به گزارش خبرگزاری برنا ؛ لیست زیر، شامل ۲۷ فیلم معنوی ساخته شده در طول تاریخ سینماست. با توجه به تعداد بالای فیلمهای سینمایی، بدیهی است که این لیست می‌توانست بسی طولانی‌تر از لیست کنونی باشد. از این رو سعی شده است بهترین آنها انتخاب شود. منظور از معنویت، زندگی توأم با امن و آرامش است[۱]. در تهیه و معرفی این لیست، وقتی گفته می‌شود فیلمی معنوی است مُراد این است که آن فیلم جلوهگر اخلاق و بهروزی و ارزشمندی زندگی است.
The Truman show 1998
نمایش ترومن زندگی شخصیتی به نام ترومن است که با پنج هزار دوربین رصد می‌شود و زندگی‌اش با پخش مستقیم بر صفحه تلویزیون مخاطبانش به‌صورت ۲۴ ساعته و نامنقطع به‌تصویر کشیده می‌شود. بینندگان، همهی حرکاتش را دنبال می‌کنند و بر هر آنچه که او انجام می‌دهد ناظرند اما ترومن حتی فکرش را هم نمی‌کند که اعمالش توسط میلیون‌ها بیننده رصد می‌شود. جیم کری در نقش ترومن ایفای نقش می‌کند. این فیلم علاوه بر فلسفی بودن، فیلمی معنوی به شمار می آید. ترومن(جیم کری) با وجود تمام مصاعبی که در جریان فیلم داشت هرگز از شادی و شوخ طبعی خودش دست برنداشت.
اگر عقلانیت، چگونگی زندگی ما را سامان میبخشد و معنویت با چرایی زندگی ما سر و کار داشته باشد؛ ترومن در پی یافتن چرایی زندگی‌اش به نقطهی بن بست رسید.
Dancer in the dark 2000
این فیلم داستان زندگی رقصندهای است که به خاطر شرایط سخت بینایی اش با مشکلاتی روبه رو می‌شود و غیر از مشکل بینایی او در پی داستان با مشکلات و ظلمهای دیگران رو به رو می شود. اگر بتوان این ادعا را پذیرفت که لحظات پیش از مرگ بهترین لحظاتی است که میزان استفامت و صداقت انسانها نسبت به زندگی را میتوان سنجید؛ شخصیت اصلی داستان حتی در لحظات نزدیک به مرگ شاد و رقصان بود و آن ترفند اپیکوریان یعنی تصور حوادث شیرین برای غلبه بر منفی بافی را به خوبی به کار بست. مظلومیت شخصیت داستان و در عین حال شکیبایی او بسیار شایسته ستایش است. این فیلم صحنههای دلخراشی از شیون و سوگ دارد.
City lights 1931
این فیلم، در فضای سینمای صامت، در نیمهی اول قرن بیستم اکران شده است که داستان آن، فداکاری قهرمانی(چارلی چاپلین) است که در قالب عشقی رومانتیک، بینایی را به معشوقهی گل فروشش بازمیگرداند. او برای آنکه معشوقهاش بیناییاش را بازیابد مرارتهای فراوانی را به جان خرید. موسیقی دل انگیز این فیلم در کنار مضمون عاشقانهی آن، این فیلم را در زمرهی برترین فیلمهای تاریخ سینما قرار داده است.
Spring, Summer, Autumn, Winter and Spring 2003
این فیلم ساختهی کارگردان خوب کرهای یعنی کیم کی دوک است. لوکیشن فیلمبرداری داخل و اطراف یک معبد بودایی است که در آن کارگردان سعی دارد، مخاطب را عمیقاً در سکوت و آرامش طبیعت فرو ببرد. شاگرد معبد در طی داستان با حوادثی رو به رو می‌شود. او معشوقهای داشت که تا زمانی که از معشوقه اش سرخورده نشده بود، هنوز به بیثباتی هستی پی نبرده بود اما در نهایت به آن آموزهی مهم بودا پی برد که جهان، جهان بیثباتیهاست. او همچنین از مرشد معبد آموخت که نباید از نرسیدن به خواستهها متعجب شد.
Into the Wild 2007
این فیلم، برگرفته از داستانی واقعی است که در آن زندگی فردی در آمریکا را به تصویر میکشد که از مدرنیسم به تنگ آمده است و علاقهای برای رسیدن به مطلوبات اجتماعی و زندگی متمولانه ندارد. او تحت تأثیر هنری دیوید ثورو و تولستوی در نهایت قید زندگی در جامعهی شهرنشینی مدرن آمریکا را میزند و به دامن طبیعت روی میآورد و به اندیشهی بدویت گرایی جامهی عمل می پوشاند. او آنقدر تحت تأثیر تفکر بدویت گرایی قرار میگیرد که تمام کارتهای اعتباری و پاسپورت خودش را دور میاندازد. بیتعلقی او وجه تحسین برانگیز شخصیت اصلی داستان است.
Detachment 2011
این فیلم، داستان زندگی معلمی(آدرین برودی) است که از افسردگی رنج میبرد و به عنوان معلم جانشین، در یکی از دبیرستانهای آمریکا مشغول به تدریس می‌شود. مواجههی این معلم با دانشآموزی که درصدد خودکشی است، بسیار دیدنی است. او در بیرون از مدرسه نیز با روسپی کم سن و سالی مواجه می‌شود که با تمام وجود به این روسپی مهر میورزد. او با وجود تمام مشکلات زندگی‌اش به تمام معنا نجیب است و هرگز دست از وظایف اخلاقی اش برنمیدارد.
The legend of 1900 (1998)
این فیلم داستان زندگی نوازندهای در کشتی است که در تمام زندگی جز به هنر موسیقی به چیز دیگری مشغول نشد و هرگز حاضر نشد که از دنیایی که در آن محصور بود به دنیای پر هیاهو پا بگذارد. او حتی در challange ی که با یکی از مدعیان مهم موسیقی جاز پیش آمد به قصد غلبه بر او ساز ننواخت. نوازندگیها و رقصهایی که در این فیلم در درون کشتی به تصویر کشیده می‌شود، بسیار دیدنی است.
The flowers of war 2011
این فیلم مربوط به جنگ میان ژاپن با چین در سال ۱۹۳۷ است که در آن روسپیها جانشان را برای نجات دادن زندگی دخترانی کم سن و سال قربانی می‌کنند. کریستین بیل نقش کشیش مسیحی فیلم را بازی می‌کند. او تلاشهای فراوانی برای حفظ حرمت کلیسا و زنان داخل آن می‌کند ولی با این حال کلیسا و مردم بیپناه داخل کلیسا بارها از سوی سربازان، مورد تهاجم قرار میگیرند.
The shawshank redemption 1994
این فیلم داستان زندگی دو فردی است که در یکی از زندانهای مخوف آمریکا به اسارت گرفته شدهاند. قهرمان داستان(تیم رابینز) در درون زندان بارها از سوی زندانیان و زندانبانان مورد تهاجم قرار میگیرد اما هرگز دست از ایستادگی برنمیدارد. سوای از تمام نقاط مثبتی که این فیلم از لحاظ هنری دارد دو درس معنوی در آن نهفته است و آن دو درس، درس شکیبایی و امید به زندگی است.
schindler’s list 1993
این فیلم داستان نجات یافتن گروهی از زندانیان و اسیران جنگ جهانی دوم است که با تلاش فراوانی توسط شخصیت اصلی داستان (لیام نسون) صورت میگیرد. تصاویر مشقت زندانیهایی که به طور خانوادگی به بند کشیده شدهاند، روح هر انسان دردمندی را میخلد. حسرت جانکاه شخصیت اصلی داستان از نجات ندادن تعداد بیشتری از انسانهای بیگناه، بسیار تأثربرانگیز است.
Life is beautiful 1997
این فیلم داستان فردی یهودی است که با وجود اسارتش هرگز تا آخرین ثانیه ای که زنده است دست از شوخ طبعی و خنده اش برنمیدارد. او با وجود جدایی از همسرش هرگز شکوهای نمی‌کند و همواره با شوخ طبعی و خندهرویی، فرزندش را شاد می‌کند و هرگز ذره ای از سختیهای اسارت، کمر او را خم نمی‌کند. این فیلم به تمام معنا نشانگر آن است که حتی در سختترین و جان فرساترین لحظات، آدمی میتواند زندگی را زیبا ببیند و زیبا جلوه دهد.
It’s a wonderful life 1946
این فیلم داستان کمک همگانی مردم به قهرمان داستان(جیمز استوارت) است که براثر اتفاقاتی، مشکلاتی در ادارهی امور برایش پدید میآید. این فیلم در مقایسهای فانتزی دو شخصیت اصلی داستان را رو به روی هم قرار می‌دهد. استعارهی فرشته و افتادن بال فرشته به عنوان استعارهای جالب در این فیلم به تصویر کشیده شده است. در این فیلم قهرمان داستان دائماً نیکخواه مردم است و مردم نیز بر اثر مشکلات پیش روی قهرمان داستان به او کمک می‌کنند. این کمک مردم به قهرمان داستان نشان‌ِگر ملاطفت دوسویهای است که فرد معنوی با هستی دارد.
Princess mononoke 1997
این انیمیشن زیبا علاوه بر داشتن فیلمنامهای خوب و استفاده از عناصر فانتزی، دو نکتهی بسیار عالی در آن وجود دارد. نخست آنکه کارگردان از دوقطبی کردن خیر و شر میپرهیزد و به صراحت در انیمیشن نشان داده می‌شود که موجودات همگی نقاط ضعف و قوتی دارند و هیچ کسی به طور کامل، سیاه یا سپید نیست و بنابراین نباید نسبت به هیچ کسی بیرحم محض بود و دوم آنکه وقتی روح جنگل مورد تهاجم گرفت، جواب سلاح و خشونت را با برگ و گُل داد. این رفتار، یادآور آن سخن عیسی مسیح است که می گوید: حتی دشمنان خودتان را نیز دوست بدارید!
UP 2009
این انیمیشن داستان زوج خوشبختی است که از جوانی تا ایام پیری عاشقانه همدیگر را دوست میدارند و رؤیای داشتن خانهای بر فراز یکی از بلندترین صخرههای جهان را دارند. این پیرمرد تلاش فراوانی می‌کند تا به این رؤیا برسد اما در نهایت به خاطر کمک به دیگری از رؤیای دیرینش دست میکشد. این انیمیشن، مشتمل بر عالیترین نکتهی اخلاقی است؛ برای کمک به انسان یا انسانها حتی باید از رؤیاهای خود گذشت. به تعبیر آندره ژید خوشبختی من در این است که در پی خوشبختی دیگران باشم.
Taste of cherry 1997
این فیلم شور زندگی را در قالب فردی که متمایل به خودکشی است، نشان می دهد؛ وقتی که شخصیت اصلی داستان که قصد شدیدی برای خودکشی دارد با مردی دهاتی مشرب همسفر می‌شود، پیرمرد دهاتی به او میفهماند که حتی خوردن یک گیلاس میتواند بهانه ای برای زندگی باشد و این اشاره، یادآور آن سخن نیچه است که می گوید: ((مرا میگویی که تاب آوردن زندگی دشوار است؛ پس غرور تو در صبحگاه و تسلیم تو در شامگاه از برای چیست؟[۲] ))
Peaceful warrior 2006
این فیلم داستان زندگی قهرمان ورزشیای است که بعد از تصادفی شدید با مرشدی معنوی مواجه می‌شود. این مرشد معنوی، ضعفهای این ورزشکار را به او متذکر می‌شود. عقدههایش را به او میشناساند. شیوهی تعلیم و تربیت این مرشد، حاوی نکات معنوی فراوان است.
Ikiru 1952
27 فیلم آرام بخش تاریخ سینما
این فیلم ساختهی کارگردان معروف، آکیرا کوروساوا است. داستان فیلم داستان زندگی شخصی پس از ابتلای به سرطان است که به دنبال کشف یا جعل معنای زندگی‌اش است. در این فیلم با لحنی آمیخته به طنز شیوهی خدمت رسانی در ادارات به نقد کشیده می‌شود. مطابق با این فیلم، معنای زندگی، چیزی جز خدمت به انسان ها نیست.
Cinderella 2015
این فیلم علاوه بر بازیگری خوب خانم کیت بلنچت دارای ویژگیهای زیبایی شناختی فراوان است. شکیبایی سیندرلا به هنگام مواجهه با مظلومیت ناخواستهاش از سوی نامادری و خواهران ناتنیاش بسیار جالب توجه است. به طور آشکار در این فیلم، کارگردان سعی دارد که به مخاطب، درس شجاعت و مهربانی بدهد.
Big hero 6 2014
این انیمیشن، داستان مقایسهای زندگی تکنولوژیک و معنوی است. یکی از ۶ قهرمان اصلی داستان با وجود تمام قدرت تکنولوژیکی ای که در طی داستان به دست میآورد، تنها زمانی که به تماشای غروب آفتاب نشسته است، به آرامش میرسد. گویی وقتی آدمی به آرامش رسید خواهشی برای رسیدن به قدرت بیشتر ندارد. تقابل میان قدرت بیرونی و قدرت درونی به خوبی در این فیلم به چشم میآید.
Dead poet society 1989
این فیلم، داستان یک معلم ادبیات به نام «جان کیتینگ» (رابین ویلیامز) است که برای دانشآموزانش بوسیله عشق و شعر الهام بخش می‌شود تا دم را غنیمت شمارند. آموزههای این معلم بسیار تکان دهنده است. جسور بودن، همرنگ جماعت نشدن، سادگی، اجتناب از حقایق غیر لازم در زندگی، توانایی نقد ارزش های صلب و از همه جالبتر ترجیح دادن سرافرازی به سربه زیری بخشی از آموزه های این معلم است. این فیلم به کارگردانی پیتر ویر (کارگردان فیلم نمایش ترومن) اکران شده است.
Stalker 1979
این فیلم به مانند دیگر کارهای تارکوفسکی بسیار خاص است. نحوهی دکوپاژ فیلم برداری و فحوای رازآلود آن، مخاطب را در یک فضای غریب ولی آرامش بخشی قرار می دهد. یقین و شک و ایمان در این فیلم، از جمله مفاهیم کلیدیای است که در این فیلم مد نظر قرار گرفته است.
Seven pounds 2008
27 فیلم آرام بخش تاریخ سینما
این فیلم داستان زندگی فردی(ویل اسمیت) است که در ابتدای فیلم، تصادفی هولناک را در زندگی‌اش تجربه می‌کند. او اعضای بدن خودش را پس از مرگ به انسانهای نزدیک خودش اهدا می‌کند.
Atonement 2007
این فیلم، تأثیر مستقیم راستگویی بر زندگی انسانها را نشان می‌دهد که چطور افزودن و کاستن کلمات در مقام تقریر حقیقت، زندگی افراد را زیر و زبر می‌کند. مطابق با این فیلم، حقیقت را همان گونه که هست باید گفت.
The pursuit of happiness 2006
این فیلم، بر اساس داستانی واقعی، تلاش و شکیبایی یک انسان برای رسیدن به زندگی آبرومند را نشان می‌دهد. بیاعتنایی شخصیت اصلی داستان به ارزش داوریهای دیگران نکتهی معنوی پررنگی در این فیلم است که به خوبی به تصویر کشیده می‌شود.
Iron3 2004
این فیلم، جزو برترین فیلمهای کارگردان معروف، کیم کی دوک است که زندگی شخصی در کرهی جنوبی را به تصویر میکشد که مأمور پخش بروشورهای تبلیغاتی به منازل مختلف است. او در طی مأموریتهای خود با خانمی آشنا می‌شود که بسیاری از ماجراجوییهای خودش را با این خانم پی ریزی می‌کند. شخصیت اصلی داستان، از اول تا پایان فیلم سخنی نگفت و تنها با سکوتش، سخن گفت و نکتهی قابل توجه دیگر این بود که شخصیت اصلی داستان تمتع را به جای مالکیت سرمشق زندگی خودش قرار داده بود. البته لازم به ذکر است که شخصیت اصلی داستان، واجد ویژگیهای غیراخلاقیای نیز بود.
Toy story 3 (2010)
این انیمیشن، همبستگی میان شخصیتهای داستان را نشان می‌دهد که چطور همدردی میتواند رنجها را کاهش بدهد. در اثنای فیلم نکتهی معنوی ارزشمندی وجود دارد و آن این است که تا جایی که خلاف مصلحت اندیشی نیست، محبت باید بی قید و شرط باشد و رحم را حتی در حق دشمنان خود نباید دریغ کرد.
این فیلم، داستان سفر پیرمرد و پیرزنی است که از یکی از شهرستانهای ژاپن به پایتخت ژاپن یعنی توکیو آمدهاند. این فیلم، قدرناشناسی فرزندان را تقبیح می‌کند و شخصیت مثبت داستان با وجود از دست دادن همسرش، قدرشناسی و محبت را در حق پدر شوهر و مادر شوهر خودش به نهایت میرساند. این فیلم، محبت مدفون شده در زندگیهای استقلال یافتهی فرزندان پس از ازدواج را به تصویر میکشد.
از ماجراجوییهای خودش را با این خانم پی ریزی می‌کند. شخصیت اصلی داستان، از اول تا پایان فیلم سخنی نگفت و تنها با سکوتش، سخن گفت و نکتهی قابل توجه دیگر این بود که شخصیت اصلی داستان تمتع را به جای مالکیت سرمشق زندگی خودش قرار داده بود. البته لازم به ذکر است که شخصیت اصلی داستان، واجد ویژگیهای غیراخلاقیای نیز بود.
Toy story 3 (2010)
این انیمیشن، همبستگی میان شخصیتهای داستان را نشان می‌دهد که چطور همدردی میتواند رنجها را کاهش بدهد. در اثنای فیلم نکتهی معنوی ارزشمندی وجود دارد و آن این است که تا جایی که خلاف مصلحت اندیشی نیست، محبت باید بی قید و شرط باشد و رحم را حتی در حق دشمنان خود نباید دریغ کرد.
حسام شوشتری