به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، از مجموعه پژوهشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مسئولیت هایی در زمینه های پژوهش، مدیریت دانش، آموزش، همکاری های پژوهشی و اطلاع رسانی و پشتیبانی از سیاست گذاری علم و فناوری را برعهده دارد. اهمیت این پژوهشگاه با داشتن سه پژوهشکده فناوری اطلاعات، علوم اطلاعات و جامعه اطلاعات به ویژه برای پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به این دلیل است که در سامانه های مرتبط پیشنهاده ها، پایان نامه ها و رساله های دکتری را ثبت می کند و با همانندجویی مانع از انجام پژوهش های تکراری می شود؛ از این منظر به نوعی در جلوگیری از تقلب و تخلف های علمی نیز نقش دارد.
سیروس علیدوستی رئیس ایرانداک در مورد وضعیت و آخرین تعداد کاربران سامانه های ثبت، گنج، ساعت و همانندجو گفت: «سامانه ملی ثبت پایان نامه، رساله و پیشنهاده به نشانی sabt.irandoc.ac.ir که از سال 1387 راه‌اندازی شده بود، در سال 1395 ارتقا یافت و‌اکنون 405 دانشگاه و پژوهشگاه با آن همکاری دارند.»
وی ادامه داد: «از آغاز تا پایان پاییز سال 1396، حدود 294 هزار پایان نامه و رساله و 116 هزار پیشنهاده (پروپوزال) در این سامانه ثبت شده است که با احتساب پایان نامه ها و رساله های گذشته، شمار این مدارک به بیش از 440 هزار می رسد. دانشیار پژوهشکده فناوری اطلاعات ایرانداک ادامه داد: پایگاه اطلاعات علمی ایران یا همان گنج ganj.irandoc.ac.ir با بیش از 940 هزار پیشینه علمی، در آذرماه امسال به طور میانگین بیش از 9 هزار و 600 بازدیدکننده یکتا (بر پایه آی.پی) در روز داشته که بیش از نیمی از بازدیدها از همه سامانه‌های ایرانداک در روز است. این کاربران در 9 ماه نخست امسال (276 روز)، بیش 72 میلیون جست‌وجو در این سامانه انجام داده‌اند که میانگین آن در هر شبانه‌روز نزدیک به 261 هزار (هر ثانیه سه) جست‌وجو می شود. »
رئیس ایرانداک گفت: «میانگین روزانه جست‌وجوهای امسال نسبت به سال گذشته در گنج نزدیک به دو برابر و نسبت به سال 1392 نزدیک به 70 برابر شده که نشان از بالارفتن اندازه و کیفیت این پایگاه از یک سو و کاربست بیشتر داده‌های آن در فرایند پژوهش، از سوی دیگر است.»
به گفته علیدوستی سامانه عرضه و تقاضای پژوهش یا همان ساعت به نشانی saat.irandoc.ac.ir اکنون 158 سازمان و 2 هزار و 980 پژوهشگر عضو دارد. این سازمان ها در 10 ماه نخست امسال 450 فراخوان پژوهش و چهار هزار و 150 عنوان پژوهش را در سامانه بارگذاری و پژوهشگران نیز 174 پیشنهاده را در سامانه ثبت کرده‌اند. در همین زمان نیز پژوهشگران 700 درخواست پژوهش را در پاسخ به فراخوان‌ها به سازمان‌های گوناگون داده‌اند. سامانه همانندجو tik.irandoc.ac.ir اکنون دارای 255 مؤسسه و بیش از 20 هزار استاد و دانشجوی عضو است و در آذر ماه امسال، میانگین درخواست‌های همانندجویی در آن به 60 رسیده است.
رئیس ایرانداک در مورد نسخه‌های جدید از این سامانه‌ها توضیح داد: «سامانه‌های نرم‌افزاری به دلیل پیشرفت پرشتاب فناوری اطلاعات و تغییر در نیاز کاربران هر یک تا دو سال یک بار باید ارتقا یابند؛ بنابراین نسخه‌های تازه‌ای از سامانه های ایرانداک نیز باید ساخته شود. وی با تاکید بر اینکه ایرانداک با کمبودهای مالی، نمی تواند پاسخگوی همه نیازها باشد، افزود: با این همه، سامانه گنج در دست بازنگری است و اکنون یک نسخه آزمایشی از آن در نشانی (ganj-beta.irandoc.ac.ir) در دسترس همگان است که امیدواریم تا نیمه سال 1397 جایگزین گنج کنونی شود.»
رئیس ایرانداک خاطرنشان کرد: «سامانه همانندجو دارای دو بخش است؛ موتور همانندجویی که همواره درحال به روزرسانی است و زیرسیستم مدیریت کاربران و خدمات که در دست بازنگری است و پس از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی و بر پایه نیازهایی که به تصویب هیات وزیران خواهد رسید، آماده و جایگزین نسخه کنونی می شود.»
علیدوستی گفت: «نیاز‌های نسخه تازه سامانه عرضه و تقاضای پژوهش (ساعت) برآورد شده ولی از آنجا که با گذشت بیش از 20 ماه از تصویب این سامانه در شورای عالی عتف و الزام سازمان برنامه و بودجه به تأمین هزینه های ارتقا و پشتیبانی آن (تبصره دو، مصوبه نهم، نشست نوزدهم، تاریخ 7/2/1395) هنوز در این زمینه اعتباری به ایرانداک داده نشده، نمی‌توان برای ارتقای این سامانه زمانی را تعیین کرد. »
وی در مورد رویکرد همایش ها، سخنرانی‌ها و نشست های علمی ایرانداک در سال گذشته و اقدامات برای مشارکت بیشتر علاقمندان در این سخنرانی ها نیز اظهار کرد: «ایرانداک یک همایش سالانه با نام همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات دارد. این همایش که امسال پنجمین دوره آن در آذرماه با هزار و 200 شرکت کننده برگزار شد، بر دریافت، گزینش و معرفی دستاوردهای فناوری اطلاعات استوار است. سخنرانی ها و نشست های علمی ایرانداک نیز برای معرفی دستاورد پژوهش های ایرانداک یا برای پیشبرد مأموریت‌های آن هستند؛ غیر از همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات که نیاز به تالار بزرگ و فضای نمایشگاهی دارد، دیگر رویدادهای علمی در ایرانداک برگزار می‌شود. »
دانشیار پژوهشکده فناوری اطلاعات ایرانداک افزود: «از آنجا که ایرانداک سازمانی آشنا برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران است و روزانه 100 تا 200 دانشجو و پژوهشگر به آن رفت‌وآمد دارند و ساختمان آن هم در مرکز شهر است، بهترین جا برای برگزاری رویدادها به‌شمار می رود. »
علیدوستی گفت: «با این حال، ایرانداک در نیمه دوم امسال برنامه تازه‌ای را آغاز کرده است که طی آن رویدادهایی را برای آشنایی با ایرانداک و خدمات آن در دانشگاه‌ها برگزار می‌کند؛ تاکنون سه رویداد در این زمینه در مشهد، اصفهان و تهران داشته‌ایم و آماده هستیم که با دعوت دیگر دانشگاه‌ها نیز چنین رویدادهایی را در این دانشگاه ها برگزار کنیم.»