در این بین دغدغه ای میان برخی مسئولان حوزه گردشگری و دینی و زیارتی به وجود امده است و حساسیت نسبت به واژه گردشگری مذهبی به جای زیارت ، چرا که تصور می‌شود با اضافه کردن کلمه مذهبی به گردشگری، زیارت و جنبه مذهبی آن فرع بر جنبه تفریحی آن قرار گیرد، در حالی‌که تاکید بر آن است که جنبه زیارتی سفر زائران تحت الشعاع جنبه تفریحی آن قرار نگیرد و هویت شهر مشهد به عنوان یک مقصد زیارتی تغییر نکند.
در واقع ، شهر مشهد همواره به عنوان یک شهر زیارتی مد نظر اکثریت کثیری از مسافران و زائران بوده است . و مدیریت شهری شهر مشهد برای ماندگاری زائر ساعت‌ها جلسه گذاشته، و یا همایش برگزار کرده است . اما رکود و کسادی بازار گردشگری و ورود مسافر در ماههای اخیر موجب افزایش ضرر و زیان سرمایه گذاران هتلداری در مشهد شده و نتیجه به هیچوجه رضایت بخش نیست. این در حالی است که طی تابستان و ایام تعطیلات نوروز دو سال پیش، وضعیت متفاوت و شاهد حضور پررنگ گردشگران در مشهد بودیم.
آنچه مسلم هست ، در مدیریت گردشگری جدید ، ساختارهای سنتی دیگر نمی توانند مسائل پیچیده توسعه پایدار گردشگری را اداره کنند چرا که ساختارهای کهن و نامناسب دچار بحران واقعی شده اند و تدوین استراتژی توسعه پایدار گردشگری به مدیران ساختار شکن نیاز دارد تا بتوانند با طرح ریزی ها و برنامه ریزی های استراتژیک و با خلق الگوی اقتضائی ( و نه تقلیدی) فرهنگ توسعه گردشگری پایدار را تقویت نمایند. شاید بایستی کلیه اقدامات برنامه ریزی گردشگری و اقدامات مدیریت شهری به عنوان یک فرایند واحد و یکپارچه درنظر گرفته شود.
از سویی دیگر وقت آن رسیده است که برنامه ریزی در امور گردشگری به عنوان یک فعالیت جامع گسترش یابد و اهداف گوناگونی را دنبال نماید.
در این راستا اهداف زیر برای توسعه گردشگری شهری مشهد پیشنهاد می شود:
- بررسی و شناسایی تنگناها، مشکلات و معضلات حاکم بر ساختار گردشگری شهرمشهد (اخذ خروجی مطالعات صورت گرفته )( مخصوصاً شهرداری )
- ایجاد بستر مناسب برنامه ای برای بهبود و توسعه سرمایه گذاری در برنامه ریزی و توسعه گردشگری شهرمشهد
- تلاش برای ارائه راهکارهای مناسب برای هماهنگی عمودی و افقی مدیریت گردشگری وحرکت به سمت تحقق مدیریت یکپارچه وتوسعه پایدار گردشگری.
- آماده سازی زیرساخت های اساسی برای عملکرد کارآمد گردشگری درشهر
- آماده سازی خدمات لازم برای توسعه هرجه بهتر مدیریت گردشگری بر اساس الگوها و فرایندهای مطلوب
- تنظیم فعالیت های مربوط به سرمایه گذاری جامعه میزیان ، جامعه میهمان ، بخش خصوصی و...در جهت بهبود مدیریت شهری و گردشگری
- آماده ساختن خدمات و تسهیلات لازم برای پشتیبانی فعالیت های جامعه میزیان ، جامعه میهمان ، بخش خصوصی و...در بهبود عملکرد مدیریت گردشگری
- بررسی وضعیت کنونی جایگاه و نقش گردشگری در برنامه ریزی و توسعه شهر و شناخت چالشها و تنگناهای موجود
- تاکید بر نقش کلیدی مشارکت در توسعه گردشگری شهرمشهد
- معرفی شهر مشهد به عنوان شهری امن و توریست پذیر با ایجاد زیر ساخت های لازم
- برند کردن شهر مشهد
- بهره گیری از فن آوری اطلاعات ( IT) برای ایجاد پایگاه های الکترونیکی گردشگری ، ارائه خدمات الکترونیکی و انجام مطالعات مناسب در این حوزه
- شناسایی و تکریم مفاخر و چهره های دینی ، علمی و ادبی شهر در ایران و جهان
- توجه به معماری ایرانی –اسلامیدرمنظروسیمایشهر
- ایجاد محیط زیستی سالم با گسترش فضاهای سبز عمومی –رفعآلودگیهاو ....
- توجه به بافت های اصیل و با قدمت شهر و حفظ و مرمت آنها
- رعایت استاندارهای جهانی در همه جهات توسعه گردشگری
- ارائه راهکارهای عملی در جهت بهبود وضعیت شهر و چگونگی همکاری و همفکری مدیران و متولیان شهری در جهت ارتقاء گردشگری
- مشخص کردن نارسایی های موجود گردشگری شهر در سیستم سازمانی و تشکیلاتی ارگانهای متولی
- ارائه راهکارها و راهبردهای ارتقاء گردشگری شهرمشهد و استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیلهای سرمایه گذاری در بهبود وضع موجود
- ارائه راهکارهای کاهش ترافیکی و تقویت حمل و نقل برای ایجاد سفر درون شهری ( تاکسی و اتوبوس گردشگری و اتوبوس شادی کودکان )
- مشارکت کلیه مناطق شهری جهت استفاده از آیین های سنتی و مذهبی در راستای تشویق محله ها برای ایجاد بستر گردشگری ( بازار محله ، جشنواره ها و ... ) و شناخت گردشگران از توسعه و گسترش فرهنگ شهری هر منطقه
- باز آفرینی تعلقی محله ها ، برج ها ، دروازه ها، خیابانها، ساختمانهای قدیمی (مسکونی و اداری ) ایجاد زوم پیاده رو های مناسب و ایجاد وتقویت پارکهای موضوعی و ...
- تامین امنیت و راهنمایی گردشگران (راه اندازی پلیس گردشگری)
- برگزاری رویدادهای متناسب با فرهنگ بومی و اقلیمی
- راه اندازی گردشگری ذهنی و تصویری
- تقویت و ایجاد موزه های گردشگر
- تشویق هتلها و فعال سازی قسمت کانستریج هتل جهت ارائه بسته های فراغتی و گردش درون شهری
- تشویق سرمایه گذران و کسبه ها در خصوص برند سازی سوغات مشهد و معرفی محصولات بومی
- و ....
اینها اهدافی هستند که اگر توسط همه مؤل‍‍فه های دخیل در برنامه ریزی و توسعه پذیرفته شوند بسیاری از اشکالات امروزه را بر طرف می کنند و در عین حال توسعه پایدار گردشگری شهری را محقق می سازند.
علیرضا فیضی
کارشناس حوزه گردشگری