بحث های مختلفی در خصوص بنیان های مختلف هویت ملی ما و حوزه تلاقی ان با علائق و منافع همسایگان مطرح می شود که رویکرد همه این میباحث نگاه تهدید آمیز به اشتراکات قومی و فرهنگی بخشی از اقوام ایرانی با همسایگان است. شکی نیست که مرزهای ما هرچند مرزهای جدایی سیاسی و ملی است ولی همین مرزها محل تلاقی و اتصال فرهنگ ، مذهب و زبان مشترک مردمان دو سوی مرز هم است.
با تکیه بر این اصل خدشه ناپذیر که همسایگی کشورها غیر قابل تغییر است ؛رویکرد و تعانل با همسایگان چگونه بابد باشد؟
آیا ما باید برداشت تهدید آمیز از این اشتراکات قومی و مذهبی داشته باشیم و رویکرد فضای عمومی ،سیاسی و رسنی گذر از این اشتراکات و ایجاد فاصله های هویتی بین ساکنان دو سوی مرز باشد؟
یعنی سیاست جاری رسمی و دیپلماسی عمومی دایر و معطوف به ایجاد گسست های فرهنگی و تعمیق این گسست ها و شکاف ها باشد؟
یا نه؟
به این اشتراکات فرهنگی ،قومی و مذهبی رویکرد فرصت داشته باشیم و با نگاه همگرایانه ،و با استفاده از زبان و قدرت دیپلماسی عمومی به تقویت همگرایی با همسایگان ،گسترش ارتباطات فرهنگی تازیخی بپردازیم و به جای این که مرزهای ملی خود را به خط تماس های آتش گروه های جدایی طلب وتروریست تقلیل دهیم ، از فرصت های مرز، اشتراکات فرهنگی و قومی و مذهبی برای توسعه رفاه، اقتصاد و امنیت و آبادانی سرزمین خود بهره ببریم؟
آیا تنها رویکرد حفظ همبستگی ملی، دامن زدن بر اختلافات و مشتعل نمودن رقابت ها و دشمنی های تاریخیی است یا نه ؟ نگاه به آینده و ساختن نرزهای صلح و دوستی و حمایت از ثبات سیاسی برای استقرار امنیت پایدار در منطقه است ؟
شکی نیست یکی از مهمترین چالش های منطقه خاورمیانه و به ویژه کشورهای همسایه ایران چالش های قومی و مذهبی خواهد بود. و تردیدی نیست که نیروهای خارحی تمام تلاش خود را به کار خواهند بست تا با دامن زدن به اختلافات قومی و مذهبی این کشورها را هم به رویایی دولت -دولت و هم رویارویی دولت-ملت سوق دهند؟
هستند افراد زیادی که با نیت خوب به شکل گیری بازی نیروهایی خارجی در متطقه کمک می کنند.امروز در شرایطی هستیم که تمام تلاش دشمنان اسلام و ایران بر ایجاد شکاف با همسایگان است تا با کمک پول های باد آورده فضای تعاملی را به فضای دشمنی تبدیل بونند.
در چنین شرایطی مهمترین عامل مصونیت سازی فعال شدن دیپماسی عمومی تعاملی و همگرایانه در بین نخبگان فرهنگی این کشورهاست تا با تاکید بر وجوه مشترک فرهنگی و مذهبی و دینی ساکنان این کشورها ،دولت ها ی خود را برای اتخاذ روش های کارآمد گفتگو و تعامل به همسایگان تحت فشار قرار دهتد.
دنیای امروز دنیای فراگیری زیست چند فرهنگی و قبول تفاوت ها در عین داشتن اشتراکات است.
این یک شعار نیست استفاده از توان دیپلماسی عمومی امروزه یک قدرت ملی است که از ظرفیت و توان فرهنگی و اقتصادی که متعلق به نخبگات و اقشار مختلف شهروندان است برای تاثیرگذاری به سیاست های دیگر کشورها و به ویژه همسایگات استفاده ورد.
در دیپلماسی عمومی جایی برای نیروهای تفرقه افکن،هویت طلبی های متعارض،تضعیف و یا مخدوش نمودن مرزهای به رسیمیت شناخته شده بین اللملی و حمایت از گروه های معارض علیه همسایگان جایی ندارد و مهمترین اصل ایجاد ثبات سیاسی و امنیتی در مرزها ،تبدیل مرزهای ملی به مرزهای دوستی و مبادلات اقتصادی و فرهنگی و ایحاد احترام متقابل بین ملت ها و ممانعت از ورود کشورهای متخاصم به دایره حمایت و قلمرو تصمیم گیری دولت های همسایه است.
امید که به این سمت و سو نخبگان فرهنگی و پژوهشگران سیاست بین الملل در کشور و نهادهای فرهنگی رسمی و غیردولتی فعالیت های خود را نعطوف نمایتد.