اکثر ما به‌عنوان یک ایرانی تصویری که از مدرسه یا دانشگاهمان در ذهن داریم، احتمالاً یک ساختمان یا مجموعه ساختمان بی‌ریخت یا در بهترین حالت بی‌روح است. تقریباً تمام ساختمان‌های دانشگاه‌ها یا مدارس ما در بهترین حالت تنها برای رفع نیازهای یک محل آموزشی طراحی‌شده‌اند، هرچند که در آن هم مانده‌اند. در معماری هیچ‌کدام اساساً چیزی به نام معماری دیده نمی‌شود. صرفاً تعدادی اتاق و سالن به هم چسبیده و تشکیل دانشگاه را داده‌اند.
اما همه‌جای دنیا این‌طور نیست؛ معماران هنرمند و مدیران باهوشی هستند که در ساخت مدارس و آموزشگاه‌ها، نهایت خلاقیت را به خرج می‌دهند تا از فضای آموزشی به‌عنوان عاملی برای آموزش و الهام به دانش‌آموزان و دانشجویان بهره ببرند. در این یادداشت به معرفی 15 دانشگاه، آموزشگاه و مدرسه می‌پردازیم که می‌توان ادعا کرد زیباترین مدارس دنیا هستند. با فارنت همراه باشید.
مهدکودک OA، سایتاما، ژاپن
این مهدکودک تقریباً به‌طور کامل ضد زلزله است. با توجه به اینکه سایتاما یک منطقه زلزله‌خیز است، معماران خلاق این مهدکودک تمام تمرکز خود را بر روی باثبات ساختن این بنا گذاشته‌اند. آن‌ها برای نیل به این هدف از کانتینرهای فروشگاهی به‌عنوان دیوار در این بنا استفاده کرده‌اند. درعین‌حال در معماری داخلی آن از چوب و مواد سبک استفاده کرده‌اند و با توجه به نوع معماری‌شان فضای بزرگی بدون ستون برای کودکان ایجاد کرده‌اند که با خیال راحت می‌توانند بازی کنند و به این‌سو و آن‌سو بدوند.
دانشکده دیزاین ملبورن، دانشگاه ملبورن، ملبورن، استرالیا
در سالن اصلی دانشکده سازه‌ای شبیه به درخت ساخته‌شده است که بسیار شگفت‌انگیز است. طراحی داخلی این سالن نیز به نحوی است که یک فضای طبیعی و جنگلی را تداعی می‌کند.
کمپ آمریکن کالج، طرسوس، ترکیه
ساختمان این بنا در روز مانند یک ساختمان اداری معمولی است، اما با غروب آفتاب زیبایی خود را به رخ رهگذران می‌کشد.
مدرسه Penleigh and Essendon، ندری، ادینبورو، استرالیا
استفاده از شکل‌های هندسی خاص در معماری، از این بنا ساختمانی انرژی‌بخش ساخته است. استفاده از رنگ‌های شاد و روح‌بخش، جای‌جای این مدرسه را برای دانش‌آموزان دوست‌داشتنی می‌کند. قطعاً دانش‌آموزان این مدرسه دخترانه از بودن در این فضا لذت می‌برند.
مدرسه کولاسکولان، کونگزبککا، سوئد
این ساختمان که در سال 2014 و توسط «کولگرن کامینسکی» طراحی و ساخته‌شده است، در ظاهر بیرونی خود بنای ویژه‌ای به نظر نمی‌رسد؛ اما معماری داخلی آن مملو از نور و رنگ است. استفاده از رنگ‌های شاد و اشکال هندسی جذاب قطعاً در روحیه دانش‌آموزان تأثیر مثبت می‌گذارد.
مدرسه بین‌المللی Ivy Bound، بانکوک، تایلند
این ساختمان که بیشتر شبیه یک عمارت باشکوه است تا یک مدرسه، آموزشگاهی برای تعلیم فرهنگ تای به دانش‌آموزان است.
هنرستان فنی و حرفه‌ای سراپو، کامبوج
طراحی ویژه اما ساده این هنرستان؛ استفاده از نمای آجری، سایه‌بان‌های ساده چوبی و درعین‌حال رنگ‌های شاد، قرار است به دانش آموزان بیاموزد که چگونه یک کسب‌وکار کوچک و ساده راه‌اندازی کنند.
مهدکودک فوجی، تاچیکاوا، ژاپن
Tezuka Architects که طراحی این ساختمان به دست آن‌ها صورت گرفته است، تلاش کرده‌اند در طرح خود به کودکان آزادی دهند تا بدون محدودیت به کاوشگری بپردازند. دانش‌آموزان به‌راحتی می‌توانند به این‌سو و آن‌سو بدوند و از درختان بالارویند. فضای طراحی‌شده به نحوی است که روح طبیعت را در خود جاری کرده است؛ درختان از میان کلاس‌ها عبور کرده‌اند و از سقف بناها بیرون زده‌اند.
دانشگاه فناوری نانیانگ، سنگاپور
این بنای منحصربه‌فرد شاهکار معماری سبز محسوب می‌شود؛ از شکل هندسی و فضای بیرونی و بام جنگلی آن گرفته تا فضای درونی دوار شکل آن.
دبستان شونده، گوانگ دونگ، چین
اتصال قسمت‌های مختلف ساختمان با پل‌های هوایی متعدد و ایجاد فضاهای سایه فراوان جهت خنک بودن در فصل گرما، از خلاقیت‌های K2LD Architects است که معماری این فضا را برعهده‌گرفته بودند.
دبیرستان اورستاد، کپنهاگ، دانمارک
در این دبیرستان از شیوه آموزشی تلفیقی استفاده می‌شود. شیوه‌ای که بیشتر متکی به استفاده دانش آموزان از کامپیوتر و تبلت برای یادگیری است. همان‌طور که در تصویر پیداست، معماری این مدرسه به شکلی است که فضاهای بزرگی را در اختیار دانش‌آموزان گذاشته است تا با فراغ بال به یادگیری در سیستم بدون معلم بپردازند. با توجه به نبودن صندلی و نیمکت و لم دادن دانش‌آموزان، به نظر می‌آید این سیستم آموزشی در ایران و به‌خصوص در شیراز مورد استقبال فراوانی قرار گیرد!
دانشگاه واسدا، توکیو، ژاپن
ساختمان این دانشگاه تقریباً تمام خاکستری است. شیوه خاص معماری این بنا که «کوبریک پسند» است، حتی در فضای داخلی خود هم موتیف خاکستری را حفظ کرده است. استفاده از صندلی و میزهای سیاه‌وسفید نیز در ادامه همین تفکر است. باید پذیرفت که با ساختمان زیبایی طرف هستیم.
مدرسه موسیقی توهو گاکویین، توکیو، ژاپن
معماران این بنا در سال 2015 از جشنواره معماری جهان جایزه بهترین بنای آموزشی و تحقیقاتی را دریافت کردند. استفاده از دیوارهای شیشه‌ای باعث القای حس عمق به افراد درون ساختمان می‌شود.
مدرسه باله روسیه، سن‌پترزبورگ، روسیه
نمای بیرونی این مدرسه مانند همه مدرسه‌های معمولی دیگر است؛ اما در طراحی داخلی آن شگفتی خلق‌شده است و با استفاده از چوب و شیشه فضایی زیبا و خلاق ساخته‌شده است که افراد درون خود را به وجد می‌آورد. این بنا در جشنواره معماری جهان در سال 2015 جایزه بهترین طراحی داخلی مدرسه را از آن خود کرد.
مدرسه ایندیان اسپرینگز، بیرمنگام، آلاباما
در این مدرسه بچه‌ها اجازه دارند که هم از فضای داخلی و هم از فضای بیرونی مدرسه برای آموزش استفاده کنند. ایجاد راهروهای معلق فضای بانشاطی را برای قدم زدن دانش‌آموزان ایجاد کرده است. همچنین استفاده از دیوارهای شیشه‌ای باعث نورگیر بودن کلاس‌ها شده و باعث افزایش انرژی دانش‌آموزان می‌شود. این بنا در سال 2016 از انستیتو معماری آمریکا، جایزه بهترین طراحی برای فضای آموزشی را دریافت کرد.