به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا؛ آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم و رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) می گوید: اگر فقط پای عشق به میان آید این سوال مطرح می شود که چه لزومی دارد ما تبعیت کنیم، عشق الزام آور و تکلیف آور نیست، اگر انسان در مراحل معنوی به مرتبه عالیه ای برسد و با معشوق خود معاشقه کند، این اصلاً برای دیگران قابل تحصیل نیست!
او معتقد است: آنان که حادثه عاشورا را در این عنوان و قالب طرح می کنند با صدها سوال بی پاسخ مواجه شده و آنگاه مجبور می شوند یک سری خرافات و بدعت ها و اضافات را به این حادثه عظیم تاریخی اضافه کنند. روی همین مبناست که می گویند حال که باید دین و عقل را کنار گذاشت، ما بر مبنای عشق مان باید کار کنیم ببینیم عشق ما چه فرمانی می دهد؛ خرافاتی مطرح می کند که واقعاً این حادثه را موهون می کند. ما اگر امروز می خواهیم حادثه عاشورا را به دنیا معرفی کنیم، باید روی همین جنبه عقلانی آن تکیه کنیم، بگوییم کار امام حسین(ع) از شهادت خودش تا شهادت طفل شیرخواره اش مبتنی بر مسائل عقلی مسلم بود.
وی تأکید کرد: باید قیام امام حسین(ع) را بفهمیم، درست تحلیل کنیم، نیائیم خود ما هم در این زمان باز بر مظلومیت امام حسین(ع) اضافه کنیم و با تحلیل ها و حرف هایمان ظلمی نسبت به وجود مقدس امام حسین(ع) و این حادثه عاشورا روا نکنیم؛ در این میان وظیفه بزرگان دین و روحانیت است که در مقابل هرگونه انحراف و بدعتی ایستادگی کنند.
متن گفت وگوی شفقنا با آیت الله فاضل لنکرانی را می خوانید:
* مطلبی مشهور شده و می گویند در حادثه عاشورا عقل عاجز است، میدان میدانِ عقل نیست، نباید سراغ توجیهات عقلی برای حادثه عاشورا رفت بلکه باید از عشق و ابزار عشق و آثار عشق سخن گفت، آیا کلام درستی است و با معارف دینی ما سازگاری دارد یا خیر؟ اگر بخواهیم حادثه عاشورا را با دید عقل و عقلانیت بررسی کنیم کار صحیحی است؟
عرض بنده بطلان این مطلب مشهور است ولو اینکه بیان آن مجال وسیع می طلبد. اما این بحث خیلی مهم است و عاشوراییان باید به نقش عقل که یکی از رموز عاشوراست توجه کنند. در قرآن کریم مکرّر خدای تبارک و تعالی آیات و نشانه های خود را بیان می کند و بعد می فرماید: «أَفَلَا تَعْقِلُونَ»، اشخاص را مذمت می کند چرا تعقّل نمی کنید؟! واقعاً عجیب است. افرادی به دنیا می آیند و از دنیا می روند اما یک آن به این نعمت بزرگی که خدا به بشر داده، یعنی «عقل»، توجه نمی کنند و انسانی که غافل از این نعمت بزرگ باشد اصلاً حیات انسانی را درک نکرده و مفهوم اصلی زندگی را نمی فهمد.
عاشوراییان باید به نقش عقل که یکی از رموز عاشوراست توجه کنند
ما وقتی به آیات و روایات مراجعه می کنیم می بینیم در مورد عقل مطالب فراوانی مطرح شده، عقل چیست؟ آنچه موجب تکامل عقل است چیست؟ آنچه مانع از رشد عقل و موجب فساد آن است چیست؟ اجزاء عقل چیست؟ اینها مطالبی است که واقعاً ما باید به آن توجه پیدا کنیم و راهش همین آیات و روایات است. مرحوم کلینی در اصول کافی قبل از شروع به بحث از توحید و مباحث اعتقادی، اولین مطلبش کتاب العقل است و در این کتاب روایات مهمی در مورد عقل وجود دارد. به کلمات امیرالمومنین علی(ع) در کلمات قصار نهج البلاغه مراجعه کنید، با یک احصاء اجمالی امیرالمومنین ۲۵۸ کلمه در مورد عقل دارد که واقعاً راجع به هر یک از اینها باید ساعت ها بحث کرد و حیف است ما که در طریق دین هستیم و این سفره آماده برای ما مهیاست، از آن استفاده نکنیم، فقط باید یک مقدار با آیات و روایات ارتباط پیدا کنیم و مفاهیم آن را درک کرده و در خود محقق کنیم تا مسیر زندگی مان را یک مسیر عقلانی کنیم.
در یک روایت صحیحه امام باقر(ع) فرمود: «لَمَّا خَلَقَ اَللَّهُ اَلْعَقْلَ اِسْتَنْطَقَهُ» خدا وقتی عقل را آفرید، آن را به سخن درآورد. مراد از عقل در این روایات یعنی آن قوه ای که شما توسط آن خیر را از شر، خوبی را از بدی، حق را از باطل تشخیص بدهید، وقتی انسان سوال می کند چه شد حادثه عاشورا به وجود آمد؟ تمام ریشه یابی ها به این برمی گردد که مردم آن زمان عقل خودشان را پوشاندند، اصلاً دنبال تشخیص حق از باطل نرفتند! امام حسین(ع)فرمودند: «لا یُکمَلُ العَقلُ اِلّا بِاتِّباعِ الحَق» عقل فقط با تبعیت از حق کامل می شود یعنی آنها که دنبال تبعیت از حق می روند افراد عاقلی هستند، آنان که جانشان را به میدان شهادت می آورند، اعقل انسان ها هستند. امام حسین(ع) عاقل ترین انسان های دوران است، شهدای ما هم همینطور.
نگوییم امام حسین(ع) را عشق به خدا به میدان کربلا آورد
ما نگوییم امام حسین(ع) را عشق به خدا به میدان کربلا آورد، اگر فقط پای عشق به میان آید این سوال مطرح می شود که چه لزومی دارد ما تبعیت کنیم، عشق الزام آور و تکلیف آور نیست، اگر انسان در مراحل معنوی به مرتبه عالیه ای برسد و با معشوق خود معاشقه کند، این اصلاً برای دیگران قابل تحصیل نیست! آنان که حادثه عاشورا را در این عنوان و قالب طرح می کنند با صدها سوال بی پاسخ مواجه شده و آنگاه مجبور می شوند یک سری خرافات و بدعت ها و اضافات را به این حادثه عظیم تاریخی اضافه کنند. روی همین مبناست که می گویند حالا که باید دین و عقل را کنار گذاشت، ما بر مبنای عشق مان باید کار کنیم ببینیم عشق ما چه فرمانی می دهد؟ خرافاتی مطرح می کند که واقعاً این حادثه را موهون می کند. ما اگر امروز می خواهیم حادثه عاشورا را به دنیا معرفی کنیم، باید روی همین جنبه عقلانی آن تکیه کنیم، بگوییم کار امام حسین(ع) از شهادت خودش تا شهادت طفل شیرخواره اش مبتنی بر مسائل عقلی مسلم بود، اصلاً در فرهنگ دینی ما اطاعت خدا موجب کمال عقل انسان است، آن فردی که در خانه می نشیند و کاری ندارد که امروز دین از بین می رود یا نمی رود، هجمه به اسلام در کار هست یا نیست! این آدم اصلاً آدم عاقلی نیست، آدم عاقل آن است که به میدان می آید فریاد می زند، دفاع می کند، آنجایی هم که لازم باشد جان خودش را می دهد.
عده ای حرکت امام حسین(ع) را از مدار عقلانیت خارج می کنند
* آنچه امروز در مراسم عزداری امام حسین(ع) منظور اشعاری است که مداحان استفاده می کنند، آیا بر پایه عقل است و توانسته عقلانیت قیام امام حسین(ع) را به تصویر بکشد یا بخش عاطفی و تراژدی آن بر بخش عقلانیت غلبه کرده است؟
امام حسین(ع) حتی علی اصغرش را که در راه خدا داد بر مبنای عقلانیت بود، نه عشق. آنچه که متأسفانه در شعر بعضی از شعرا مشاهده می شود، اینها می خواهند قضیه امام حسین(ع) را از مدار عقلانیت خارج کنند، این به نظر من از بدترین تحریف هایی است که در قضیه عاشورا صورت گرفته است. باید به مردم بگوییم نهضت امام حسین(ع) براساس عقل بوده، عقل انسان را وادار به اطاعت خدا می کند، عقل انسان را وادار می کند به میدان جهاد رفته و شهید شود. ما که از قافله شهیدان عقب ماندیم عقل مان را به میدان نیاوردیم درست استفاده نکردیم و به کمال و اوج عقلانیت نرسیدیم، اگر ما عقل صحیح و سلیم را به میدان آوریم، جلوی خیلی از خرافات، بدعتها و انحراف ها گرفته می شود.
کمتر به این سوال پاسخ داده شده که مظلومیت امام حسین(ع) در چه بود؟
* این سوال همیشه مطرح است که چرا حادثه کربلا جاودانه شد؟ چرا هیچ گاه به فراموشی سپرده نمی شود و بلکه هر سال آن طور که ملاحظه می کنیم گرایش و توجه مردم به این حادثه بیشتر می شود؟ چرا گفته می شود همانا قتل حسین(ع) در قلب های مومنین حرارتی شعله ور می سازد که هرگز سرد نخواهد شد؟
در پاسخ باید گفت یکی از علل بسیار مهم آن، عنصر مظلومیت است، عناوین که زیاد به گوش ما رسیده و آن را بسیار مطرح می کنیم اما برای بررسی این عنصر تامل و درنگی نکرده ایم. این مقداری که من اطلاع دارم کمتر تأمل و درنگ شده که مظلومیت امام حسین(ع) در چه بود؟ آیا سایر ائمه معصومین یا خود امیرالمومنین که در رأس ائمه است مظلوم نبود؟ این تعبیر از امیرالمومنین است که فرمود به اندازه ریگ های بیابان به من ظلم شده، نسبت به سایر ائمه هم همین طور. ولی مظلومیت امام حسین(ع) با سایر ائمه معصومین خیلی تفاوت دارد. لذا ما باید در این بحث تأمل و بررسی کنیم و از آن درس ها بگیریم که بحث عمیق و گسترده است و آثار فراوانی دارد.
پیاده شدن دستورات الهی در جامعه، می تواند نتیجه ارتباط با امام حسین(ع) باشد
* چه کسی اراده می کند عشق مردم هر سال و هر زمان به امام حسین(ع) بیشتر شود؟ آیا فقط همین عشق ظاهری و عرض ارادت و خاکسار بودن ظاهری به این باب کافی است؟
خیر. بدون معرفت به این مشعل هدایت، امکان رستگاری بشر وجود ندارد. بدون معرفت اساساً فلسفه خلقت یعنی عبادت بر مبانی معرفت امکان پذیر نیست. ما اگر بخواهیم فلسفه خلقت را جستجو کنیم، تمامش را در همین قضیه عاشورا می توان یکجا مشاهده کرد و دید که اسلام چقدر عزیز است، دین چقدر عزیز است، حکم خدا چقدر محترم است، حدود خدا چقدر اهمیت دارد که حجت خدا باید جانش را برای حفظ آن فدا کند، ظلم و ذّلت چقدر قبیح است که باید حجّت خدا و اهل بیت و یارانش در مقابل آن بایستند و مبارزه کنند. محک رشد انسانیّت هر فرد به این است که هر سالی که از عمر او می گذرد و هر محرمی که فرا می رسد ببیند به امام حسین(ع) و اهداف او نزدیک تر شده یا نشده، ببیند چه مقدار روح دین در قلب او بیشتر نفوذ کرده و چقدر به دین نزدیک تر شده و چقدر عشق به نماز پیدا کرده و چقدر به دفاع از اسلام بیشتر توجه پیدا کرده است. اینها نتیجه این سرّ الهی است، همان نتیجه ای که در آن روایت خود امام حسین(ع) فرموده و فهمش هم خیلی مشکل است. امام حسین(ع) می فرمایند: قسم به خدا که خداوند چیزی را در عالم خلق نکرده مگر اینکه آن را مأمور کرده که از ما اطاعت کند! اطاعت حجّت و ولیّ خدا، غایت تمام این حرکت هاست، دفاع از دین، دفاع از قرآن، دفاع از احکام خدا، پیاده شدن دستورات الهی در جامعه، می تواند نتیجه ارتباط با امام حسین(ع) باشد.
* به مظلومیت امام حسین(ع) اشاره کردید، ما می گوییم اسلام یک دین جامع و کامل است، این اسلام چه برخوردی با ظلم، ظالم و مظلوم دارد؟ برخورد دین با ظلم چیست؟
در بحث های کلامی و فلسفی یک اصل مسلّم به نام قبح ظلم وجود دارد که همه آن را قبول دارند الا اشاعره. امامیّه و معتزله قبول دارند که عقل می گوید ظلم بد است و قبیح. دین هم خیلی گسترده تر و وسیع تر از عقل، ظلم را تقبیح می کند. به طوری که اگر تمام عقول بشر هم جمع شود، آن حدّت و شدّتی را که دین در تقبیح حرمت ظلم بیان نموده است نمی توانند درک کنند. همین جا ارزش دین روشن می شود؛ کسانی که می گویند ما عقل داریم پس نیازی به دین و کتاب نداریم، آیا عقل بشر در مورد ظلم این نکات را به بعضی از آنها اشاره می کنم می تواند درک کند یا نه؟ قرآن کریم برای ظلم یکسری آثار دنیوی و اخروی ذکر کرده است. در آیاتی می فرماید اقوام و گروه هایی را هلاک کردیم نه بخاطر اینکه حرف نبی ما را قبول نکردند یا انکار کردند یا احکام ما را اجرا نکردند، بلکه می فرماید هلاکشان به این جهت بود که ظلم کردند، فَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَهٍ أَهْلَکْنَاهَا وَهِیَ ظَالِمَهٌ چه بسیار شهرهایی که نابود کردیم چون مردمش ظلم کردند، این آیه می فرماید: یکی از آثار ظلم؛ عذاب و عقاب دنیوی است، قرآن منشأ اصلی هلاکت اقوام را ظلم بیان می نماید. حتی در مسائل شخصی ریشه هلاکت و نابودی یک انسان، به ظلمی برمی گردد که برخودش می کند. اما در مورد آثار اخروی می فرماید: فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْ عَذَابِ یَوْمٍ أَلِیمٍ ظالم منتظر عذاب دردناک روز قیامت باشد، خیلی ها ظلم کردند و شاید هم به مرگ طبیعی از دنیا رفتند ولی عذاب الیم منتظر آنهاست. یَوْمَ لَا یَنْفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَهُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ از کسانی که در روز قیامت مورد شفاعت قرار نمی گیرند ظالم است، لَا یَنْفَعُ مَعْذِرَتُهُمْ یعنی هر چه هم عذر بیاورند در پیشگاه خدا مورد قبول قرار نمی گیرد. عقل کجا می تواند این آثار دنیوی و اخروی ظلم را بفهمد، عقل چگونه ارتباط بین طوفان و ظلم را می تواند درک کند؟ رابطه بین عذاب الهی و ظلم یک جامعه را عقل چه مقدار می تواند درک کند؟ عقل اینها را درک نمی کند، آن به همین اندازه می فهمد که ظلم کار بدی است، اما عواقب ظلم را قرآن بیان کرده است. همچنین پیامبر(ص) به همه انسان ها خطاب می کند از ظلم بپرهیزید، کاری که مصداق ظلم است نکنید. تجسّم ظلمی که انسان در دنیا مرتکب می شود در روز قیامت ظلمت و تاریکی است. و این شامل ظلم به نفس، ظلم به خانواده، ظلم به جامعه و دین، ظلم به نظام می شود، هر ظلمی ظلمات است، تجسّم هر ظلمی در قیامت ظلمات است. ظلمات یعنی چه؟ قیامت روزی است که به حسب طبیعتش ظلمات است ولی در مورد ظالم ظلمات مضاعف است که دستش از همه جا کوتاه می شود و کسی را نی تواند صدا کند. امیرالمومنین علی(ع) فرمود: اگر مسلمانی از اموال غیر مسلمانی که تحت ذمّه مسلمین هستند و ظالمانه چیزی را بردارد به خدا و رسول خدا و به همه مومنین خیانت کرده است. برخورد اسلام با ظلم آن هم نسبت به یک کافر ذمی چنین است. در روایتی که در کافی آمده، خدای تبارک و تعالی به یکی از انبیاء خود فرمود برو به این حاکمی که حکومت می کند بگو، من تو را به این کار نگماردم که خونریزی کنی و مال مردم را چپاول نمایی، بلکه من تو را قرار دادم بر اینکه صدای مظلومم را بشنوی. یکی از تکالیف مهم حاکم اغاثه مظلوم است، هر حاکمی که می خواهد باشد. لذا در ادامه روایت می فرماید من نمی پذیرم که تو به اینها ظلم کنی ولو اینکه کافر باشند. این حدیث یک مقدار از روایت قبلی توسعه اش بیشتر می شود یعنی اسلام حتی اجازه ظلم به کفار را هم نمی دهد.
* مردم زمان امام حسین(ع)، قرآن را شنیدند، کلمات رسول خدا را شنیدند، موضع گیری های دین راجع به ظلم را می دانستند لذا نمی توان گفت آنها که به جنگ با امام حسین(ع) آمده بودند این مطالب را فرامش کرده بودند،
خیر فراموش نکردند، این کلمات در اذهان و افکار آنها بود…
امروز هم به امام حسین(ع) ظلم می شود!
* پس چطور همه را یک جا کنار گذاشتند و این ظلم بزرگ را نسبت به امام حسین(ع) و اولاد آن حضرت انجام دادند؟
من در پاسخ بحث امامت و خلافت و… را کنار می گذارم؛ آنها فرزند رسول خدا را با بدترین وجه به شهادت رساندند، فوق این ظلم قابل تصور نبوده و نیست و این ظلم متأسفانه امروز هم وجود دارد. امروز اگر حادثه کربلا را درست بیان و تحلیل نکنیم، اگر بخواهیم حادثه کربلا را حادثه ای از سر عشق و در مقابل عقل و عقلانیت قرار دهیم، این هم خودش ظلم بزرگی است. اصلاً به نظر می رسد فهم قضیه عاشورا یکی از واجبات بر انسان است، البته انسانی که قدرت فهم و تحلیل داشته باشد. امام حسین(ع) یک حرکتی را انجام داد که برای ما تکلیف می آورد. حرکت امام حسین(ع) یک حرکت کاملاً عقلانی بوده است. چنانچه ما حرکت امام حسین(ع) را فقط براساس عشق به شهادت و… تحلیل کنیم که البته اینها هم بوده، اما اگر آن را فقط در این دایره قرار دهیم برای ما تکلیف آور نمی شود. باید جریان امام حسین(ع) را طوری تحلیل کنیم که برای همگان تا روز قیامت تکلیف آور باشد. چیزی که برای ما تکلیف آور باشد فهمش واجب است. فهم قضیه امام حسین(ع) از دید فقهی یکی از واجبات برای ماست، چرا امام حسین(ع) کشته شد؟ باید بفهمیم، درست تحلیل کنیم، نیائیم خود ما هم در این زمان باز بر مظلومیت امام حسین(ع) اضافه کنیم مثل اینکه یک کسی در مقام دفاع از حق کشته شود و دیگران بگویند بخاطر مسائل مادی و دنیوی بوده! این هم یک ظلم به آن مقتول است. اگر امروز ما حادثه امام حسین(ع) را درست نفهمیم و خدای ناکرده غلط تحلیل کنیم ما هم در ظلم نسبت به حضرت سهیم خواهیم بود. بیاییم مسئله مظلومیت امام حسین(ع) را درک کنیم از خود امام بخواهیم و به خود امام متوسل شویم که گوشه ای از مظلومیتش را درک کنیم چون قدرت درک کامل آن را نداریم. لااقل ما با تحلیل ها و حرف هایمان ظلمی نسبت به وجود مقدس امام حسین(ع) و این حادثه عاشورا روا نکنیم.
* اگر امام حسین(ع) برای اسلام کشته شده که این مایه فخر و عزّت است، پس گریه چه معنایی دارد؟ حتی بعضی از اهل سنت روایاتی را جعل کرده و به خلیفه دوم نسبت دادند و گفتند پیامبر(ص) فرموده است نباید بر کسی که از دنیا رفته گریست چون اگر بگریید او اذیت و عذاب می شود!
آنها به خیال خام خودشان گفتند با این بهانه گریه را از شیعیان بگیریم. آنها جاهل به این امر هستند که در اعتقادات ما گریه و اشک برای امام حسین(ع) در کنار اشک برای خوف از خدا قرار داده شده، یک قطره از این اشک گناهان انسان را تماماً تطهیر می کند و از بین می برد. آمدند این را از شیعه بگیرند، کتاب ها نوشتند، حرف ها زدند، اما نتوانستند و نمی توانند. این روایت جعلی به قدری جعلی بودنش آشکار بود که فراید عایشه درآمد که این روایت درست نیست و پیامبر چنین نگفته است، چطور می شود فردی این جا اشک بریزد، خدا آن کسی را که از دنیا رفته عذاب کند! این با آیات قرآن که می فرماید: «وَ لَا تَزِرُ وَازِرَهٌ وِزْرَ اُخْرَی» سازگاری ندارد! وهابیت امروز به شدّت دنبال خاموش کردن این عزاداری ها و توسل به اهل بیت است، اما جاهل اند و نمی دانند، که این حرکت در اختیار ما نیست. اراده خدا بر این است که سال به سال این جلسات و عزاداری ها با شکوه تر شود، میلیون ها کتاب می نویسند و به این طرف و آن طرف می فرستند، اما با یک اربعین تمام توطئه هایشان خنثی می شود و با یک عزاداری به تمام شبهات آنها پاسخ داده می شود، پیر و جوان، زن و مرد، با پای تاول زده به سمت مرقد امام حسین(ع) حرکت می کنند، این چه رمزی است و چه سری در آن وجود دارد؟ هیچ عقلی نمی تواند این را در دایره اختیارات بشر تفسیر کند! این در دایره اراده خدای تبارک و تعالی است. ما معتقدیم این بیداری هایی که امروز در دنیای اسلام و حتی در جوامع غیر مسلمان به وجود می آید اگر ریشه یابی شوند به همین قضیه برمی گردد. خلاصه اینکه هدایت بدون ارتباط با امام حسین(ع) امکان پذیر نمی باشد هر که حسینی تر بشود هدایتش هم قوی تر می شود، هر حرکت و بیداری، هر جنب و جوشی که برای رهایی انسان صورت می گیرد در اثر ارتباط با این حادثه واقع می شود.
وظیفه بزرگان دین و روحانیت آن است که در مقابل هرگونه انحراف و بدعتی ایستادگی کنند
* قیام عاشورا متأسفانه به دور از تحریف نیست، تحریف هایی که شاید به برخی از باورهای مردم آسیب وارد کند، مراجع، روحانیون و علما در قبال تحریف و تخفیف وقایع و تواریخ مذهبی مثل آنچه که در سخنرانی ها یا مداحی ها درباره حادثه عظیم کربلا صورت می گیرد، چه وظیفه ای دارند؟
وظیفه بزرگان دین و روحانیت معظم آن است که در مقابل هرگونه انحراف و بدعتی ایستادگی کنند. یکی از وظایفی که در اسلام بر دوش علما و بزرگان قرار داده شده است آن است که هنگامی که بدعتی را در جامعه ملاحظه کردند از علم و دانایی خود استفاده کنند و در مقابل آن بایستند. باید روشنگری نمایند و به مردم عزیز ابلاغ کنند و به آنان آگاهی دهند. خوشبختانه در مورد همین تحریف هایی که در مورد حادثه عاشورا اتفاق افتاده است بزرگانی مانند شهید مطهری روشنگری نموده اند. در زمان ما نسبت به برخی از تعابیر هنگامی که از مراجع بزرگ تقلید مانند حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی و سایر مراجع عظام سوال شده همه در پاسخ های محکم چنین تذکرهایی را داده اند و تصریح فرموده اند که برخی از این عبارت ها از مصادیق واضح شرک است. حتی در یکی از استفتائاتی که از معظم له شده است و سوال شده برخی می گویند در جریان عاشورا نباید فقه را داخل کرد چون حادثه عاشورا از دایره فقه خارج است. فرموده اند: هیچ امری از امور عالم از دایره فقه خارج نیست چطور امام حسین(ع) برای احیاء امر به معروف و نهی از منکر که دو اصل از فروع دین است قیام کنند آن وقت بگوییم حادثه عاشورا ربطی به احکام فقهی ندارد؛ چطور می توان گفت این حادثه جدای از فقه است با اینکه اساس آن مبارزه با ظلم و فساد بوده است که یکی از مسائل مسلم در فقه است. آیا مگر امام حسین نفرموده: «اِنَّما خَرَجتُ لِطَلَبِ الإصلاحِ فِی امّه جدّی»
* مردم در برابر تحریفات یا بیان مقاتل ساختگی و دون شأن معصوم چه وظیفه ای دارند؟
مردم عزیز باید توجه کنند که از سخنرانان معتبر، یعنی کسانی که اطلاعات صحیح و دقیق و کامل دینی دارند استفاده کنند و همین طور از ذاکرینی استفاده کنند که اشعار دقیق و مصائل صحیح را به کار می گیرند. چطور مردم برای معالجه یک کسالت جزئی در مورد دکتر متخصص تحقیق می نمایند، پس باید برای تغذیه روحی و تهذیب نفس و تکامل و عروج روح و فکر از کسانی استفاده کنند که اطمینان به صلاحیت آنان داشته باشند. ما به مردم عزیز توصیه می کنیم همان طوری که پیشینیان مقید بودند و از سخنران و یا ذاکر و مداح، مستند قول او را می پرسیدند، اکنون هم از هر سخنرانی مدرک و سند مطالبه نمایند. می توانیم بگوییم یکی از معیارهای صحیح برای تشخیص خطیب توانا از غیر از آن همین امر است، یعنی کسی که کلام خود را به صورت مستند و همراه با مدرک آن بیان می کند، این چنین شخصی قابل اعتماد است و خطیبی است توانا.
عزاداری باید به همان نحو سنتی باشد
* بهترین صورت عزاداری برای اهل بیت(ع) به ویژه برای مصائب امام حسین(ع) و خاندانش با توجه به سنت ائمه معصومین(ع) در این زمینه، چه عزاداری است؟
همان طوری که بزرگان ما فرموده اند، عزاداری باید به همان نحو سنتی باشد. در این شیوه تکیه اساسی بر بیان زندگی ائمه معصومین و بیان دستورات آنان و اهمیت دادن آنان به دین و احکام دین بوده است. عزاداری در صورتی چهره واقعی خود را پیدا می کند که عزادار و سوگوار را متوجه اهداف اصلی حادثه عاشورا کند. با هر یک از امور گریستن و گریاندن و سینه زدن و زنجیر زنی به بُعد خاصی از این اهداف توجه می شود. باید در این امر مهم از افراط و تفریط خودداری نمود. لازم است طبق دستورات خود ائمه که نسبت به گریه و بکاء اهمیت می دادند توجه نموده و در کنار آن به ظلم ستیزی و مقابله با کسانی که در صدد هدم دین هستند تأکید نمود.
در مجالسی شرکت کنید که خطیب و مداحل کلام خود را به صورت مستند و همراه با مدرک آن بیان می کند
باید به مردم گفت یکی از واجبات برای انسان مومن، حفظ دین است و در زمانی که احساس کند دین در خطر است برای بقاء آن باید جان خود را تسلیم نماید. به هر صورت باید عزاداری جهت دار باشد و در کنار عزاداری بلکه در متن آن شعرها و شعارها از تبیین اهداف عاشورا غفلت نشود و اینکه امامان معصوم تأکید بر حفظ عزاداری و بیان واقعه عاشورا و گریستن بر امام حسین(ع) و اصحاب و اولاد آن حضرت داشته اند به جهت آن بوده است که اهداف این قیام مقدس باقی بماند، چرا که در این صورت است که مردم با تمسک به کشتی نجات وسیله هدایت خود را فراهم کرده اند.