کمبود هورمون تیروئید در نوزادان

به گزارش خبرگزاری برنا در هرمزگان کم کاری مادرزادی تیروئید، نتیجه کاهش در تولید هورمون تیروئید و یا کاهش فعالیت گیرنده های هورمون تیروئید است. شایع ترین علت کم کاری مادرزادی تیروئید، اختلال در تکامل کامل یا نسبی غده تیروئید، یا اختلال در جایگزینی نابجای تیروئید در دوران جنینی است. علل دیگر از جمله استفاده زن باردار از بعضی از داروها مثل داروهای ضد تیروئید، داروهای حاوی مقادیر زیاد ید و اختلالات ارثی منجر به عدم توانایی در ساخت هورمون تیروئید نیز می تواند وجود داشته باشند.

کم کاری تیروئید در اطفال به دو صورت مادرزادی و اکتسابی وجود دارد.

کم کاری مادرزادی تیروئید برای مواردی به کار می رود که قبل از زمان تولد یا در زمان تولد وجود داشته باشد. در اوایل زندگی جنینی، غده تیروئید اگر چه قادر به تشکیل هورمون ها است، ولی نقش مهمی را در رشد و نمو جنین ایفا نمی کند با نزدیک شدن به سه ماهه سوم بارداری و دوران نوزادی، نقش هورمون تیروئید برای رشد و نمو سیستم اسکلتی و عصبی ضروری می گردد.

در موارد کمبود شدید هورمون تیروئید، معمولاً علائم در هفته اول تا دوم تولد بروز می کند. اما در مواردی که کمبود هورمون خفیف تر است، ممکن است علائم تا ماه ها بعد از تولد دیده نشود.

کمبود هورمون تیروئید در شیرخوار، باعث عقب افتادگی ذهنی می شود؛ مگر اینکه تشخیص و درمان مناسب در اوایل زندگی نوزاد شروع شود.

ید و نقش آن در بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید:

 ید نقش مهمی در ساختن هورمون های تیروئید دارد و کمبود ید می تواند تولید هورمون های تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد.                      

مهمترین عوارض کمبود ید، صدمه جبران ناپذیر مغزی و عقب افتادگی ذهنی است که نتیجه کمبود ید و نارسایی تیروئید در دوران جنینی و اوایل دوران بعد از تولد است.

اهمیت انجام برنامه غربالگری نوزادان:

  انجام غربالگری نوزادان در کشورهای پیشرفته در چند دهه گذشته نشان داده است که انجام این برنامه در کشورها باعث تشخیص  زودرس بیماران، درمان به موقع و مناسب آن ها و پیشگیری از بروز عقب ماندگی ذهنی و دیگر عوارض مهم بیماری های مورد غربالگری شده است.

در ایران برنامه غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید، نمونه از پاشنه پا و در روزهای 5-3 بعد از تولد بر کاغذ فیلتر مخصوص و مورد تأیید وزارت بهداشت انجام می شود که نسبت به نمونه های سرمی آسان تر، عملی تر و ارزان تر است. بنابراین آگاهی زنان باردار در مورد این بیماری و عوارض آن و لزوم انجام غربالگری نوزادان و درمان سریع در صورت مبتلا بودن، تا حد بسیار زیادی از بروز صدمات مغزی در نوزادان جلوگیری می کند.

گرد آورنده: حنانه پورمحمد

کارشناس مرکز توسعه سلامت کیش

منبع: دستورالعمل برنامه کشوری غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان