به گزارش خبرگزاری برنا از فارس، در این مراسم پس از سخنان دکتر غلامرضا خوش اقبال رییس گروه فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و شاپور پساوند شاعر شناخته شده شیراز درباره محتوای کتاب و پیشینه ادبی و علمی دکتر مهدی خیراندیش، دکتر جعفر مؤید شیرازی به سخنرانی پرداخت.
این استاد سابق دانشگاه شیراز گفت: در واقع تصوف در خراسان ظهور می کند و در ایران و از جمله فارس تسری پیدا می کند
وی به بیان پیشینه تاریخی سلسله های صوفیه پرداخت و گفت: در سده سوم و چهارم اولین حکومت تمام ایرانیِ پس از اسلام، آل بویه در شیراز بود که در زمان حکومت عضدالدوله، تصوف و عرفان در ایران راه خود را می رفت و در حال نُزج گرفتن بود.
این استاد دانشگاه گفت: کتاب «پاکان خاکی نهاد فارس» از اشتباه و غلط بسیار مصون است اما سهوالقلم امری طبیعی است و مثلاً درباره چهل تنان و هفت تنان دیدگاه عوامانه که مقبره ۴۰ یا ۷ نفر است مطرح شده در حالی این گونه نیست.
دکتر مؤید اضافه کرد: شیراز روزگاری به پایگاهی برای دگراندیشان و کسانی که می خواستند به تصوف روی بیاورند بود. در تفکرات صوفیان شیراز ۴۰ یا ۷ نفر هستند که به آنها «ابدال» گفته می شد و دارای چنان جایگاهی هستند که بقای هستی وابسته به وجود آنها است. در واقع این افراد همیشه زنده اند و هر کدام از ۴۰ یا ۷ نفر که می مردند کسی به مرتبه او رسیده بوده است تا جایگزینش شود. بنابراین مزارهای هفت تنان و چهل تنان تنها بنای یادبودی است که با سنگ هایی از یک جنس، یک اندازه و بدون حتی یک کلمه متن و اسم ایجاد و به مرور به مکان مقدس صوفیان تبدیل شده است.
این استاد پیشکسوت دانشگاه ضمن تبریک به دکتر خیراندیش برای تألیف کتاب پرداختنِ نویسنده به عارفان فارس را تحسین و ابراز امیدواری کرد در چاپ های بعدی کامل تر شود.
دکتر محمد مرادی نیز در معرفی پاکان خاکی نهاد گفت: نام کتاب از شعر مشهور سعدی «چو پاکان شیراز خاکی نهاد/ ندیدم که رحمت بر این خاک باد» گرفته شده است. وی افزود: بر اساس کشف المحجوب هُجویری تمام ۱۲ سلسله عرفانی شناخته شده، در ایران شکل گرفته اند. این مدرس دانشگاه با بیان اینکه «در تحقیقات معاصر آنچنان که به عرفان خراسان پرداخته شده، عرفان فارس گرچه صاحب ۲ سلسله عرفانی است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است»، خاطرنشان کرد: برخی هم که عرفان فارس را بررسی کرده اند آن را محدود به حلاج و روزبهان و برخی شاعران منتسب به عرفان کرده اند در حالیکه این کتاب با معرفی بیش از ۴۰۰ عارف نشان دهنده جایگاه این سرزمین در عرفان و تصوف است. وی اضافه کرد:
با بررسی آثار مستشرقین و تذکره نویسان می توان دید که تأملاتی در این خصوص انجام شده اما دکتر خیراندیش با بررسی ۱۶۲ منبع این مطالب پراکنده را با وسواس و دقتی عجیب گردآوری کرده اند.
مرادی گفت: تنها درباره چند عارف معروف فارس صدها کتاب و پژوهش نوشته شده اما نکته جالب و مهم این کتاب، پرداختن به عارفان گمنام و کمتر شناخته شده مکتب عرفان فارس همچون ابو اسحاق کازرونی، قطب نی ریزی و صدها عارف دیگر است.
وی افزود: دکتر خیراندیش حتی سفرنامه های موجود را هم بررسی کرده است و البته ایشان فارس را بر اساس گستره فارس امروز در نظر گرفته اند در حالیکه اگر محدوده فارس فرهنگی را در نظر بگیریم این کتاب ۵۵۰ صفحه ای به هزار صفحه می رسد.
این شاعر و پژوهشگر گفت: کتاب در سه بخش است. بخش اول عرفان فارس مورد بررسی قرار گرفته است و بخشی هم مزارات استان معرفی شده است. در بخشی هم سلسله های عرفانی مورد بررسی قرار گرفته اند اما بخش اصلی تذکره اهل عرفان فارس است که به حدود ۴۳۰ نفر می رسد و حافظ و سعدی در بخشی جداگانه مورد توجه قرار گرفته اند.
دکتر مرادی در پایان خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه دیگر کتاب «پاکان خاکی نهاد فارس» این است هر چه در جریان فصول کتاب به سده های متأخر نزدیک می شویم به کسانی بر می خوریم که شاعرند و نمونه اشعار هم آورده شده است.
در پایان این مراسم که توسط انجمن اهل قلم استان فارس و با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و سازمان اسناد و کتابخانه ملی مرکز فارس در «سرای سخن» این سازمان برگزار شد، با حضور دکتر لیلا دودمان رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر شیراز، دکتر مؤید شیرازی، دکتر غلامرضا کافی، دکتر خوش اقبال رییس گروه فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، حسن دهقان رییس انجمن اهل قلم استان فارس، شاپور پساوند و دکتر مهدی خیراندیش، از کتاب «پاکان خاکی نهاد فارس» رونمایی و از نویسنده آن تقدیر شد.
این کتاب در ۵۵۲ صفحه توسط انتشارات رخشید شیراز راهی بازار نشر شده است.