به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا؛ چندین سال است که هر مسافر یا گردشگری که از آثار باستانی و بناهای شاخص فرهنگی و باستانی اصفهان بازدید می‌کند، متوجه غبار و خاک آلودی اکثر بناها می‌شود. یکی از بناها مسجد امام است که مرمت آن چندین سال به طول انجامیده است.
برای اینکه بدانیم بالاخره در چه زمانی این مرمت بی پایان، پایان می‌پذیرد و همچنین اینکه چرا برای غبار روبی این آثار شاخص اقداماتی انجام نمی‌شود با مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم.
فریدون الهیاری – مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار میراث خبرگزاری برنا، با بیان این مطلب که میدان امام خمینی مجموعه‌ایست که شامل آثار مختلفی می‌شود، اظهار داشت: «مرمت بخشی از دیوار عالی قاپو تکمیل شده و در نوروز سال 97 بازگشایی و به بهره برداری رسید. این پروژه بیش از 12 سال به کار انجامید؛ حجم عملیات انجام شده در 3 سال گذشته حدود 70 درصد و در 9 سال گذشته حدود 30 درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد که فعالیتها شتاب بسیاری گرفته است اما متأسفانه در سال‌های اخیر انباشتی از نارسایی‌ها و مشکلات در بناهای تاریخی اصفهان وجود دارد. سعی داریم با حداکثر سرعت، بازسازی را انجام دهیم اما تا به پایان برسد زمان بسیاری طول می‌کشد.»
وی با بیان این مطلب که کاشی‌های مسجد امام دارای شانزده ترک بود، تشریح کرد: «از این تعداد ترک‌ها، سه ترک آن برای گذشته است که تا ترک چهاردهم در این سه سال پیش رفته‌ایم. تقریبا همه کاشی کاری‌های مسجد در معرض تهدید قرار دارند. در سال گذشته 10 کارگاه مرمتی و امسال 5 کارگاه مرمتی در حال فعالیت در مسجد امام هستند. این فعالیتها برای استحکام بخشی کاشی جداره‌های داخلی مسجد امام، دیوارها و سر درها انجام می‌شود.»
*علت گردوغبار دیوارهای مسجد امام، مرمت و بازسازی است
الهیاری در مورد گرد و خاک روی دیوارهای مسجد امام اظهار داشت: «زمانی که 5 کارگاه مرمتی درون بنای تاریخی وجود داشته باشد، گرد و غبار ایجاد می‌شود اما ناچار به ادامه دادن عملیات‌های مرمتی هستیم. سرویس بهداشتی‌های مسجد، منبع و منشاء بخشی از رطوبت‌های 30 سال اخیر مسجد امام بوده که به همین علت سرویس‌های بهداشتی جمع آوری و در حال مرمت هستند. همه نخاله‌ها، مصالح و همچنین تخریب و بازسازی سرویس بهداشتی‌ها، گرد و غبار ایجاد می‌کنند. بخش مهمی از رطوبت مسجد امام در چند سال گذشته به شکل‌های مختلف ظاهر شده که بعد از گذشت چند سال، حال تأثیرات خود را نشان داده و موجب بوجود آمدن یک وضعیت نابسامان شده است. اما درحال حاضر با اقدامات صورت گرفته و نوسازی سرویس‌ها، شرایط مناسب‌تر شده است.»
*بازسازی بناهای پراکنده میدان امام و کف سازی میدان
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان بسیاری از بناهای کوچک پراکنده پیرامون مسجد میدان امام، بازسازی و مرمت شده‌اند که بهره برداری‌های جدیدی برای آن تعریف شده است. با همکاری شهرداری اصفهان در سه سال گذشته، کف سازی میدان امام و بخش مهم آن انجام گرفته است.
همچنین به گفته وی برای پاکسازی جداره‌های مسجد از آلودگی‌هایی مثل دوده که امکان دسترسی به آن با نردبان و ... وجود نداشت، بالابری با ارتفاع بیش از 20 متر خریداری شده است.
الهیاری در مورد ضعف کمبود راهنماهای آثار تاریخی و گاهی عدم حضور آن‌ها در مجموعه‌های تاریخی، گفت: «تعداد راهنما در بناهای تاریخی اندک است. در بناهای تاریخی راهنمای صوتی در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد. تأمین راهنماهای دولتی جزو سیاست و برنامه‌های میراث فرهنگی نیست. در بسیاری از بناهای تاریخی سراسر جهان به صورت رایگان راهنما در اختیار گردشگران قرار نمی‌گیرد. میراث فرهنگی اصفهان اپلیکیشن، نرم افزار و سیستم‌های صوتی در اختیار مسافران قرار می‌دهد. در ایام نوروز و ایام خاصی که با حجم گسترده گردشگران مواجه می‌شویم از نیروهای داوطلب استفاده می‌کنیم.»
وی با بیان این مطلب که سالانه حدود 17 تا 20 میلیارد از گردشگری در اصفهان کسب درآمد می‌کنیم که در 3 سال گذشته با شیب بالایی در حال رشد است، اظهار داشت: «نکته قابل توجه این است که درآمدهای حاصل به صورت مستقیم به حساب خزانه عمومی دولت وارد می‌شود. بازگشت درآمدها جزو برنامه‌هایی است که باید اتفاق افتد اما دولت به علت محدودیت بودجه‌ای، یک درصد از کل درآمدهای سازمان میراث فرهنگی کشور را به سازمان برمی‌گرداند. اما در مدت اخیر، سازمان میراث فرهنگی در قالب بودجه سال 97 تمهیداتی اندیشیده که برخی از مجموعه‌ها را در کشور از جمله استان اصفهان، درآمدهایشان را اختصاصی کند، اگراین اتفاق رخ بدهد شرایط مطلوبی ایجاد خواهد شد. برای مثال میدان امام درآمدهایی دارد که می‌تواند پاسخگوی مشکلات مجموعه باشد. میراث فرهنگی با محدودیت‌های مالی و قانونی و ضوابط مواجه است که تصور می‌کنم سایت‌های بزرگ تاریخی از این موضوع مستثناء هستند و همچنین این امکان وجود دارد که منابع تحت مدیریت سازمان در حوزه‌های محلی در جهت پاسخگویی به نیازهای مجموعه عرضه شود.»
الهیاری با اشاره به این مطلب که در حوزه میراث فرهنگی حفظ و حراست یک مقوله عمومی است، گفت: «سازمان میراث فرهنگی به عنوان یک نهاد حاکمیتی مدیریت کننده برای حفاظت از بناهای تاریخی است. باید برای حفظ میراث فرهنگی و مشارکت عمومی در حفاظت از میراث فرهنگی، فرهنگسازی شود و همگان احساس کنند که در حفظ، بازسازی و احیای میراث فرهنگی سهمی دارند. همچنین باید مشارکت‌های عمومی افزایش یابد تا منابع بودجه شایسته‌ای در اختیار سازمان میراث فرهنگی برای حفاظت بناها قرار بگیرد.»
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با تأکید براینکه میراث فرهنگی باید در حوزه مرمت، تابع قوانین خاصی شود، افزود: «میراث فرهنگی باید در موضوع هزینه کردها، حفظ و نگهداری تابع ضوابط و قوانین مالی دانشگاه‌ها و مراکز علمی شود. فعالیت‌های مرمتی یک موضوع هنری و تخصصی، فنی و علمی، کارشناسی است و متأسفانه در این خصوص دچار مشکلات قانونی هستیم. اگر این مشکل حل شود، منابع موجود به صورت بهتری در حفاظت از میراث فرهنگی استفاده می‌شود.»