به گزارش خبرنگار حوزه زنان خبرگزاری برنا، شنیدن خبر تجاوز به دختر ۵ ساله افغان آخرین خبر از زنجیره اخبار تعرض به کودکان در یکساله گذشته بود که منتشر شد و اما با توجه به روند انتشار این اخبار و وقوع این نوع جنایات ، به نظر نمی رسد که این خبر آخرین خبر باشد. تقریبا ماهی چند خبر کودک آزاری دهشتناک در رسانه ها منتشر می شود. این اخبار به قدری زیاد شده که دیگر بهت اولیه را در ذهن ها ایجاد نمی کند ! و این شوکه نشدن جامعه در برابر این نوع اتفاقات شاید تلخ ترین بعد آن باشد.اما راهکار پاکسازی جامعه از وقوع این نوع جنایات کثیف چیست ؟ به نظر می رسد این اخبار زنگ خطری برای یادآوری لزوم آموزش های خودمراقبتی به کودکان است. در این خصوص با بهاره مهرجویی، روانشناس گفت و گویی داشتیم که در ادامه می خوانید.
مهرجویی در خصوص لزوم آموزش های خود مراقبتی کودکان به خبرنگار گروه حوادث برنا گفت:
« ضرورت این آموزش ها مثل ضرورت نفس کشیدن است. موضوعانی مثل چه کسی و تا کجا حق دست زدن به کودک را دارد، اعضا خصوصی، حمام رفتن، لباس عوض کردن و مسائلی از این قبیل باید از سنین ۳ سال تا ۶ سال به کودک آموخته شود. همچنین در این سن نباید خیلی مستقیم و با جزئیات همه چیز را تعریف کرد بلکه باید به تناسب فرهنگ خانواده و عقل کودکان به آن ها آموخته شود.»
وی به بیان مثال هایی در این خصوص پرداخت:« خانواده ها باید بدانند که یاد ندادن و غلط یاد دادن برخی مسائل قطعا در شکل گیری هویت، آینده و آسیب های روانی فرزندانشان تاثیرگذار خواهد بود. بعضا برخی افراد در اثر آموزش های غلط خانواده حرمت خیلی از مسائل را درک نمی کنند. خانواده باید به کودک خود از حدود سه سالگی چگونگی حمام رفتن و لباس عوض کردن را یاد بدهد و کودک باید بداند که نمی تواند جلوی هر کسی برهنه شود و حتی در سنین بالاتر باید به بچه آموزش داد که حتی پدر و مادر هم نباید بدن برهنه وی را ببینند.به عنوان مثال اختلال عورت نمایی در کسانی اتفاق می افتد که از کودکی یاد نگرفته اند که هیچکس نباید اعضا خصوصی بدنشان را ببیند.حتی می بینیم خانواده های تحصیل کرده ما نمی دانند که کودک تا چه سنی می تواند همراه خانواده بخوابد. تمامی این ها عامل معضلات چه در بزرگسالی و چه در کودکی است و جزو مواردی است که باید به فرزندآموخته شود.»
وی در خصوص چگونگی این آموزش ها با توجه به سن کودک و فرهنگ خانواده ها گفت:« از تولد کودک تا ۲-۳ سالگی بحث آموزش های غیر مستقیم( رفتاری) مطرح است. کودک ساختمان تجزیه و تحلیلی مغز ندارد لذا هر چیزی را ببیند یادمیگیرد. مادر و پدر در این سن باید متوجه باشند که نباید پیش روی کودک مسائل و اعضا خصوصیشان را آشکار کنند. از بعد از ۳ سالگی تا حدود ۶-۷سالگی بحث آموزش های مستقیم مطرح می شود. در این دوره باید مستقیما به کودک یاد داد که کسی حق دیدن و لمس کردن اعضا خصوصی او را ندارد و حرمت این کار باید کاملا به وی آموخته شود تا شاهد آسیب هایی ناشی از آن نباشیم.»
او درمورد آموزش های ۶ سال به بعد گفت:« تا قبل از ۶ سالگی در حد هویت جنسی و نقش جنیسیتی به کودک آموزش می دهیم. امابعد از ۶ سالگی باید به فراخور فرهنگ خانواده مسائل جنسی را با زبان کودکانه تا حدودی بیان کرد یا از کتب آموزشی استفاده کرد. آموزش نباید خیلی مستقیم و به حدی باشد که کودک بترسد یا فکر کند این مسائل چیز بدی است یا عذاب وجدان بگیرد و فکر کند والدین دچار خطایی می شوند. بلکه مسائل باید در حد فهم کودک باشد.»
او با تاکید بر آموزش صحیح و جلوگیری از افراط و تفریط در این مباحث افزود:« خانواده باید به فراخور فرهنگ خود قدرت تشخیص داشته باشد و همه چیز را به کودک محول نکند. نباید اینطور باشد که حتی وقتی محارم کودک به قصد ابراز محبت و نه به قصد آزار کودک را می بوسند، بچه بترسد. این نیز خود یک آسیب است. هر چیزی باید به اندازه و در محدوده تفکر بچه به او آموخته شود. »
او در خصوص لزوم این آموزش ها در آموزش و پرورش گفت:« این مسائل باید به طور صحیح در آموزش و پرورش به بچه آموخته شود. مقاومت آموزش و پرورش در قبال این نوع آموزش ها بسیار بالاست و متاسفانه این مسائل سلیقه ای است و قانونی در این خصوص نداریم. نوع نگرش در آموزش و پرورش عامل وقوع بسیاری از کودک آزاری ها است .سیستم عقب مانده آموزش و پرورش بر پایه پنهان کردن و بی توجهی به مسائل است و بر این باور است که این مسائل با پنهان کردن حل می شوند. این سیاست باعث شکل گیری تصورات و روش های غلط در ذهن بچه ها است. آموزش و پرورش مسئول جلوگیری از آسیب ها و آموزش صحیح به بچه ها است. به طور کل می توان گفت سلیقه ای عمل کردن آموزش و پرورش در کنار تربیت افراط و تفریطی خانواده ها از عوامل اصلی شکل گیری آسیب های اجتماعی چون کودک آزاری در سطح جامعه است .»
مهرجویی در خصوص لزوم اعتمادسازی بین والدین و کودک برای بازگویی آزارها گفت:« خیلی مواقع خانواده های شاکی هستند که ما به کودکمان گفته بودیم این مسائل را با ما عنوان کن اما کودکمان ما را در جریان نگذاشت. در این جا باید گفت کودک از عواقب بازگویی آن واهمه داشته، کودک می ترسد که در صورت بازگویی این مسئله تنبیه شود و یا پدر و مادر ناراحت شوند. لذا تنها گفتن کلامی در خصوص این امر موثر نیست و پدر و مادر باید اعتماد لازم را برای کودک ایجاد کنند. پدر و مادر باید برای بچه توضیح دهند هر کسی می خواهد تو را ببوسد و لمس کند باید پیش روی من باشد. حتی کودک باید بداند اگر کسی عکسی به او نشان داد باید به پدرو مادرش بگوید. کودک باید بداند که اگر فردی او را تهدید کرد هم خطری او را تهدید نمی کند و پدر و مادرش همواره پشت او هستند.»
او در ادامه خاطر نشان کرد:« خانواده ها باید بدانند که از زمانی که تصمیم به بچه دار شدن گرفتند دیگر نمی توانند مانند قبل از بچه دار شدن رفتار کنند. فحش، رفتارهای جنسی و… به هیچ عنوان حتی نباید جلوی کودک ۱ ساله انجام شود .»
او در خصوص خانواده هایی که این مسائل در بینشان بیشتر است گفت:« روانشناسان قبل از اینکه این اخبار رسانه ای شوند، با مردم در ارتباط هستند و متاسفانه باید گفت آمار این نوع رفتارهای آزاردهنده بسیار بالاتر از چیزی است که مردم می دانند. نمی توان دسته و ویژگی خاصی را برای خانواده هایی که این آسیب ها در آن ها رخ می دهد بیان کرد چرا که در همه خانواده ها اعم از پولدار، فقیر، تحصیل کرده و …. این مسائل هست ولی باید گفت افرادی که آسیب هایی در اثر آموزش های نادرست والدین را دارند بیشتر تبدیل به متجاوز می شوند و آمار این افراد در خانواده های افراطی و تندرو بیشتر است.»