روز گذشته در اصفهان معارفه مدیر کل جدید اداره فرهنگ و ارشاد حجت الاسلام انصاری وتودیع مدیر کل قبلی حجت الاسلام ارزانی ،از ساعت ۹ صبح تا۱۲/۳۰ در سالن اتاق بازرگانی برگزار شد. چند نکته از این مراسم تودیع و معارفه به نظرم رسید که به آنها می پردازم.
در این مراسم دیدم فضای اصحاب فرهنگ وهنر شهرمان چقدر مردانه است .که جای تعمق وگفتگو دارد .ولی فعلا موضوع گفتگوی من نیست .
در مراسم تودیع و معارفه مدیر کل جدید در ابتدای صحبتش ایران را تحت حکومت خدا دانست و در این خصوص صحبت کرد.
با اشتیاق صحبت های دکتر ارزانی مدیرکل سابق را گوش می دادم. بسیار روان و جمع بندی شده در چهار بخش سخنان خود را تمام کرد .بخش اول سپاس بود، بخش دوم در مورد اصفهان، بخش سوم کارهای انجام شده و بخش چهارم در مورد دکتر انصاری مدیرکل جدید بود .
فیلم پخش شد و هنرمندان صحبت کردند .اما در این میان یک چیز کم بود که باعث شد فورا بروم و به لغت نامه سربزنم. گفتم شاید من اشتباه می کنم .معنی فرهنگ را جستجو کردم .
دهخدا : فرهنگ . [ ف َ هََ ] (اِ) (از: فر، پیشوند + هنگ از ریشه ٔ ثنگ اوستایی به معنی کشیدن وفرهختن و فرهنگ ) هر دو مطابق است با ادوکات و اِدوره در لاتینی که به معنی کشیدن و نیز به معنی تعلیم و تربیت است . (حاشیه ٔ برهان چ معین ). به معنی فرهنج است که علم و دانش و ادب باشد. (برهان )
به سایت وزارت ارشاد سر زدم و به معنی فرهنگ در فرانسه و آلمان برخوردم .
ادوارد تایلور (۱۹۱۷–۱۸۳۲) فرهنگ را مجموعه پیچیده‌ای از دانش‌ها، باورها، هنرها، قوانین، اخلاقیات، عادات و هرچه که فرد به عنوان عضوی از جامعه از جامعهٔ خویش فرامی‌گیرد تعریف می‌کند.
نه اشتباه نمی کردم واقعا در تمام این گفتارهایی که در مراسم تودیع و معارفه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان شنیدم سخنی از اندیشه ،تفکر و ادبیات به میان نیامد. در مورد همه ابزارها صحبت شد بجز کتاب. از همه صنعت ها صحبت شد الا صنعت چاپ ونشر، سپاس از همه شد الا نویسندگان وناشران. از کمالات همه گفته شد الا نویسندگی واهل فکر بودن. به خود گفتم چرا و به چه علت این اتفاق افتاده است ؟
هنگامی که نوبت به آقای حسینی از وزارت خانه رسید( مثل اینکه اصحاب نشر گله کرده بودند )،ایشان خیلی معمولی با یک خاطره طنز بیان کردند وقتی تعداد بچه ها زیاد باشند معمولا یکی از قلم می افتد، طبیعی است و شما به دل نگیرید.
در این لحظه چند سوال از خود کردم :
-آیا اداره فرهنگ وارشاد اسلامی اصفهان در این سال ها روی نشر وکتاب کار نکرده است که در گزارشات، حتی فیلم پخش شده نشانی از آن نبود ؟ جواب این سوال را خود می دانم که در این سال ها اتفاقا کارهای بسیاری در حوزه کتاب وکتابخوانی، تجلیل از نویسندگان وناشران انجام شد؛ در مورد کیفیت بحثی نمی کنم ولی می دانم هزینه شده، بودجه اختصاص داده شده و...
-آیا اندیشه وتفکر، اساس ساخت یک فرهنگ نیست و ابزار آن کتاب نیست ؟جواب این سوال را همگان دانند و تایید می کنند که اساس فرهنگ اندیشه است و ماندگاری این اندیشه بوسیله نوشتن وکتاب است. مگر نه اینکه معجزه پیامبر اسلام(ص) کتاب بوده وهست .مگر نه اینکه پیامبر (ص)، مارا ارجاع به عقل وکتاب قرآن سفارش کرده است و ....
-آیا متولیان فرهنگ خود در صحبت ها وسخنرانی هایشان از کتاب ها وادبیات وام نمی گیرند ؟....
پس موضوع چیز دیگریست. به یاد پدر ومادر های امروزی افتادم که می خواهند فرزندشان بافرهنگ شود .ادعایشان اینست که همه نوع آموزش برای فرزندشان تهیه کرده اند ،کلاس موسیقی،ورزش، هنر، زبان انگلیسی، بهترین مدرسه، لباس های برند و...وقتی به کتاب می رسند مادر وپدر وقت ندارند برای کودک کتاب بخوانند. در موقع خرید می گویند چقدر کتاب ها گران شده، کودک را کتابفروشی نمی برند. با کتابخانه محل آشنا نیستند. در خانه همه جور دکور برند و عتیقه وحتی آلات موسیقی دارند ولی کتاب وکتابخانه ندارند .آنوقت سوال می کنند که چرا کودکمان سرش فقط در تبلت به بازی است. تمام خواسته های کودک را می خواهند با پول حل کنند، در صورتی که با کمی وقت گذاشتن ،کتاب خواندن ،سوال کردن در طول زمان ونه فورا می توانند کودکانی کتابخوان واهل فرهنگ پرورش دهند .
و سوال دیگرم این است که چرا باید اندیشه وتفکر ،نویسندگان و ادبیات ،صنعت نشر و کتاب آن بچه هایی باشند که فراموش می شوند ؟
روزی دوستی در جلسه آموزش مربیانِ باشگاه های کتابخوانی از زیادی سوالاتم به من گفت توخیلی کار را جدی گرفته ای !؟شاید شما که سابقه ی بیشتری در اینگونه مجالس دارید نیز به من بگویید زیاد جدی نگیر ؟!
بله انگار بهتر است این مساله را جدی نگیریم!
فرحناز علیزاد
موسس سرزمین قصه های کودک