متن کامل دوازدهمین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، متن کامل گزارش یوکیا آمانو به شرح زیر است:

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی

GOV/۲۰۱۸/۳۳

۳۰ اوت ۲۰۱۸

راستی‌‌‌آزمائی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱  (۲۰۱۵) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A. مقدمه

۱. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) درخصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و درخصوص موضوعات مرتبط با راستی‌‌‌‌آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت است. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی و مشورت‌ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می‌‌دهد.

B. سابقه

۲. در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E۳/EU+۳) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ شورای امنیت قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست کرد که "راستی‌‌‌‌‌آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد" ((GOV/۲۰۱۵/۵۳ and Corr.۱, para.۸. در اوت ۲۰۱۵، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی‌‌‌آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌‌‌ای ایران همانگونه که در برجام پیش‌‌‌بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه‌‌‌های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنان که در سند GOV/۲۰۱۵/۵۳ و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات کند. 

۳. در دسامبر ۲۰۱۶ و ژانویه ۲۰۱۷ مدیرکل نه (۹) سند، که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری‌‌‌‌‌‌هائی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته‌‌‌‌ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.

۴. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی‌‌‌‌آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته‌‌‌ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ ۲/۹ میلیون یورو در سال است. برای سال ۲۰۱۸ منابع مالی فرابودجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای مبلغ ۱/۵ میلیون یورو از ۲/۹ میلیون یورو لازم است. تا تاریخ ۲۷ اوت ۲۰۱۸، مبلغ ۵/۶ میلیون یورو منابع مالی فرابودجه‌ای برای تامین هزینه فعالیت‌های مرتبط با برجام برای سال ۲۰۱۸ و بعد آن در دسترس است.

۵. در تاریخ ۴ ژوئیه ۲۰۱۸، به عنوان بخشی از گفت‌وگوهای ادواری عالی‌رتبه بین آژانس و ایران،  مدیرکل با حسن روحانی، رئیس‌‌‌‌‌‌‌جمهور ایران در وین دیدار کرد. آنها فعالیت‌های پادمان در ایران را مورد بحث قرار دادند.

C. فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

۶. از تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته‌‌‌ای ایران ذیل برجام را منطبق با رویه‌‌‌های پادمانی استناندارد آژانس و به شیوه ای بیطرفانه و عینی راستی‌‌‌آزمایی و نظارت کرده است، آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل، به شرح ذیل گزارش می‌‌‌دهد.

C.۱ . فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

۷. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-۴۰) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است، ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-۴۰ طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه‌‌‌‌های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای ۳ و ۱۰).

۸. ایران به اطلاع‌‌‌‌‌رسانی به آژانس درخصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP) ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند ۱۵). در تاریخ ۲۵ اوت ۲۰۱۸، آژانس راستی‌‌‌آزمائی کرد که این کارخانه در حال فعالیت است و اینکه ذخیره آب سنگین ایران ۹/۱۲۲ متریک تن است. در طول دوره گزارش دهی  ایران بیش از ۱۳۰ متریک تن آب سنگین نداشته است (بند ۱۴).

۹. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای ۱۸ و ۲۱). 

C.۲ . فعالیت‌های مربوط به غنی‌‌‌سازی و سوخت

۱۰. در کارخانه غنی‌‌‌‌‌سازی سوخت (FEP) در نطنز بیش از ۵۰۶۰ سانتریفیوژ IR-۱ به صورت نصب شده در ۳۰ آبشار به شکل محاسبه شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند ۲۷). ایران ۳۴ سانتریفیوژ IR-۱ را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند ۲۹.۱).

۱۱. ایران به غنی‌‌‌‌‌سازی UF۶ در FEP ادامه داده است. ایران غنی‌‌‌‌‌‌‌سازی بالاتر از ۶۷/۳ درصد از اورانیوم ۲۳۵ را انجام نداده است (بند ۲۸).

۱۲. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی‌‌‌‌سازی شده ایران از میزان ۳۰۰ کیلوگرم UF۶ غنی شده تا میزان ۶۷/۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند ۵۶). میزان ۳۰۰ کیلوگرم UF۶ معادل با ۸/۲۰۲ کیلوگرم اورانیوم است. 

۱۳. تا تاریخ ۱۸ اوت ۲۰۱۸، میزان اورانیوم غنی شده تا ۳.۶۷ درصد اورانیوم ۲۳۵ ایران ۴/۱۳۹ کیلوگرم بوده است، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک.

۱۴. در کارخانه غنی‌‌‌‌سازی سوخت فردو (FFEP) بیش از ۱۰۴۴ سانتریفیوژ IR-۱ در یک بال (واحد ۲) از تأسیسات مزبور قرار داده نشده است (بند ۴۶). در تاریخ ۱۴ اوت ۲۰۱۸ آژانس راستی‌‌‌‌آزمایی کرد که تعداد ۱۰۲۰ سانتریفیوژ IR-۱ در شش آبشار نصب هستند. در همان تاریخ آژانس راستی‌‌‌آزمایی کرد که پنج سانتریفیوژ IR-۱ در قالب طراحی موقعیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ۱۶ سانتریفیوژ IR-۱ نصب شده بودند و یک سانتریفیوژ IR-۱ در یک موقعیت جداگانه نصب شده بود، به منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیت‌های تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ های پایدار». ایران در بازه زمانی گزارش هیچ‌‌گونه غنی‌‌‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌‌‌های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته‌‌‌‌ای در کارخانه وجود نداشته است (بند ۴۵).

۱۵. همه سانتریفیوژهای و زیرساخت‌های مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده‌‌‌اند (بندهای ۲۹، ۴۷، ۴۸ و ۷۰). آژانس دسترسی منظم به ساختمان‌‌‌‌‌های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه‌‌‌صنعتی غنی‌‌‌سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند ۷۱). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست داشته است (بند ۵۱). 

۱۶. ایران فعالیت‌‌‌های غنی‌‌‌سازی‌‌اش را در راستای برنامه بلندمدت غنی‌‌‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌‌سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ انجام داده است (بند ۵۲).

۱۷. در تاریخ ۱۹ اوت ۲۰۱۸ آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله‌‌های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی بالاتر از ۱ رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار هستند.

۱۸. ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل صفحات سوخت یا ضایعات به UF۶ مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند ۵۸).

C.۳. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

۱۹. هیچ اورانیوم غنی شده‌‌‌ای از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه انباشت نگردیده و غنی‌‌‌‌سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با یا بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوزها در چارچوب محدودیتهای تعریف شده در برجام بوده است (بندهای ۴۲-۳۲).

۲۰. ایران اظهارنامه‌‌‌های مربوط به تولید و موجودی لوله‌‌‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه کرده و اجازه راستی‌‌‌آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است (بند ۱/۸۰). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی‌‌‌آزمایی کرده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله‌‌‌های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام استفاده شده‌‌اند (بند ۲/۸۰). ایران هیچ‌‌‌گونه سانتریفیوژ IR-۱ را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده یا از کار افتاده‌‌اند تولید نکرده است(بند ۶۲).

۲۱. همه لوله‌‌های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه‌‌‌های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده‌‌اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته‌‌‌اند (بند ۷۰). ایران با استفاده از فیبر کربن لوله‌‌‌های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه‌‌‌‌برداری و آزمایش شده و تمامی آنها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی آژانس بوده است.

D. اقدامات شفاف‌‌سازی

۲۲. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره‌‌‌گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی‌‌‌‌سازی استفاده کند تا بدین وسیله وضعیت آنها در اماکن هسته‌‌‌ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع‌‌‌آوری خودکار ثبت سوابق اندازه‌‌‌گیری توسط ادوات اندازه‌‌‌گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند ۶۷.۱). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان  منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌‌های نزدیک سایت‌های هسته‌‌‌ای در ایران را تسهیل کرده است (بند ۶۷.۲).

۲۳. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و منتقل شده به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند ۶۸)، نظارت کند. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه کرده است (بند ۶۹) .

E. دیگر اطلاعات مرتبط

۲۴. ایران اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمان‌ها بر اساس ماده ۱۷ (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم‌‌الاجرا شدن آن را ادامه می‌‌‌دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه‌‌‌های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقی دسترسی‌‌های تکمیلی به همه سایت‌ها و اماکن مورد نیاز برای بازدید در ایران داشته است. همکاری به موقع و فعالانه از سوی ایران در ارایه چنین دسترسی، اجرای پروتکل الحاقی را تسهیل و اعتماد را افزایش می‌دهد.

۲۵. همانگونه که قبلاً گزارش شد، در ژانویه ۲۰۱۸، آژانس از ایران درخواست کرد تا بر اساس پروتکل الحاقی روشن‌‌‌سازی و توضیحات بیشتری درخصوص طرح‌هایش در مورد توسعه چرخه سوخت هسته‌‌ای، شامل فعالیت‌های تحقیق و توسعه برای پیشران هسته‌‌‌ای دریایی ارایه کند. طی نامه مورخ ۲۸ آوریل ۲۰۱۸، ایران به آژانس اطلاع داد «طی پنج سال اول، هیچ نوع تاسیساتی دخیل نخواهد بود و موتورها / رآکتورهای با سوخت هسته‌‌‌ای برای اهداف غیرنظامی (Civilian) مورد استفاده قرار خواهد گرفت» و اطلاعات بیشتر در قالب نسخه روزآمد شده بعدی اظهارنامه‌‌‌های سال ۲۰۱۷ (پروتکل الحاقی) به آژانس ارایه می‌شود. در ماه مه ۲۰۱۸، ایران این اطلاعات را طی اظهارنامه‌های روزآمد شده سال ۲۰۱۷ به آژانس ارائه کرد.

۲۶. راستی‌‌‌آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش‌‌‌های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

۲۷. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت نکرده است. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیسون مشترک، بند ۶.۴.۶).

F. خلاصه:

۲۸. آژانس به راستی‌‌‌آزمائی عدم انحراف مواد هسته‌‌‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌‌‌ای و مکان‌‌‌های خارج از تاسیسات که به طور معمول مورد استفاده قرار می‌‌گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقتنامه پادمان‌‌ها اعلام شده، ادامه می‌‌‌دهد. ارزیابی‌‌ها درخصوص نبود فعالیت‌ها و مواد هسته‌‌ای اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

۲۹. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی‌‌‌آزمائی اجرای تعهدات مرتبط هسته‌‌‌آی از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

۳۰. مدیرکل به گزارشدهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.