به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، حاشیهنشینی پدیدهای است که با اسکان غیررسمی و بدون مجوز گروه بزرگی از مردم در مکانی در کنارهٔ شهرها ایجاد میشود. به گفته وزارت وزارت راه و شهرسازی تعداد حاشیهنشینان در ایران به ۱۹ میلیون نفر رسیده است، یعنی از هرچهار نفر ایرانی یک نفر در سکونتگاه غیررسمی سکونت دارد و حاشیهنشین است.
برای اینکه با مفهوم حاشیه نشینی بیشتر آشنا شویم نگاهی به تعاریف زیر میاندازیم:
- حاشیه نشینان کسانی هستند که درقلمرو زندگی اقتصادی – اجتماعی شهرها به سرمی برندو همواره حس می کنند جزو شهروندان محسوب نمی شوند، این گسست ازجامعه ی شهری همراه با ویژگی های زیست – حاشیه ای هم چون شکل ونوع مسکن،مهارت های شغلی وخصلت روابط اجتماعی آن ها را ازشهروندان متمایز می سازد.
- حاشیه نشینان کسانی هستند که در سکونت گاه های غیر متعارف با ساکنین بافت اصلی وشهر زندگی می کنند. گروه های مزبور براثر نیروی دافعه خاستگاه چون فقرو بیکاری وکمتر عوامل جاذب شهری اززادگاه خود رانده شده و به شهرها روی آورده اند وازآن جا که اکثریت این گروه ها بی سواد بوده ومهارت لازم جهت جذب در بازار کار شهر را ندارند. عامل پس راندن شهری نیزآنها را از شهر رانده وبه حاشیه کشانده است.
- حاشیه نشینان بیشتر افراد مهاجر روستایی وعشایروکمتر شهری (ازشهرهای دیگر یا خود شهر) هستند. این افراد بیشتر به علت رانش زادگاه خود و کمتر به دلیل عوامل جاذب شهری زادگاه خود را ترک کرده وبه شهرها روی می آورند. آنها از یک سو به دلیل عدم تطبیق با محیط شهری و ازسوی دیگر براثر عوامل پس ران شهری ازمحیط های شهری پس زده می شوند وبه تدریج در کانونها ی به هم پیوسته یا جدا ازهم درقسمتهایی ازشهر سکنی می گزینند. محل سکونت ونوع مسکن آنها با محل سکونت متعارف شهری مغایربوده و مالکیت آن غالبا غصبی است. همچنین آنان ازنظر وضعیت فرهنگی و اقتصادی نیز باجمعیت شهری تمایزدارند.
- حاشیه نشینان کسانی هستند که د رمحدوده اقتصادی شهر زندگی می کنند وجذب نظام اقتصادی اجتماعی نشده اند.
- آن چه که حاشیه نشینی اطلاق می شود گروه ها ی رانده شده مهاجران روستایی فاقد توانمندی حرفه ای تحصیلات و بضاعت لازم برای هرگونه مشارکت درحیات اقتصادی شهر،دارای اشتغال کاذب دربخش غیررسمی اقتصاد شهر، به مثابه زائده ای انگلی ازبخش پیشرفته تر ومدرن تر معرفی می شوند.
- حاشیه نشینی عمدتا درزمین های حاشیه شهرکه فاقد نظارت قانونی بوده، شکل می گیرد. درترکیب جمعیت حاشیه نشینی سهم مهاجران روستایی بسیار زیاد است.
کلان شهر مشهد نیز جزو شهرهایی است که از مشکل حاشینه نشینی رنج می برد.
قاسم تقی زاده خامسی، شهردار مشهد در گفت و گو با خبرنگار شهر برنا در این خصوص گفت:بزرگترین معضل شهر مشهد حاشیه نشینی 30 درصد از جمعیت این شهر است که در کل مجاورین که 3.5 میلیون هستند اثر گذاشته است .
خامسی با بیان اینکه مشهد خیلی بزرگ نیست ولی جمعیت زیادی داردگفت: مشهد دومین کلان شهر ایران است اما جمعیت آن جمع و جور است و در جایی که شهر تمام می شود این حاشیه نشینی شروع می شود.
او در ادامه گفت: مردم معمولا از شهرستان ها ونقاط دور دور آمدند و در حاشیه شهر مشهد خانه های غیرقانونی ساختند ، بچه هایشان به مدرسه می روند و وضعیت مناسبی ندارند.
شهردار مشهد ادامه داد: روش و منشی که تا کنون بوده توانسته است یک بخش هایی از مسایل را حل کند اما به صورت ریشه ای کاری انجام نشده و راهی جز این وجود ندارد که ما خود مردم را توانمند کنیم، اگر مردم توانمند شوند و کار یاد بگیرند و اگر شغل داشته باشند مسایل خود را حل می کنند.
خامسی در پایان گفت: حاشیه نشینان از بیکاری به سمت اعتیاد رفته اند، کوچه های بن بست و نداشتن فضای سبز همه باعث شده که این وضعیت موجود به وجود بیاید و ما امیدوار هستیم که در حد توانمان بتوانیم بخشی از این مشکلات را حل و فصل کنیم.