وجود ۱۰ درصد ذخایر آنتیموان جهان در سیستان و بلوچستان

در ابتدای اخذ تصمیم ساخت کارخانه پایلوت، کمتر کسی تصور می‌کرد در محدوده "سفیدآبه" از توابع شهرستان نیمروز با وجود پستی و بلندی‌های متعدد امکان احداث کارخانه وجود داشته باشد، اما با همت کارگران، کارشناسان و مدیران که تلاش اصلی آنها جهت زدودن فقر از چهره منطقه و ایجاد اشتغال و تولید فلزی استراتژیک متمرکز شده بود، این امر محقق شد. جوانان منطقه با انگیزه وجود این معدن در رشته‌های مرتبط ادامه تحصیل دادند و اکنون مجتمع آنتیموان "سفیدآبه" در حال فعالیت است.

این واحد معدنی در حال حاضر مشغول به تولید شمش آنتیموان است. از فلز آنتیموان جهت ساخت آلیاژهای سفت و محکم در برابر خوردگی و فرسودگی استفاده می‌شود؛ همچنین این فلز در صنایع الکترونیک، باتری شارژی و نظامی نیز کاربرد دارد. کل ذخایر شناخته شده آنتیموان جهان در حدود 1.8 میلیون تن تخمین زده شده و کشور چین به عنوان بزرگترین تولید کننده، وارد کننده و مصرف کننده این فلز شناخته می‌شود.

اردیبهشت‌ماه سال 1395 کارخانه تولید شمش آنتیموان به طور رسمی توسط معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و ریاست هیات عامل "ایمیدرو" افتتاح شد.

از آن تاریخ تاکنون تلاش‌های بی‌وقفه‌ای جهت افزایش و بهینه‌سازی تولید کارخانه از جمله تغییراتی در خط تولید و همچنین اخذ پروانه‌های اکتشاف و بهره‌برداری جهت دیگر ذخایر آنتیموان در استان از جمله "حیدرآباد، کیچی، لخشک و شورچاه توزگی" شکل گرفته است.

از اقدامات شاخص انجام شده در این مجتمع می‌توان به ساخت و تجهیز آزمایشگاه مواد معدنی با تجهیزات روز در محل کارخانه پایلوت و راه‌اندازی خطوط تلفن و اینترنت در محل معدن و همچنین پروژه برق‌رسانی که با توجه به انجام فاز اول آن می‌تواند تحولی در فرآیند کار مجتمع ایجاد کند، اشاره کرد.

یکی از مهمترین اقدامات این مجتمع در سال جاری که می‌تواند در آینده به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های معدنی استان به شمار رود، طرح استحصال املاح از آب دریا در سواحل چابهار و کنارک است که با توجه به وسعت کار و حجم فعالیت، تاثیر بسزایی در اقتصاد و اشتغال سواحل مکران در جنوب استان دارد.

تمرکز ذخایر آنتیموان کشور در استان سیستان و بلوچستان است و تاکنون 25 هزار تن ذخیره قطعی با عیار 16 درصد در این استان شناسایی شده است. واحد صنعتی آنتیموان سفیدآبه با اشتغال‌زایی 40 نفر به سبب نخستین بودن در سطح کشور، آینده‌ای روشن را پیش روی سیستان و بلوچستان ترسیم می‌کند.

بر اساس اعلام سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان، کشف معدن آنتیموان سفیدآبه با ذخیره قطعی 5 هزار و 465 تن کانسنگ آنتیموان با عیار 37 درصد با هزینه تقریبی اکتشاف 2600 میلیون ریال به نام شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران انجام و آماده بهر‌ه‌برداری شده است.

بر اساس آمار موجود، کل ذخایر آنتیموان جهان حدود 1.8 میلیون تن است و مهمترین ذخیره این ماده معدنی در ایران و در منطقه سفیدآبه استان سیستان و بلوچستان واقع شده که این به خوبی بر اهمیت این خطه می‌افزاید.

آنتیموان عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی دارای نشان "Sb" و عدد اتمی 51 است؛ آنتیموان که یک شبه فلز بوده دارای 4 حالت آلوتروپیک و شکل پایدار این عنصر، فلزی آبی- سفید است.

این عنصر در مواد ضدآتش، رنگ‌ها، سرامیک، لعاب و آلیاژهای گوناگون و لاستیک به کار می‌رود و همچنین استفاده از آنتیموان در صنایع نیمه هادی و در تولید "دیودها، موج‌یاب‌های مادون قرمز و وسایل Hall-effect در باتری‌ها، آلیاژهای ضداصطکاک، فلز ویژه حروف چاپ، گلوله‌های رسام، جنگ افزارهای کوچک و روکش کابل" نیز کاربرد دارد.

10 درصد ذخایر آنتیموان جهان در سیستان و بلوچستان وجود دارد که با شناسایی و بهره‌برداری از آن می‌توان نام این استان را بر صدر صفحه آنتیموان جهان ثبت کرد. معدن آنتیموان یکی از این داشته‌هاست؛ ظرفیت تولید معدن سفیدآبه سالانه 90 هزار تن شمش است که نقش بسزایی در توسعه استان خواهد داشت و در آینده‌ای نزدیک با بهره‌برداری کامل از آن برای بیش از 200 نفر شغل ایجاد می‌شود.

مجتمع صنایع معدنی آنتیموان در فاصله 150 کیلومتری شمال غرب زابل واقع در روستای "حیدرآباد" بخش "سفیدآبه" شهرستان نیمروز واقع شده است. این واحد معدنی برای تولید کنسانتره آنتیموان با عیار 26 تا 32 درصد فعالیت می‌کند که هدف از تولید این ماده معدنی ساخت شمش فلز آنتیموان است. ذخیره فعلی معدن در اکتشافات اولیه بیش از 5 هزار و 465 تن با عیار 37 درصد است.

فلز آنتیموان در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما مهمترین کاربرد این عنصر، استفاده به عنوان فلز پایه در تولید باتری‌های معمولی و هیبریدی است.

همچنین از فلز آنتیموان برای ساخت آلیاژهای سخت و محکم در برابر خوردگی و فرسودگی استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر به سبب رشد مصرف این فلز استراتژیک قیمت آن روندی افزایشی داشته است.

86 هزار کیلومتر از اراضی سیستان و بلوچستان تحت اکتشاف قرار دارد و این استان قطب تولید آنتیموان کشور است که در صورت عملیاتی کردن سایر ذخایر شناخته شده، می‌توان گامی مهم در صادرات و شکوفایی اقتصاد استان برداشت.

در حال حاضر 2 میلیون تن ذخایر آنتیموان در دنیا شناسایی شده که با بهره‌برداری از این معدن، جزو یکی از 5 کشور تولید کننده آنتیموان در جهان می‌شویم و این در حالی است که استان سیستان و بلوچستان قابلیت تولید 500 تن شمش در سال را دارد.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان با اشاره به شناسایی یک میلیارد تن ذخایر معدنی در سیستان و بلوچستان در جمع خبرنگاران گفت: معدن آنتیموان سفیدآبه به بهره‌برداری رسید و پس از آن شاهد بهره‌برداری از معادن "مس چهل کوره، تیتانیوم و طلا" خواهیم بود.

نادر میرشکار افزود: سیستان و بلوچستان در آستانه تبدیل اکتشافات به صنایع معدنی قرار گرفته که این ویژگی جایگاه خاصی به صادرات استان می‌دهد. تمرکز ذخایر آنتیموان کشور در سیستان و بلوچستان بوده و تاکنون 25 هزار تن ذخیره قطعی با عیار 16 درصد در این استان شناسایی شده است.