به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ محمدعلی حضرتی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین ضمن اعلام خبر آغاز مرحله جدید ساماندهی و مرمت کاروانسرای تاریخی هجیب گفت: کاروانسرای مادر شاهی هجیب، اثر ارزشمند مربوط به دوره صفویه و یکی از بزرگترین و با شکوه‌ترین کاروانسراهای بین راهی کشور است که در مسیر کاروان روی قزوین – اصفهان و ۴۸ کیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه واقع شده و در طول سال گردشگران داخلی و خارجی بی‌شماری از این مجموعه عظیم تاریخی بازدید می‌کنند.
حضرتی با اشاره به مرمت این بنای تاریخی در سال‌های گذشته افزود: طی سال‌های گذشته مرمت این بنای عظیم در مراحل مختلف صورت گرفته و برج‌ها، سر در، ضلع شمال غربی، ضلع جنوبی و بخش‌هایی از ضلع شرقی مرمت شده و با شروع مرحله جدید ساماندهی و مرمت این بنای تاریخی از اوایل اردیبهشت ماه سال جاری اصلاح و اجرای مجدد تویزه ریخته شده در ضلع شرقی کاروانسرا، مرمت و اجرای طاق حجره ضلع شمال شرقی، برداشت جداره های فرسوده و اجرای مجدد آنها، دوغاب ریزی بر روی طاق‌ها، اصلاح ناودان‌ها، اجرای عایق رطوبتی در قسمت‌های آسیب دیده، مرمت هِره‌ها و تخلیه بندهای فرسوده و اجرای مجدد بندکشی تحت نظارت مهندس مصطفی شکوهی و با اعتباری در حدود یک میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی در حال اجرا است.
کاروانسرای تاریخی هجیب در مسیر کاروان روی قزوین – اصفهان و ۴۸ کیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه قرار دارد که توسط زینب بیگم – مادر شاه عباس اول – با هزینه ای معادل چهار هزار تومان ساخته شده و با بناهای الحاقی‌اش از جمله دو باغ، دو آب انبار، یک گرمابه و یک جویبار بهترین کاروانسرای ایران به شمار می‌آمده است .
این کاروانسرا در تاریخ 1354/7/14 با شماره ۱۱۸۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و مساحت ۵۸۵۰ متر مربع با ۴۰۰۰متر مربع زیر بنا و ۳۶ حجره از وسعت کم نظیر این کاروانسرا حکایت دارد.
پلان کاروانسرا به صورت مربع بوده که در تقاطع بیرونی چهار ضلع آن برج های مدوری از سنگ و آجر بر آورده اند که ارتفاع آنها نیم متر از سطح رخبام بالاتر است.
سر در رفیع و با شکوه ورودی در ضلع غربی قرار دارد که طرفین آن را دو طبقه ساخته و با طاق نماهای جناعی تزیین کرده اند. هشتی ورودی که دارای فضایی وسیع است با سقف گنبدی بزرگی پوشش یافته و از تزیینات کاربندی در دور تا دور پایه قوس گنبد آجری برخوردار است. در دو سوی هشتی اتاق هایی برای نگهبانان در نظر گرفته اند که با راه پله ای به پشت بام راه می‌یابند.
حیاط کاروانسرا که به ابعاد تقریبی ۴۰*۴۳ متر گسترده دارای چهار ایوان است که طاق نماهایی به ارتفاع ۶ متر دارد و پشت آنها اتاق های بنا قرار گرفته که مساحتشان از ۹ تا 13/5 متر مربع متفاوت است.
در مرکز حیاط بنایی آجری به شکل هشت ضلعی ساخته اند که از دو چهار طاقی متصل به هم با قوس جناغی باز تشکیل شده و گنبدی عرق چینی با آجرکاری زیبا دارد .
این بنا علاوه بر سرداب، کاربری هایی همچون رختشویخانه و … داشته است. در تمامی بنای کاروانسرا، پایه آن را بر سنگ قرار داده و بقیه اش را با آجر بالا برده اند. پشت اتاق ها و در چهار سوی کاروانسرا، راهرویی سراسری با طاقنماهایی عمیق به شکل طاق تویزه ساخته اند که در طرفین دارای سکوهایی در ارتفاع تقریبی یک متر از کف می باشد و به منظور بار انداز از آن استفاده می شده و توسط اتاق های میانجی به حیاط راه داشته است. از ویژگی های این کاروانسرا می توان از حمام و آب انبار و باغ های آن که برای تامین هزینه های نگهداری کاروانسرا وقف شده بود.
ارتفاع بسیار کم در گاه های ورودی حجره ها، که به منظور ایمن داشتن مسافران از سرما و گرمای کویری و گردبادها و توفان های نفس گیر منطقه طراحی شده و ۱۶ طاقنما در قسمت بیرونی ضلع جنوبی برای داد و ستد بازرگانان و استقرار نعلبندان، پالاندوزان و فروشندگان ساز و برگ چهار پایان نام برد.