به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، فردا سالگرد فروریختن ساختمان پلاسکو است، یک سال گذشت، یک سالی که هر چقدر روزهایش برای ما سریع گذشته باشد اما برای خانواده آتش نشانان و کسبه پلاسکو که دراین حادثه چیزهای زیادی از دست داده اند سریع نگذشته است. در سالگرد این حادثه تلخ به سراغشان رفتیم هنوز داغشان تازه بود، از دردسرهایشان می گویند، از اینکه حداقل صد نفر از همکارانشان برای همیشه صنف پوشاک را ترک کرده اند. از بیکار شدن حداقل 6 هزار نفر و رسیدن به مرز فقر.
وقتی با کسبه سابق پلاسکو صحبت می کنیم و نوید به زمین خوردن کلنگ ساخت ساختمان جدید را می‌دهیم هیچ کدام باور نمی‌کنند. می گویند همان وقت در همه رسانه ها اعلام کردند دوساله ساخته می شود؟ حالا پس از یک سال قرار کلنگش زمین بخورد؟ حتما ساختش به عمر ما قد نخواهد داد.
به سراغ یکی از قدیمی ترین کسبه ساختمان پلاسکو سابق رفتیم، پیرمردی که می گفت بیش از 40 سال در پلاسکو فعالیت کرده و روز حادثه حتی فرصت نکرده تا اسناد و مدارکش را بردارد، می گفت ثمره 40 سالم آن روز مقابل چشمانم سوخت و به هوا رفت. از وضعیت این روزهای کسب و کارش هم راضی نبود و گفت:" یک هفته است دشت نکرده ام، کار برای همه مان سخت شده، اگر همه کسبه دور هم جمع می شدیم و می توانستیم کمر راست کنیم این پاساژ هم مانند پلاسکو می‌شد! مگر پلاسکو را چه کسی پلاسکو کرد؟ همین کسبه بودند که به آن رونق دادند؛ امروز هر کدام‌مان به سمتی رفته ایم نزدیک به 150 نفر از کسبه که دیگر پوشاک را رها کرده دیگران هم چند ماه از پاساژ نور به تجارت جهانی و جاهای دیگر رفتند و پراکنده شدند و حالا همه مان به سختی روزگار می گذرانیم."
دیگر چشمش از آتش و نا ایمن بودن پاساژ ترسیده بود. می گفت پاساژ تجارت جهانی پایان ندارد نمی شود به آن اطمینان کرد تنها چیزی که مارا در این پاساژ نگاه داشته همین ایمنی اش است. می گفت دیگر امکان ندارد به سراغ مغاز ای رود که بیمه نباشد یا نقشه ایمنی اش را پیش از ورود ندیده باشد.
از روزهای قدیم تر هم گفت، از اینکه در دوران جنگ هر هفته وانت ها و خاورها کمک کسبه را به جبهه می بردند. او در ادامه گفت: نمی دانم این روزها مردم چه برسرشان آمده؟ خدا می‌داند همین کسبه چند دختر و پسر را به خانه بخت فرستادند اما حالا خیلی‌ها رعایت حال همان افراد را نمی‌کنند، همکارم از خیرین ثابت پاساژ بود حالا خودش نمی تواند دخترش را عروس کند!
امید آخرین سنگر است!
کمتر از یک هفته مانده به سالگرد حادثه دلخراش پلاسکو بود که معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران از به زمین خوردن کلنگ ساختمان زمین در سالگرد این حادثه خبرداد.
برخلاف نگرانی و ناامیدی این روزهای کسبه، حجت معاون شهردار تهران با بیان برخی جزئیات ساختمان جدید گفت: بنیاد مستضعفان علاوه بر زمین ساختمان، پارکینگ "اکبر" در شرق آن به مساحت 4200 متر و ساختان پنج طبقه پشتی را خریداری کرده تا بتواند مجتمعی بسازد.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه "ما تراکم قانونی را که در طرح تفصیلی است به رسمیت می‌شناسیم، اما از سوی دیگر حقوق مکتسبه کسبه هم باید در نظر گرفته می شود" گفت: نهایتا با جمع بندی‌های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که در 29 دی ماه جاری کلنگ ساختمان جدید پلاسکو زده شود، ساختمان جدید 5 طبقه پارکینگ دارد و در 10 طبقه ساخته می شود.
به گفته او، باید در پلاسکو 2300 پارکینگ ساخته شود، اما با توجه به اینکه تنها در 5 طبقه زیرزمین 1300 پارکینگ می‌توانستند بسازند قرار است بنیاد مستضعفان پارکینک پروانه را مرمت و هوشمند کند تا مابقی ظرفیت پارکینگ‌ها در این قسمت تامین شود.
حجت با بیان اینکه تردد خودروها به پاساژ روبرو موجب قطع شدن خط ویژه اتوبوس و بروز حوادثی می‌شد، گفت: بنیاد مستضعفان قبول کرد که از طرح ایجاد خط ال.آر.تی در مسیر بهارستان حمایت کند.
معاون شهردار تهران تاکید کرد: شهرداری با بنیاد مستضعفان در خصوص پلاسکو با قوانین جاری عمل کرد منتها برای اینکه ساخت پلاسکو مشکلات دیگری ایجاد نکند همه جوانب را سنجیده‌ایم.
اما حرف و حدیث ها بر سر پلاسکو به ساخت یک ساختمان ختم نمی شود انگار پلاسکو ریخته بود تا تهران جان بگیرد و مسئولان به فکر کمبودها بیافتند.
زنگ ها به صدا در آمدند
هفته‌ای نبود که اظهار نظری در مورد ساختمانی که بر قلب مردم فروریخت نشود، اما پلاسکو که دیگر نبود و همه نگران صدها پلاسکوی دیگر درکشور بودند.
دولت تغییر کرده بود، پارلمان شهری چهره ای تازه به خود گرفته، شهردار تازه ای مدیریت شهر را به دست گرفته است و همه یک سخن دارند پلاسکو تنها بمب ساعتی تهران نیست!
رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران در همین روزهای اخیر با توجه ویژه شورای شهر به نوسازی ناوگان آتش نشانی در بودجه 97 تأکید کرد.
فراهانی با بیان اینکه تنها در شش ماهه اول امسال مجوز استخدام 13 هزار نفر صادر شده است، گفت: نکته اینجاست که با وجود استخدام‌های زیاد در شهرداری این نیروها جذب آتش نشانی که نیاز فوری به پرسنل دارند نشده و همچنان در ایستگاه‌ها، کمبود نفرات به چشم می‌خورند که باید فکری به حال این موضوع کرد.
همچنین قدیری معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران خبرداد؛ 7300 ساختمان غیر مسکونی نا ایمن داد.
او در مورد نحوه بررسی ساختمان‌های مشکل دار تهران و اینکه چه تعداد ساختمان پر خطر در تهران شناسایی شده است، گفت: ما در آتش‌نشانی ساختمان‌های پر خطر و میان‌خطر را بر اساس 24 شاخص ارزیابی کردیم که این شاخص‌ها شامل جمعیت،طبقات، بافت جمعیتی به معنای اینکه چه تعداد افراد پیر، بیمار و کودک و یا معلول حضور دارند، راه‌های خروج و فرار، سیستم اعلام و اطفای حریق و... است.
زهرا نژادبهرام هم در این خصوص گفته بود: مهم این است که چطور از ایجاد حوادثی نظیر پلاسکو پیشگیری کنیم.
وی گفت: امروز و در شرایط بازگشایی مدارس، یک دبستان دخترانه در تهران آتش گرفته و مدرسه تعطیل شده؛ منبع آتش سوزی سیم‌های برقی بوده اند که از سالها قبل دچار پوسیدگی شده بودند.
اظهار نظر درمورد تهران و خطرات آن تنها به چند مورد ختم نمی شود، طی یک سال گذشته تقریبا مسئولی نبود که صدای زنگ خطر پلاسکو به گوشش نرسیده باشد و این ها تنها تعدادی از آن ها بود.
عزم همگانی برای پیدا کردن مقصر
شاید کمتر از 10 روز پیش از حادثه پلاسکو دانشگاه ها، دولت، شورای شهر، شهرداری و هر نهادی که حتی کوچکترین ارتباطی با این حادثه داشت کمیته ای تشکیل داد تا مقصر این حادثه پیدا شود. کار تاجایی پیش رفت که پرونده پلاسکو روی میز رییس جمهوری گشوده شد.
شهردار سابق در شورای شهر و مجلس شورای اسلامی برای ارائه توضیحات حاضر شد و ضمن مقایسه حادثه تروریستی یازده سپتامبر با پلاسکو ادعای برداشتن آهن مذاب با دست خود را داشت! گویی بجای جلسه ارائه توضیحات برای گرفتن مدال افتخار جلوی نمایندگان مردم حاضر شده است.
در هرحال پرونده پلاسکو با وجود ارائه گزارش کمیته ملی همچنان باز است، بدنیست نگاهی هم به چکیده این گزارش بیاندازیم:
1 . تکلیف نگهداری عمده از ساختمان پلاسکو بر عهده مالک یعنی بنیاد مستضعفان بوده است، ولی با وجود اخطارها مبنی بر ناایمن بودن ساختمان، مالک اقدام موثری انجام نداده است.
2 . شهرداری تهران، در اجرای کامل و به موقع بند 14 ماده 55 قانون شهرداری و تبصره آن، کوتاهی کرده است. شهرداری همچنین درباره اجرای مبحث 22 مقررات ملی ساختمان برای تعیین روش نگهداری و بهره برداری ایمن و مطمئن بناهای موجود، علیرغم ابهامات آن، حساس نبوده است.
3 . اجرای وظایف قانونی مالک و شهرداری در جهت ایمن سازی ساختمان ، مستلزم تعطیل کردن ساختمان یا ممانعت از تداوم کسب و کار در ساختمان پلاسکو نبوده است و ایمن سازی امکان پذیر بوده است.
4 . تکلیف قانونی وزارت تعاون به بازرسی حفاظت فنی از کارگاه های واقع در ساختمان پلاسکو ، روشن بوده و کوتاهی در انجام این امر از سوی وزارت نام برده در مورد ساختمان پلاسکو خلاف وظایف قانونی این وزارتخانه تلقی می شود.
5 . وزارت راه و شهرسازی با وجود اقدامات مثبت در حال اقدام، درباره مقررات ایمنی و مسایل ساختمان های موجود مانند ملاحظات اجرایی مبحث 22 ، به مقررات ملی ساختمان به طور تاریخی کم توجه بوده است.
6. وزارت کشور در اجرای مبحث 22 مقررات ملی ساختمان اقدام موثری نکرده و به طور موثر به وظایف خود در این خصوص عمل نکرده است.
7. شورای ساختمان پلاسکو باید به مساله ایمنی فضای کاری کسبه و ساختمان از بعد حریق توجه می کرد، زیرا به هر نحو از اخطارهای آتش نشانی مطلع بوده و می توانسته است همانند سایر فعالیت های جاری خود این موارد را نیز مورد پیگیری جدی قرار دهد، اما این کار انجام نشده است.
8. سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران تا حدودی به تکلیف خود در بازرسی از ساختمان و دادن اخطار و دستورالعمل های ایمن سازی عمل کرده، اما این اقدامات موثر نبوده است. دستورالعمل ها نیز کلی بوده اند. شایان ذکر است که در مجموع، این سازمان ابزار قانونی لازم برای تحقق الزامات قانونی و الزام اشخاص را در اختیار ندارد.
شهید کیست؟
بجز وضعیت کسبه گروه دیگری هم مورد توجه هستند همان هایی که در آشفته بازار مقصران کم تقصیر ترین بودند و بیشترین درد را به دوش کشیدند؛ خانواده شهدای آتش نشان.
از همان روزهای اول زمزمه های شهید شناخته شدن شهدای آتش نشان شنیده شد، از نامه محمد مهدی تندگویان تا درخواست برخی از نمایندگان مجلس، اما در نهایت با همه این تلاش به دلیل قانون های موجود در کشور شهدای اتش نشان هرچند که مقام معنوی و حقیقی شهید را خواهند داشت از سوی بنیاد شهید به عنوان شهدای خدمت شناخته شدند.
در قانون اساسنامه بنیاد شهید امده است:
کسی که جان خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران و استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضدانقلاب و اشرار نثار کرده یا می‌کند. در حکم شهید: کسی که ازنظر مأموریت، وظایف و اهداف تعیین‌شده همانند شهید است، ولی ازلحاظ شرایط وقوع یا محل شهادت متفاوت است.
از طرف دیگر حجت الاسلام شهیدی رییس بنیاد شهید در سخنان خود در اردیبهشت 96 گفت: بر اساس قانونی که در اوایل انقلاب تصویب شد، بنیاد شهید تنها برای افرادی که در دوران دفاع مقدس و جبهه، جان خود را از دست می‌دادند و شهید محسوب می‌شدند خدمات ارائه می دهد.
او همچنین یادآور شد: ما این افرادی که برای نظام خدمت می‌کنند را به‌عنوان شهید قبول داریم و امیدواریم اجر شهید برای آن‌ها باشد و حتی در قطعه شهدا به خاک سپرده می‌شوند ولی تأمین زندگی آن‌ها با اداره مربوطه است.
معاون رئیس‌جمهوری در صحبت‌های خود به شهدای نهادهای مختلف کشور اشاره کرد و ادامه داد: افرادی مانند آتشنشانان و نیروهای راهداری که در حادثه‌ای کشته می‌شوند طبق قانون باید تأمین معیشت آن‌ها به عهده اداره مربوطه آن‌ها باشد، اگرچه این‌ها برای ما شهید هستند و چنانچه اعتبار لازم را به بنیاد شهید تخصیص دهند ما خدمات لازم را به این افراد ارائه می‌دهیم. برای محیط بانان نیز ما آن‌ها را به‌عنوان شهید می‌شناسیم اما بازهم تأمین معیشت آن‌ها با محیط‌زیست است اما طبق قانون محیط‌بانی که در درگیری با اشرار کشته شود به‌عنوان شهید محسوب می‌شود.
داغ همیشه زنده
پلاسکو آخرین روز دی ماه سال گذشته درس های بزرگی به ما داد، 12 طبقه در کمتر از یک ساعت خانه و خانواده بسیاری را ویران کرد. اما آنقدر نداشته هایمان را به رخ کشید که هنوز هم با گذشت 365 روز برای نوشتن از آن موضوع هست.
از راه بندان و سیل دوربین و سلفی تا دزدی در مغازه ها!
از کمبود تجهیزات و قصور مسئولان ، از بی توجهی مردم به مسائل ایمنی و اهمیت بیمه .
و آنچه در نهایت یاد و ارزش شهدای آتش نشان را دل دل مردم زنده نگاه می دارد نامگذاری یک معبر یک یادبود نیست بلکه درس های بزرگی است که تک تک ما از این حادثه گرفتیم.
پلاسکویی ها در گفت و گو با برنا از این روزها و امیدها و ناامیدی هایشان می گویند: