مراکز مجاز موادش را تامین می کند! تا خیالش راحت باشد که نه دستگیر می شود و نه هیچ وقت لنگ مواد می ماند. اما اگر به جاهایی مثل کمپ ها و چنین طرح های دولتی، این انتقادها وارد است،کلینیک های درمان معتاد چه کیفیتی دارند؟ یکی از روان شناسان که کلینیک درمان اعتیاد دارد در این باره می گوید : «تفاوت ما با کمپ های ترک اعتیاد به شیوه درمان مربوط می شود که به آن درمان نگهدارنده می گویند. معمولا به دو روش این درمان صورت می گیرد. یا روش اقامت کوتاه مدت است که به آن tc می گویند یا روش سرپایی که کلینیک ما از این روش استفاده می کند.یعنی روش mmt. بیمار در روش mmt بدون احساس درد و خماری و بستری شدن با درمان دارویی و مشاوره و کمک های مددکارانه از همان روز اول می تواند سر کارش برود و به زندگی اش برسد و دیگر با ساقی و دایره دوستان پرخطر و مواد پر از اضافات خطرناک از قبیل سرب سرو کار نداشته باشد و با یاد گیری مهارت های زندگی در جلسات گروه درمانی و خانواده درمانی، سبک زندگی اش را تغییر بدهد که این مهم در طول بازه زمانی طولانی مدت مقدور می شود.»
وی درباره چگونگی بستری شدن معتادان می گوید :
«یا خود فرد داوطلب میشود و به ما مراجعه می کند و یا خانواده ها. در واقع بیمار به ما مراجعه می کند و نه ما به بیمار. مثل کمپ نیست که در برخی موارد به زور و با خشونت معتاد را می برند و بستری می کنند.در واقع اولین شرط ترک اعتیاد، اراده و انگیزه خود معتاد است نه اینکه به او تحمیل شود. در کلینیک در اغلب موارد، معتاد با رضایت خود و خانواده بستری می شود. فعلا که استقبال از این کلینیکها خوب بوده چرا که خروجی های مطلوبی هم داشته ایم که فرد بعد از مصرف داروهای مد نظر ما به مسیر اصلی زندگی اش بازگشته و می توان به عنوان یک سند زنده از کارآمدی روش های علمی و جهانی به آنها نگاه کرد. البته متاسفانه برخی از مردم فکر می کنند مراکز mmt مراکز ترک اعتیاد است، در صورتی که این مراکز برای کاهش آسیب جسمی و روحی بیمار و قطع ارتباط معتاد با فروشنده مواد و کمک به تصمیم برای ترک دائم ایجاد شده است و بعد از درمان با متادون یا داروهای یدگر، معتاد می تواند از روش های دیگر برای بهبود و پاکی کامل استفاده کند که یکی از بهترین روش ها گروه های NA و کنگره 60 هستند.»
نتیجه این توضیحات می تواند این باشد که در کلینیک ها به شیوه علمی معتاد را درمان می کنند،اما نوع دارو با کمپ یکی است.پس در این کلینیک هم فرد بعد از درمان باز هم می تواند معتاد متادون شود. بنابراین سوال مهم همچنان سر جایش باقی است. کمپ ها و کلینیک ها و مراکز عامل تریاک صرفا برای پاک کردن صورت مسئله فعالیت می کنند و مواد صنعتی را جایگزین مواد سنتی می کنند و در این میان زندگی فرد معتاد و سلامت و بهبودی اش محلی از اعراب ندارد.