خبرگزاری برنالرستان- گروه محیط زیست:طرح تعادل دام و مرتع با حضور کارشناسان و صاحب نظران مدتی است که به محور اصلی فعالیت انجمن احیاگران طبیعت شهرستان پلدختر تبدیل شده است.
چه آنکه خشکسالی های دوره یی و وجود دام مازاد و چرای بیش از حد،مراتع را در شرف(معرض) نابودی (نابودی کامل)قرار داده است.
برای اجرای این طرح نیاز به همکاری و مساعدت بین مردم و مسئولین لازم است و برای حصول نتیجه و نجات مراتع هم مردم و برخی نهادها و ادارات از مقداری از منافع خود صرف نظر نمایند.
اگر امیدوار به سرانجام رساندن طرح تعادل هستیم باید تعارض بین ادرات را به حداقل برسانیم.
در این بین ادارات و نهادهایی هستند که در راستای اهداف و چشم اندازهای خود مبنی بر ایجاد اشتغال،خودکفایی و تولید محصولات پروتئین و لبنیات و غیرو در صدد افزایش واحدهای دامی و قرار دادن تسهیلات در اختیار متقاضیان هستند و در مقابل ادارات دیگر در راستای اهداف و رسالت خود مبنی بر صیانت از منابع ملی و حیاتی در صدد محدود کردن این نوع تسهیلات بر می آیند و به نوعی اصطکاک بین ادارات را شاهد هستیم.
پیشنهاد کارشناسان طرح تعادل این است که مشوق ها و تسهیلات کم بهره را به سمت پرورش دهندگان صنعتی(واحدهای بسته و پرواربندی ها)سوق دهیم؛چرا که هدفمند کردن تسهیلات و خدمات ویژه به سمت دامداری صنعتی و نیمه صنعتی اولا باعث(افزایش سطح تولید و بهره وری واحدهای پرورش شده دوما با ایجاد تنفس و کاهش فشار بر سطح مراتع شاهد ترمیم آن خواهیم بود.
سیستم پرورش در مرتع ضمن پایین آوردن سطح بهره وری در شرایطی که نزولات جوی بشدت تنزل یافته است،تخریب شدید مراتع را نیز بدنبال خواهد داشت.
بنابراین می شود با اتخاذ سیاست ها و برنامه ریزی مناسب پرورش دهنده در سطح مراتع را وادار ساخت تا به نوعی ترغیب شود،تعلیف در سطح مراتع را به حداقل برساند.
کاهش خدمات دهی به پرورش دهنده سنتی،مشخص نمودن دامدارهای دارای دام غیرمجاز و برخورد با آنها،حذف درصدی از احشام دامدارانی که تعداد راس دام هایشان بیش از (ظرفیت پروانه چرای آنها)است،تنظیم بخشنامه یی که بر اساس آن درصدی از تعداد دام داشتی حذف بشود،برخورد با کسانیکه پروانه چرای دام خود را تمدید نمی کنند،محدود شدن صاحب پروانه چرا به تعلیف دام صرفا در نقاط و پلاک تعیین شده در سند و در مقابل ارائه خدمات ویژه به آن دسته از دامدارانی که پیش آهنگی طرح را در دست می گیرند و در صدد همراهی با طرح تعادل هستند بنظر می رسد از جمله ی اقدامات مفید در این راستا می باشد.
آموزش و آگاهی سهمی بسزا در به سرانجام رساندن این طرح دارد،برگزاری کلاسهای ترویجی_تخصصی،اعطای تسهیلات ویژه و خدمات دهی مناسب به دامداران واحدهای بسته از جمله اقداماتی است که اداره جهاد کشاورزی در سالیان اخیر اتخاذ کرده است.
با این حال ماراتن طرح تعادل دام و مرتع در ابتدایی ترین برنامه ریزی های خود بسر می برد و تا رسیدن به مقصود راهی درازی در پیش دارد.
الویت بندی و قدم به قدم جلو رفتن با طرح اساس موفقیت کار است.
از جمله مقابله با ورود عشایر کوچ رو و همچنین آن دسته از عشایر غیر بومی ای که فصولی از سال را در مراتع شهرستان پلدختر اتراق می کنند از ابتدایی ترین برنامه های طرح را تشکیل می دهد.
برای مقابله با عشایر کوچ رو که عامل تخریب مراتع و رستنی های تازه و همچنین عامل تخریب درختان و بوته ها هستند لازم است رایزنی های استانی و فرا استانی انجام بشود.
اداره منابع طبیعی و آبخیزداری باید ضمن اندیشیدن تهمیداتی مناسب پیشاپیش،زمان حرکت،مسیر حرکت و محل اتراق آنها را مشخص نموده و تا حد ممکن تلاش نماید از مبدا سفر با وسائط حمل بار جابجا بشوند.
در بحث عشایر غیربومی دارای پروانه چرای فصلی انتقادات و ایراداتی متوجه امور عشایر است.
جاده سازی در مناطق بکر و دست نخورده به عنوان عاملی مخرب و همچنین خدمات ویژه ای که برای آنها ارائه داده می شود عاملی مهم در سهولت حضور طولانی مدت آنها درسطح مراتع است.
لازم است ادارات مسئول سیاست جدی تری در پیش بگیرند؛چرا که فقر مراتع در شهرستان پلدختر کفاف تعلیف دام بومی را نیز نداده و اگر شرایط به همین منوال پیش برود در آینده ای نه چندان دور شاهد از بین رفتن فرهنگ روستانشینی و دامداری سنتی خواهیم بود که تاثیر ویژه ای بر روی معیشت و اشتغال شهرستان خواهد داشت و پیامدهای ناگوار آن غیرقابل پیش بینی است.
ضرر و زیان ناشی از بین رفتن زندگی عشایری علاوه بر محو فرهنگ و سنتی قدیمی،خسارتها و تبعات جبران ناپذیری را تحمیل خواهد کرد،فراتر از آنچه قابل تصور است.بخش عظیمی از تولید گوشت و لبنیات و ...،استان را دامداران سنتی تامین می کنند.
کسر عظیمی از سطح اشتغال شهرستان در این مجموعه مشغول به کارند و در بعد اقتصادی باید نگاه ویژه ای بدآنها بشود تا شاهد ادامه حیات فرهنگ روستانشینی باشیم؛اما به شکلی که آسیب کمتری به محیط اطراف و مراتع وارد آورند.
اکبر خیری - کارشناس ارشد حقوق فعل محیط زیستی وعضو انجمن احیاگران طبیعت شهرستان پلدختر